Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Β΄.

του Χριστόδολου Βασιλειάδη

(Εικόνα: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Όσον αφορά τον ποιμένα και την ενορία, αυτός πρέπει να θέσει ως στόχο τη συμμετοχή του λαού στην ψαλμωδία, αφού η κοινή ψαλμωδία καλλιεργεί το πνεύμα της αγάπης μεταξύ ποιμένα και ποιμνίου. Η μουσική έχει παιδαγωγικές και θεραπευτικές ιδιότητες, τις οποίες πρέπει να εκμεταλλευθούν οι ποιμένες. Η εκκλησιαστική μουσική είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του ποιμένα και δεν αποτελεί το σκοπό της εν τω κόσμω ζωής του χριστιανού. Η ψαλμωδία στόχο έχει να υπομνηματίσει και τονίσει το νόημα του ποιητικού κειμένου και όχι να επιδείξει τις φωνητικές ικανότητες του ιεροψάλτη, όπως δυστυχώς γίνεται σήμερα.

Η ανάγνωση έχει πιο πολύ κόπο παρά η ψαλμωδία. Αυτός είναι και ο λόγος που η Εκκλησία μέσα από τη σοφία των ποιμένων έβαλε ποικιλία ύμνων και ήχων καθώς και εναλλαγή της ψαλμωδίας και της αναγνώσεως, έτσι ώστε να κρατά την προσοχή και το ενδιαφέρον των πιστών.

(συνεχίζεται)

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Α΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Εικόνα: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Καθ’ όλη την πορεία της Εκκλησίας μέσα στην ιστορία, πολλοί ποιμένες μερίμνησαν για τη διαφύλαξη και μεταλαμπάδευση της εκκλησιαστικής μουσικής στις επόμενες γενεές, ιδρύοντας σχολές, στις οποίες διδασκόταν η εκκλησιαστική μουσική. Παράλληλα οι μονές αναδείχθηκαν θεματοφύλακες της εκκλησιαστικής υμνωδίας, αφού σε αυτές διδασκόταν η ψαλτική τέχνη. Παράλληλα στις ιερές μονές οι καλλιγράφοι αντέγραφαν μουσικά χειρόγραφα και έτσι με αυτό τον τρόπο διασώθηκαν πολλά μουσικά κείμενα.

Όσον αφορά τη γυναίκα στην ιουδαϊκή λατρεία, αυτή έψαλλε εντός και εκτός του ναού, όχι όμως στη συναγωγή. Στη χριστιανική λατρεία βρίσκουμε τη γυναίκα να ψάλλει μαζί με όλο το εκκλησίασμα. Σταδιακά όμως μετά τον 4^ο και 5^ο αιώνα με τη δημιουργία ψαλτικών χορών, η γυναίκα δεν συμμετέχει στην ψαλμωδία. Δεν επεκράτησε μέσα στην παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας να ψάλλει η γυναίκα για λόγους ηθικούς και κυρίως πρακτικούς, αφού η έκταση της γυναικείας φωνής είναι διαφορετική από την ανδρική. Θα ήταν πολύ δύσκολο να ταιριάσουν τα ανδρικά ίσα με τα γυναικεία.

(συνεχίζεται)

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΟΝΗΣΙΜΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Η΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Εικόνα: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Τὸ λείψανο τοῦ ἁγίου Ὀνήσιμου τὸ πῆρε μιὰ πλούσια καὶ εὐσεβὴς Ρωμαία χριστιανὴ καὶ τὸ ἐνεταφίασε. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 15 Φεβρουαρίου. Ὁ ἅγιος Ὀνήσιμος ἐπίσης ἑρτάζει μαζὶ μὲ τὸν ἅγιο Φιλήμονα στὶς 22 Νοεμβρίου. Θεωρεῖται ὡς ὁ πραστάτης τῶν φυλακισμένων.

Ὑπάρχει καὶ ἀρχαία παράδοση, ἡ ὁποία διασώζεται ἀπὸ τὸν Θεοδώρητο, ἐπίσκοπο Κύρου στὸν ὑπομνηματισμό του στὴν πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολή, ὅτι ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του (δηλαδὴ κατὰ τὸν 5^ο αἰῶνα) σωζόταν τὸ σπίτι τοῦ Φιλήμονα. Ὁ τελευταῖος ἐχρημάτισε καὶ ἐπίσκοπος Κολοσσῶν καὶ μαρτύρησε κατὰ τὸ διωγμὸ τοῦ αὐτοκράτορα Νέρωνα τὸ 64-67μ.Χ.[1]. Ναὸς πρὸς τιμὴν τοῦ ἁγίου Ὀνησίμου ἀνηγέρθη τὸν 10^ο αἰῶνα στὴν Κωνσταντινούπολη.

