2.3.2. Από πότε έχομε ευχές και μνημόσυνα για τους κεκοιμημένους και πώς τελούνται; A΄.

του Άριστου Θουκυδίδη

Χημικού, M.Th.

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου) 

       Οι ευχές υπέρ των κεκοιμημένων αποτελεί παράδοση και πράξη που ανάγεται στους Αποστολικούς χρόνους, καθώς μας πληροφορεί ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός: «Οἱ μύστες καί αὐτόπτες μάρτυρες τοῦ Λόγου, αὐτοί πού περιῆλθαν ὅλο τόν κόσμο, κηρύττοντας τό εὐαγγέλιο, οἱ μαθητές τοῦ Σωτῆρος καί θεῖοι Ἀπόστολοι...ἐπί τῶν φρικτῶν καί ἀχράντων καί ζωοποιῶν μυστηρίων μνήμην ποιεῖσθαι τῶν πιστῶν κοιμηθέντων ἐθέσπισαν»[1]. Για την πράξη αυτή της Εκκλησίας, να εύχεται δηλαδή για τους κεκοιμημένους, υπάρχουν πολλές μαρτυρίες μέσα από την παράδοσή της, όπως στις ‟Ἀποστολικές Διαταγέςˮ (4^ος αι),  όπου αναφέρεται η ευχή «ὑπέρ τῶν ἀναπαυσαμένων ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν ἡμῶν»[2], στον Τερτυλιανό 200μ.Χ., (αρχαίος εκκλησιαστικός συγγραφέας), στον ιερομάρτυρα Κυπριανό (250 μ.Χ.), στον ιστορικό Ευσέβιο(4^ος αι.), στον Άγιο Άμβρόσιο( 4^ος αι.), στον ιερό Αυγουστίνο( 4^ος -5^ος αι.), στον Άγιο Κύριλλο Ιεροσολύμων ( 4^ος αι.), στον Άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό (8^ος αι.), στον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο(5^ος αι.) και σε άλλους μεταγενέστερους Αγίους και Πατέρες της Εκκλησίας. Κυρίως η παράδοση αυτή εκφραζόταν και εκφράζεται μέχρι σήμερα  στη λατρεία της Εκκλησίας και κυρίως στις θείες λειτουργίες του Αποστόλου Μάρκου, του Αγίου Ιακώβου Αδελφοθέου, του Αγίου Κλήμεντος, με πιο χαρακτηριστικές του Αγίου Ιωάννου του Χρυσόστόμου και του Μεγάλου Βασιλείου, που είναι οι πιο κύριες σε χρήση σήμερα. Σ’αυτές, η στρατευόμενη  Εκκλησία  προσφέρει τη λογική λατρεία της, «ὑπέρ τῶν ἐν πίστει ἀναπαυσαμένων Προπατόρων, Πατέρων Πατριαρχῶν, Προφητῶν, Ἀποστόλων, Κηρύκων, Εὐαγγελιστῶν, Μαρτύρων, Ὁμολογητῶν, Ἐγκρατευτῶν, καί παντός πνεύματος δικαίου ἐν πίστει τετελειωμένου...», οπότε και μετά τον καθαγιασμό ο ιερέας εύχεται για τους κεκοιμημένους, λέγοντας: «μνήσθητι καί πάντων τῶν κεκοιμημένων ἐπ’ ἐλπίδι ἀναστάσεως ζωῆς αἰωνίου καί ἀνάπαυσον αὐτούς ὅπου ἐπισκοπεῖ τό φῶς τοῦ προσώπου σου» και αναφέρεται ονομαστικώς σε όσους κεκοιμημένους θέλει.

(συνεχίζεται)

---

[1] ΙΩ. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ, Περί τῶν ἐν πίστει κεκοιμημένων ... 3 P. G. 95, 249BC.

[2] Διαταγαί τῶν  Ἁγίων Ἀποστόλων, Η΄ 41 ΒΕΠΕΣ 2, 168(15-35).