Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας, 28 Σεπτεμβρίου 480 π.Χ. «Οὐδέν μεῑζόν ἐστιν ἀνθρώποις ἕλλησι τῆς ἐλευθερίης» (Ψήφισμα από τη μακρινή Πριήνη, 3ος αι. π.Χ.)

Μαρία Χατζηνικολάου

φιλόλογος

(Εικόνα: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Με ηγέτες μεγαλοφυείς, όπως ο Θεμιστοκλής, η λογικοφανής πορεία των πραγμάτων και τα μετρήσιμα μεγέθη των δυνάμεων ανατρέπονται. Η ιστορική του απόφαση ανέτρεψε το αμετάθετο ζεύγμα «ισχύς ίσον επιβολή».  Όλοι γύρω του είχαν πανικοβληθεί από τον περσικό κολοσσό. Μόνος εκείνος έβλεπε, με καθαρό μυαλό, τη νίκη των Ελλήνων, γιατί ήταν βέβαιος για την αξιοσύνη τους και αποφασιστικός να αντιπαρατάξει την ποιότητα στα μεγέθη.

Γι’ αυτό και στο θυελλώδες συνέδριο των ναυάρχων των άλλων ελληνικών πόλεων, όταν ο Ευρυβιάδης σήκωσε το ραβδί του να τον κτυπήσει, ο Θεμιστοκλής, που χάριν της ενότητας του ελληνικού στόλου αποδέκτηκε να άρχει η Σπάρτη και στη θάλασσα, με αρχηγό τον Ευρυβιάδη, δέκτηκε να τον κτυπήσει «πάταξον μεν άκουσον δε» παρακάμπτοντας τη μικροψυχία και προτάσσοντας τη μεγαλοψυχία του, για να πετύχει το στόχο του.

Ο πανικός έσπρωξε και τον Κορίνθιο ναύαρχο Αδείμαντο, παγιδευμένο μέσα στην ηττοπάθειά του, να ξεστομίσει ενάντια στο Θεμιστοκλή και στους Αθηναίους, που εγκατέλειψαν την πόλη τους στην πύρινη λαίλαπα των σιαγόρων του εχθρού, τα πιο κάτω θρασύτατα λόγια: «Δεν μπορούν να μιλούν άνθρωποι, που δεν έχουν πατρίδα». Και ιδού η μεγαλόψυχη απάντηση του Θεμιστοκλή:

«Εμείς, μοχθηρέ, εγκαταλείψαμε τείχη και πατρίδα, για να μη γίνουμε δούλοι των αψύχων. Έχουμε, όμως, την καλύτερη ναυτική δύναμη ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις, τα 200 πολεμικά μας πλοία, που είναι εδώ, για να μας σώσουν. Αν τώρα μας εγκαταλείψετε, θα ακούσουν σε λίγο οι Έλληνες ότι οι Αθηναίοι απέκτησαν και πόλιν ελεύθερη και χώρα καλύτερη από εκείνη που έχασαν».

(συνεχίζεται)