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. Ἀποστολικὲς Διαταγές, Ζ, 46.

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΟΝΗΣΙΜΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Ζ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Εικόνα: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ὁ ἀπόστολος Φιλήμονας ἀπέστειλε τὸν Ὀνήσιμο πίσω στὴν Ρώμη. Ἐκεῖ διακονοῦσε τὸν ἀπόστολο Παῦλο. Ὁ Ὀνήσιμος χειροτονήθηκε καὶ ἐπίσκοπος. Μετὰ τὸ μαρτύριο τοῦ ἀποστόλου Παύλου ὁ Ὀνήσιμος συνελήφθη ἀπὸ τὸν ἔπαρχο τῆς Ρώμης Τέρτυλο καὶ ἐξορίστηκε στοὺς Ποτιόλους τῆς Ἰταλίας. Ἐκεῖ ὅμως ὁ Ὀνήσιμος συνέχιζε τὸ ἱεραποστολικό του ἔργο. Ὅταν ὁ ἔπαρχος Τέρτυλος ἐπισκέφθηκε τὸν τόπο ἐξορίας τοῦ Ὀνήσιμου καὶ ἔμαθε γιὰ τὴν δράση τοῦ ἀποστόλου, διέταξε νὰ συλλάβουν καὶ νὰ βασανίσουν τὸν ἅγιο. Ὁ Ὀνήσιμος γιὰ δεκαοκτὼ μέρες ὑπέστη φρικτὰ βασανιστήρια. Τοῦ ἔσπασαν τὰ σκέλη μὲ ραβδισμούς, καὶ στὸ τέλος ὁ ἅγιος ἔλαβε τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου. Μαρτυρικὸ τέλος ἔλαβαν καὶ ὁ Ἅγιος Φιλήμονας με τὴν οἰκογένειά του.

(συνεχίζεται)

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΟΝΗΣΙΜΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΤ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ἐξ ἄλλου στὴν πρὸς Κολασσαεῖς ἐπιστολὴ ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρει ὅτι τὶς εἰδήσεις γι’ αὐτὸν θὰ τὶς γνωστοποιήσουν σ’ αὐτοὺς ὁ Τυχικὸς καθὼς καὶ ὁ Ὀνήσιμος, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται ὡς πιστὸς καὶ ἀγαπητὸς ἀδελφός, ὁ ὁποῖος εἶναι συμπολίτης τους, ἀπ’ τὶς Κολασσὲς κι αὐτός. Αὐτοὶ οἱ δύο θὰ τοὺς δώσουν πληροφορίες γιὰ ὅλα ὅσα συμβαίνουν στὴν Ρώμη[1]. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔγραψε τὴν πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολὴ τὴν ἴδια περίοδο ποὺ ἔγραψε καὶ τὴν πρὸς Κολασσαεῖς ἐπιστολή, δηλαδὴ γύρω στὸ 61-63μ.Χ.

(συνεχίζεται)

---

[1] «Τὰ κατ’ ἐμὲ πάντα γνωρίσει ὑμῖν Τυχικὸς ὁ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ πιστὸς διάκονος καὶ σύνδουλος ἐν Κυρίῳ, ὃν ἔπεμψα πρὸς ὑμᾶς εἰς αὐτὸ τοῦτο, ἵνα γνῷ τὰ περὶ ὑμῶν καὶ παρακαλέσῃ τὰς καρδίας ὑμῶν, σὺν Ονησίμῳ τῷ πιστῷ καὶ ἀγαπητῷ ἀδελφῷ, ὅς ἐστιν ἐξ ὑμῶνˑ πάντα ὑμῖν γνωριοῦσι τὰ ὧδε». Κολ. δ΄ 7-9.

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΟΝΗΣΙΜΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Ε΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος βέβαια ἐπιθυμοῦσε νὰ κρατήσῃ κοντά του τὸν Ὀνήσιμο γιὰ νὰ δέχεται ἀπ’ αὐτὸν τὶς ὑπηρεσίες του, ὅμως δὲν ἤθελε νὰ τὸ κάνῃ αὐτὸ χωρὶς τὴ συγκατάθεση τοῦ κυρίου του. Ἐξ ἄλλου ὁ Ὀνήσιμος μὲ τὴ φυγή του, καθὼς καὶ μὲ τὴν κλοπή, τὴν ὁποία ἔκανε, εἶχε ἀδικήσει τὸν κύριό του, καὶ ὡς χριστιανὸς ἔπρεπε νὰ σπεύσῃ νὰ ἐπανορθώσῃ τὴν ἀδικία ποὺ ἔκανε. Μὲ τὴν εὐκαιρία λοιπὸν τῆς ἀναχωρήσεως τοῦ Τυχικοῦ ἀπὸ τὴ Ρώμη γιὰ τὶς Κολοσσὲς καὶ τὴ Λαοδίκεια, ὁ Παῦλος ἔστειλε μαζί του καὶ τὸν Ὀνήσιμο πρὸς τὸν κύριό του, ἀφοῦ ἔγραψε καὶ τὴ συστατικὴ αὐτὴ ἐπιστολή.

(συνεχίζεται)

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΟΝΗΣΙΜΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Δ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

Σὲ παρακαλῶ δηλαδὴ γιὰ τὸν Ὀνήσιμο, ποὺ κάποτε, ὅταν σὲ ἔκλεψε καὶ δραπέτευσε ἀπὸ τὸ σπίτι σου, σοῦ ἦταν ἄχρηστοςˑ τώρα ὅμως ποὺ πίστεψε καὶ βαπτίσθηκε, ἔγινε χρήσιμος καὶ σὲ σένα καὶ σὲ μένα. Σοῦ τὸν ἔστειλα λοιπὸν πάλι πίσω. Κι ἐσὺ δέξου μὲ εὐμένεια αὐτὸν ποὺ τόσο πολὺ ἀγαπῶ, ὥστε νὰ εἶναι ἡ ἴδια μου ἡ καρδιὰ καὶ τὰ ἴδια μου τὰ σπλάγχνα. Ἤθελα νὰ τὸν κρατήσω κοντά μου, γιὰ νὰ μὲ διακονεῖ ἀντὶ γιὰ σένα τώρα ποὺ εἶμαι φυλακισμένος ἐξαιτίας τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος. Ἀλλὰ χωρὶς τὴ δική του γνώμη καὶ συγκατάθεση δὲν θέλησα νὰ κάνω τίποτε, γιὰ νὰ μὴν εἶναι σὰν ἀναγκαστικὴ ἡ εὐεργετικὴ ἐξυπηρέτηση ποὺ θὰ μοῦ ἔκανες προσφέροντάς μου τὸν Ὀνήσιμο, ἀλλὰ νὰ προέρχεται ἀπὸ τὴν καρδία σου καὶ ἀπὸ τὴν πρόθυμη θέλησή σου. Νὰ τὸν δεχθῇς λοιπὸν μὲ καλοσύνη, διότι ἴσως γι’ αὐτὸ χωρίστηκε ἀπὸ σένα προσωρινά, γιὰ νὰ τὸν πάρῃς πάλιν πίσω καὶ νὰ τὸν ἔχῃς αἰώνια. Νὰ τὸν ἔχῃς πλέον ὄχι ὡς δοῦλο ἀλλὰ παραπάνω ἀπὸ δοῦλο, ὡς ἀδελφὸ ἀγαπητό, ἰδιαιτέρως ἀγαπητὸ σὲ μένα, καὶ πόσο μᾶλλον σὲ σέναˑ διότι θὰ τὸν ἔχῃς καὶ ὡς σαρκικὸ ἀδελφό, ἀφοῦ θὰ σὲ ὑπηρετῇ πλέον πιστὰ στὶς καθημερινές σου ἀνάγκες, ἀλλὰ καὶ ὡς πνευματικὸ ἀδελφό, ἀφοῦ εἶστε ἑνωμένοι μὲ τὸν Κύριο. Ἐὰν λοιπὸν ἔχῃς κοινὴ μ’ ἐμένα πίστη καὶ φρονήματα καὶ πόθους, δέξου τον μὲ ἀγάπη, ὅπως θὰ δεχόσουν ἐμένα. Κι ἂν σὲ ἀδίκησε ἢ σοῦ χρωστᾶ τίποτε, αὐτὸ χρέωσέ το σὲ μένα»[1].

(συνεχίζεται)

---

[1] «Διό, πολλὴν ἐν Χριστῷ παρρησίαν ἔχων ἐπιτάσσειν σοι τὸ ἀνῆκον, διὰ τὴν ἀγάπην μᾶλλον παρακαλῶ τοιοῦτος ὤν, ὡς Παῦλος πρεσβύτης, νυνὶ δὲ καὶ δέσμιος Ἰησοῦ Χριστοῦ, παρακαλῶ σε περὶ τοῦ ἐμοῦ τέκνου, ὃν ἐγέννησα ἐν τοῖς δεσμοῖς μου, Ὀνήσιμον, τὸν ποτέ σοι ἄχρηστον, νυνὶ δὲ σοὶ καὶ ἐμοὶ εὔχρηστον, ὅν ἀνέπεμψαˑ σὺ δὲ αὐτόν, τοῦτ’ ἔστι τὰ ἐμὰ σπλάγχνα προσλαβοῦˑ ὃν ἐγὼ ἐβουλόμην πρὸς ἐμαυτὸν κατέχειν, ἵνα ὑπὲρ σοῦ διακονῇ μοι ἐν τοῖς δεσμοῖς τοῦ εὐαγγελίουˑ χωρὶς δὲ τῆς σῆς γνώμης οὐδὲν ἠθέλησα ποιῆσαι, ἵνα μὴ ὡς κατὰ ἀνάγκην τὸ ἀγαθόν σου ᾗ, ἀλλὰ κατὰ ἐκούσιον. Τάχα γὰρ διὰ τοῦτο ἐχωρίσθη πρὸς ὥραν, ἵνα αἰώνιον αὐτὸν ἀπέχῃς, οὐκέτι ὡς δοῦλον, ἀλλ’ ὑπὲρ δοῦλον, ἀδελφὸν ἀγαπητόν, μάλιστα ἐμοί, πόσῳ δὲ μᾶλλον σοὶ καὶ ἐν σαρκὶ καὶ ἐν Κυρίῳ! εἰ οὖν με ἔχεις κοινωνόν, προσλαβοῦ αὐτὸν ὡς ἐμέ. εἰ δέ τι ἠδίκησέ σε ἢ ὀφείλει, τοῦτο ἐμοὶ ἐλλόγει». Φιλ. α΄ 8-18.

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΟΝΗΣΙΜΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Στὴν πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολὴ ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀπευθύνεται ἀκόμη καὶ πρὸς τὸν Ἄρχιππο τὸ συστρατιώτη, γιὸ πιθανὸν τοῦ Φιλήμονα. Ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν καλεῖ τὸν Ἄρχιππο συστρατιώτη, ἐπειδὴ ὁ Ἄρχιππος εἶχε μεγάλη ἀφοσίωση στὴ διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου. Ὁ Ἄρχιππος φαίνεται ὅτι εἶχε κάποιο ἐκκλησιαστικὸ ἀξίωμα στὴν Ἐκκλησία τῶν Κολασσαέων.

Ὁ Ὀνήσιμος, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται στὴν πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολή, ἀρχικὰ ἦταν εἰδωλολάτρης. Δραπέτευσε ἀπὸ τὸ σπίτι τοῦ Φιλήμονα, ἀφοῦ τὸν καταχράστηκε καὶ κατέφυγε στὴν Ρώμη, μὲ σκοπὸ νὰ κάνῃ ὅπως τοῦ ἄρεσε τὴ ζωή του. Ἐκεῖ στὴν Ρώμη ὅμως ζοῦσε ζωὴ ἄσωτη ἀλλὰ δὲν εὔρισκε ἐργασία. Τὸν κατέλαβε μεγάλη στενοχώρια. Τότε θυμήθηκε ἀπὸ τὸ σπίτι τοῦ κυρίου του τοὺς χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι ἦσαν φιλάνθρωποι. Πλησίασε τότε τὴ χριστιανικὴ κοινότητα καὶ συγχρόνως συνάντησε τὸν ἀπόστολο Παῦλο καὶ ἑλκύσθηκε ἀπ’ αὐτὸν στὴν χριστιανικὴ πίστη. Ὁ Ὀνήσιμος κατηχήθηκε ἀπὸ τὸν ἀπόστολο τῶν ἐθνῶν καὶ βαπτίστηκε χριστιανός. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀπέστειλε πίσω στὸν Φιλήμονα τὸν Ὀνήσιμο, ἀφοῦ τοῦ ἔδωσε τὴν ἐπιστολή του πρὸς τὸν Φιλήμονα, στὴν ὁποία ἀναφέρει καὶ τὰ ἀκόλουθα γιὰ τὸν Ὀνήσιμο: «Ἐπειδὴ εἶσαι τόσο εὐεργετικὸς στοὺς χριστιανούς, γι’ αὐτό, ἂν καὶ ἡ σχέση καὶ κοινωνία μας μὲ τὸν Χριστὸ μοῦ δίνει τὸ θάρρος νὰ σὲ προστάζω νὰ κάνῃς ἐκεῖνο ποὺ πρέπει ὡς χριστιανός, γιὰ τὴν ἀγάπη ὅμως ποὺ σοῦ ἔχω, προτιμῶ νὰ σὲ παρακαλέσω. Ἔτσι λοιπὸν ποὺ εἶμαι ἠλικιωμένος ἐγὼ ὁ Παῦλος, τώρα μάλιστα καὶ φυλακισμένος γιὰ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, σὲ παρακαλῶ. Σὲ παρακαλῶ γιὰ τὸ πνευματικό μου παιδί, ποὺ γέννησα πνευματικὰ τώρα ποὺ εἶμαι στὰ δεσμὰ τῆς φυλακῆς.

(συνεχίζεται)

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΟΝΗΣΙΜΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Β΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ἡ ἐπιστολὴ αὐτὴ ἀπευθύνεται καὶ πρὸς τὴν Ἀπφία, ἡ ὁποῖα ἦταν σύζυγος τοῦ Φιλήμονα. Τόσο ὁ Φιλήμονας ὅσο καὶ ἡ Ἀπφία ἐξασκοῦσαν τὴν ἀρετὴ τῆς ἐλεημοσύνης, ἀφοῦ χρησιμοποιοῦσαν τὴν περιουσία τους μὲ προθυμία γιὰ τὴν ἀνακούφιση τῶν πτωχῶν καὶ τῶν ἀσθενῶν. Ἡ ἀγάπη τῆς οἰκογένειας τοῦ Φιλήμονα πρὸς τοὺς πτωχοὺς φαίνεται καὶ ἀπὸ τὸν στῖχο 7 τῆς πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολῆς: «Χάριν γὰρ ἔχομεν πολλὴν καὶ παράκλησιν ἐπὶ τῇ ἀγάπῃ σου, ὅτι τὰ σπλάγχνα τῶν ἁγίων ἀναπέπαυται διὰ σοῦ ἀδελφέ». Δηλαδή: «Αἰσθάνομαι τὴν ἀνάγκη νὰ εὐχαριστῶ τὸν Θεὸ γιὰ σένα, διότι ὅλοι οἱ πιστοὶ αἰσθανόμαστε πολλὴ χαρὰ καὶ παρηγοριὰ γιὰ τὴν ἀγάπη σουˑ διότι οἱ καρδιὲς τῶν ἀδελφῶν χριστιανῶν ἀναπαύθηκαν καὶ ἀνακουφίστηκαν μὲ τὶς εὐεργεσίες καὶ τὶς ἀγαθοεργίες σου, ἀδελφέ».

(συνεχίζεται)

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΟΝΗΣΙΜΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Α΄.

    του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ὁ ἅγιος Ὀνήσιμος ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς ἑβδομήκοντα ἀποστόλους. Ἔζησε περὶ τὸ 54μ.Χ. Ἦταν δοῦλος στὴν οἰκία τοῦ Ρωμαίου ἄρχοντα Φιλήμονα, ὁ ὁποῖος ἦταν ἕνας εὔπορος χριστιανὸς στὶς Κολοσσὲς τῆς Φρυγίας. Ὁ Φιλήμονας μαζὶ μὲ τὴν οἰκογένεια του κατηχήθηκαν στὴ χριστιανικὴ πίστη ἀπὸ τὸν ἀπόστολο Παῦλο, ὅταν ὁ τελευταῖος ἐπισκέφθηκε τὴν πόλη τους. Αὐτὸ φαίνεται στὸν στίχο 19 τῆς πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολῆς[1]: «Ἐγὼ Παῦλος ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί, ἐγὼ ἀποτίσωˑ ἵνα μὴ λέγω σοι ὅτι καὶ σεαυτὸν μοι προσοφείλεις». Δηλαδὴ: «Ἐγὼ ὁ Παῦλος τὸ ἔγραψα αὐτὸ μὲ τὸ ἴδιο μου τὸ χέριˑ ἐγὼ θὰ πληρώσω τὸ χρέος. Γίνομαι ἐγὼ χρεώστης σου, γιὰ νὰ μὴ σοῦ πῶ ὅτι ἐσὺ μοῦ χρωστᾶς ἀκόμη καὶ τὸν ἴδιο σου τὸν ἑαυτό». Στὸ σπίτι τοῦ Φιλήμονα γινόντουσαν θρησκευτικὲς συναθροίσεις τῶν χριστιανῶν, ὅπως φαίνεται στὸν στίχο 2 τῆς πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολῆς: «καὶ τῇ κατ’ οἶκόν σου ἐκκλησίᾳ» καθὼς καὶ στὸν στῖχο 7, ὅπου ἀναφέρεται ὅτι «τὰ σπλάγχνα τῶν ἁγίων ἀναπέπαυται διὰ σοῦ, ἀδελφέ».

(συνεχίζεται)

---

[1] Ἡ πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολὴ ἔχει μόνο ἕνα κεφάλαιο.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΥ Η΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Κάποτε ὅμως ἀσθένησε ὁ ἕνας καὶ τὸν ἐπισκέφθηκαν οἱ πατέρες. Εἶδαν ὄτι ὁ Μοναχὸς ἐκεῖνος ἄλλοτε μὲ ἔπεφτε σὲ ἔκσταση καὶ ἄλλοτε συνερχόταν. Τότε μὲ κάποια περιέργεια τὸν ρώτησε: «Τί εἶδες, πάτερ;». «Τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ - ἀπάντησε ὁ ἀσθενὴς Μοναχὸς - ὅτι ἦλθαν καὶ παρέλαβαν ἐμένα καὶ τὸν ἀδελφό μου καὶ μᾶς ὁδηγοῦσαν πρὸς τὸν οὐρανό. Καθὼς δὲ ἀνεβαίναμε μᾶς συνάντησαν οἱ ἐχθρικὲς δυνάμεις, ἀναρίθμητοι κατὰ τὸ πλῆθος καὶ τρομεραὶ κατὰ τὴν μορφή. Μολονότι δὲ κοπίασαν πάρα πολύ, ἐν τούτοις τίποτε δὲν μπόρεσαν νὰ πετύχουν ἐναντίον μας. Μόλις δὲ προσπεράσαμε τὶς δυνάμεις αὐτὲς τοὺς Σατανᾶ, ἄρχιε νὰ λέγῃ: «Μεγάλη παρρησία δίνει στὴν ψυχὴ ἡ ἁγνεία».

Μόλις εἶπεν αὐτοὺς τοὺς λόγους ὁ Μοναχὸς κοιμήθηκε. Ὅταν οἱ παρευρισκόμενοι πατέρες διεπίστωσαν τὸν θάνατον, ἀπέστειλαν ἕνα μοναχὸ νὰ ἀναγγείλῃ αὐτὸ στὸν ἀδελφό του. Ὁ μοναχὸς ἐκεῖνος βρῆκε τὸν ἀδελφὸ πεθαμένο. Τότε οἱ πατέρες θαύμασαν καὶ δόξασαν τὸν Θεό!

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΥ Ζ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Γι’ αὐτούς, ποὺ ξέφευγαν ὁ πανύψηλος ἐκεῖνος δαίμονας ἔτριζε τὰ δόντια του. Ἀντίθετα ἔχαιρε γιὰ ὅσους ἐμποδίζονταν ἀπὸ αὐτὸν νὰ ἀνέλθουν καὶ ἔπεφταν.

Ἀμέσως τότε ἀκούστηκε μιὰ φωνή:

-Ἀντώνιε,προσπάθησε νὰ ἐννοήσῃς καλὰ αὐτὸ ποὺ βλέπεις. Καὶ ἀμέσως ἐκαθάρισεν ἡ διάνοιά του καὶ ἀντιλήφθηκε ὅτι αὐτὸ ποὺ ἔβλεπε, ἦταν τὸ πέρασμα τῶν ψυχῶν πρὸς τὸν οὐρανὸ καὶ ὅτι ὁ πανύψηλος καὶ φοβερὸς ἀγριάνθρωπος, ποὺ στεκόταν ὄρθιος, ἦταν ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος φθονεῖ τοὺς πιστούς. Ὅσοι ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι ὑπεύθυνοι γιὰ ἁμαρτίες, τοὺς κρατεῖ καὶ τοὺς ἐμποδίζει νὰ περάσουν. Ὅσοι ὅμως δὲν δέχθηκαν τὶς συμβουλές του, δὲν μπορεῖ νὰ τοὺς κρατήσῃ καὶ γι’ αὐτὸ αὐτοὶ κατορθώνουν νὰ ἀνεβοῦν ψηλότερα ἀπὸ αὐτὸν καὶ νὰ πορευθοῦν πρὸς τὸν οὐρανό. Ὅταν ὁ Μέγας Ἀντώνιος εἶδε τὸ ὅραμα αὐτό, θυμήθηκε καὶ τὸ προηγούμενο καὶ ἀγωνιζόταν καθημερινὰ νὰ προκόπτῃ στὴν ἐνάρετη ζωή.

Στὸν Εὐεργετινὸ ἐπίσης ἀναφέρεται ὅτι κάποτε δύο ἀδέλφια συμφώνησαν καὶ ἔγιναν καὶ οἱ δύο μοναχοί. Μετὰ τὴν χειροτονία τους ἔκριναν καλὸ νὰ κτίσουν δύο κελλιά, τὸ ἕνα μακριὰ ἀπὸ τὸ ἄλλο. Καθένας λοιπὸν ἀνεχώρησε καὶ κλείστηκε μόνος του στὸ κελλὶ χάριν ἡσυχίας. Ἐπέρασαν ἀρκετὰ χρόνια καὶ δὲν εἶδεν ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, διότι κανένας ἀπὸ τοὺς δύο δὲν ἔβγαινε ἀπὸ τὸ κελλί του.

(συνεχίζεται)

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΥ ΣΤ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Μετὰ τὴν ὀπτασία αὐτή, τὸν ἐπισκέφθηκαν κάποτε μερικοὶ ἄνθρωποι καὶ ἄρχισαν νὰ συζητοῦν μαζί του περὶ τῆς ψυχῆς καὶ ποιός, μετὰ τὴν ἔξοδό της ἀπὸ τὸ σῶμα, εἶναι ὁ τόπος ποὺ μεταβαίνει. Τὴν ἑπόμενη ἀκριβῶς νύχτα ἄκουσε νὰ τὸν καλῇ μιὰ φωνή, ποὺ ἔλεγε:

-«Ἀντώνιε, σήκω, ἔξελθε ἀπὸ τὸ κελλί σου καὶ βλέπε».

Πράγματι λοιπὸν ὁ Μέγας Ἀντώνιος ἐξῆλθε (διότι γνώριζε σὲ ποιὲς φωνὲς ἔπρεπε νὰ ὑπακούῃ) καὶ ἀφοῦ ὕψωσε τὸ βλέμμα του πρὸς τὸν οὐρανὸ εἶδε τὸ ἑξῆς ὅραμα.

Κάποιος πανύψηλος καὶ φοβερός, ἀπαίσιος στὴν μορφή, στεκόταν ὄρθιος. Τὸ ὕψος του ἔφθανε ὡς τὰ σύννεφα, ἐνῷ πολλοὶ πετοῦσαν μπροστά του σὰν νὰ εἶχαν φτερά. Τότε ἐκεῖνος ὁ φοβερὸς ἅπλωνε τὰ χέρια του καὶ ἄλλους μὲν τοὺς ἐμπόδιζε νὰ πετοῦν, ἐνῷ ἄλλοι κατώρθωναν νὰ τὸν προσπερνοῦν καὶ νὰ πετοῦν ψηλότερα καὶ νὰ συνεχίζουν τὸν δρόμο τους χωρὶς ἐμπόδια.

(συνεχίζεται)

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΥ Ε΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Κατεπλήσσετο, διότι σκεπτόταν μὲ πόσους πειρασμοὺς ἔχουμε νὰ παλαίψουμε καὶ μὲ πόσους κόπους πρέπει κανεὶς νὰ περάσῃ τὰ ἐναέρια δαιμόνια. Καὶ ἔλεγε ὅτι αὐτὸ τὸ νόημα ἔχει τὸ ρητὸ τοῦ ἀποστόλου Παύλου «κατὰ τὸν ἄρχοντα ποὺ ἐξουσιάζει στὸν ἀέρα»[1].

Διότι αὐτὴ μόνο τὴν ἐξουσία ἔχει ὁ ἐχθρὸς τῆς ψυχῆς μας, νὰ πολεμᾶ δηλαδή, καὶ νὰ προσπαθῇ νὰ ἐμποδίζῃ τὶς ψυχὲς ποὺ ἀνέρχονται πρὸς τὸν οὐρανό. Ὡς ἐκ τούτου συνεβούλευε μετὰ περισσοτέρας ἐπιμονῆς λέγοντας «φορέστε τὴν πανοπλία τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ μπορέσετε νὰ ἀντισταθῆτε πρὸς τὸν διάβολο κατὰ τὴν πονηρὴ μέρα καὶ νὰ ἐξευτελισθῇ ὁ ἐχθρός, ἐπειδὴ δὲν θὰ ἔχῃ νὰ πῇ γιὰ σᾶς τίποτε αἰσχρό»[2].

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. Ἐφ. β΄ 2.

[2] Βλ. Ἐφ. στ΄ 13.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΥ Δ.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Οἱ ὁδηγοὶ τῆς ψυχῆς του τότε ἄρχισαν νὰ φιλονικοῦν μὲ τοὺς φοβεροὺς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἐζήτουν λογαριασμό, μήπως ἡ ψυχή, ποὺ συνώδευαν ἦταν ὑπεύθυνη ἀπέναντί τους γιὰ κάποιο χρέος. Ἐπειδὴ λοιπὸν οἱ τελευταῖοι ἤθελαν νὰ ἀρχίσουν τὸν ἔλεγχο ἀπὸ τῆς γεννήσεως τοῦ Ἀντωνίου, οἱ συνοδεύοντες τὸν Ἀντώνιο τοὺς ἐμπόδιζαν λέγοντες ὅτι ὅσα σφάλματα διέπραξεν ὁ Ἀντώνιος ἀπὸ τῆς γεννήσεώς του, τὰ διέγραψε ὁ Κύριος. Ἀπὸ τότε ὅμως ποὺ ἔγινε μοναχὸς καὶ ἀφιέρωσε τὸν ἑαυτό του στὸν Θεό, ἐπιτρέπεται νὰ ἐξετάσουμε τὰ ἔργα του.

Ἐπειδὴ δὲ οἱ δαίμονες κατηγοροῦσαν τὸν Ἀντώνιο ἀλλὰ δὲν μποροῦσαν νὰ ἀποδείξουν τὶς κατηγορίες τους, ὁ δρόμος ἔμεινε ἐλεύθερος ἀπὸ ἐμπόδια. Ἀμέσως τότε εἶδε τὸν ἑαυτό του νὰ ἐπιστρέφῃ πρὸς τὸ σῶμα καὶ νὰ συνέρχεται. Ἔτσι ἔγινε πάλιν ὁ Ἀντώνιος ὅπως ἦταν προηγουμένως. Τόση ὅμως ἦταν ἡ ταραχή του, ὥστε ξέχασε νὰ φάῃ καὶ παρέμεινε τὴν ὑπόλοιπη μέρα καὶ ὁλόκληρη τὴ νύχτα ἀναστενάζοντας καὶ προσευχόμενος.

(συνεχίζεται)

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΥ Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Εἶναι θέση τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ὅτι ἡ ψυχή, κατὰ τὴν ἔξοδο της ἀπὸ τὸ σῶμα ἀλλὰ καὶ προηγουμένως, ὅταν ἑτοιμάζεται νὰ ἐξέλθῃ ἀπὸ αὐτό, αἰσθάνεται τὴν παρουσία τῶν δαιμόνων, ποὺ λέγονται τελώνια καὶ διακατέχεται ἀπὸ φόβο, ἐπειδὴ θὰ διέλθῃ διὰ τῶν τελωνίων.

Ἀναφέρεται στὸν Εὐεργετινὸ ὅτι ὁ Μέγας Ἀντώνιος ἑτοιμαζόταν νὰ φάγῃ κατὰ τὴν κανονισμένη ὥραˑ σύμφωνα λοιπὸν πρὸς τὴ συνήθεια σηκώθηκε γιὰ νὰ προσευχηθῇˑ ἦταν δὲ τότε ἡ ἐνάτη ὥρα, δηλαδὴ τρεῖς τὸ ἀπόγευμα. Ἐκείνην ὅμως ἀκριβῶς τὴ στιγμὴ αἰσθάνθηκε τὸν ἑαυτό του νὰ ἔχῃ ἁρπαγῇ νοερά. Τὸ δὲ παράδοξο ὑπῆρξε τοῦτοˑ καθὼς στεκόταν, ἔβλεπε τὸν ἑαυτό του, ὡς νὰ εἶχε ἐξέλθῃ ἀπὸ τὸ σῶμα καὶ νὰ ὡδηγεῖτο ἡ ψυχὴ του ἀπὸ μερικοὺς στὸν ἀέρα. Ἔπειτα βλέπει μερικοὺς ἀσχημοπρόσωπους καὶ φοβεροὺς νὰ στέκουν μπροστά του στὸν ἀέρα καὶ νὰ θέλουν νὰ τὸν ἐμποδίσουν, γιὰ νὰ μὴ περάσῃ.

(συνεχίζεται)

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΥ Β΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Μερικὲς ἀπὸ τὶς ὑποθέσεις τοῦ Εὐεργετινοῦ ἔχουν σὰν θέμα τὸ μυστήριο τοῦ θανάτου. Κάποια θέματα εἶναι τὰ ἀκόλουθα: «Πρέπει πάντοτε νὰ θυμόμαστε τὸν θάνατο καὶ τὴν μέλλουσα κρίση, διότι ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ἀναμένουν διαρκῶς τὸ θάνατο καὶ τὴν μέλλουσα κρίση εὔκολα κυριεύονται ἀπὸ τὰ πάθη». «Περὶ ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ἀποθνήσουν καὶ ἐπανέρχονται πάλιν στὴ ζωήˑ αὐτὸ συμβαίνει κατὰ θεία οἰκονομία. Καὶ ὅτι πολλὲς φορὲς οἱ ἁμαρτωλοί, ἐνῷ ἀκόμη ἀναπνέουν, βλέποντες τὰ εὑρισκόμενα στὸν Ἅδην βασανιστήρια καὶ τοὺς δαίμονες, τρέμουνˑ ὑπὸ τὸ κράτος δὲ αὐτοῦ τοῦ τρόμου ἀποχωρίζονται οἱ ψυχὲς ἀπὸ τὸ σῶμα». «Ἀποδείξεις περὶ τοῦ ποῦ πηγαίνουν οἱ ψυχὲς αὐτῶν ποὺ πεθαίνουν καὶ πῶς εἶναι μετὰ τὸν χωρισμόν τους ἀπὸ τὸ σῶμα». «Ἡ ψυχὴ μετὰ τὴν ἔξοδό της ἀπὸ τὸ σῶμα δέχεται φοβερὴ ἐξέταση στὸν ἀέρα, ἀπὸ τὰ πονηρὰ πνεύματα ποὺ τὴν συναντοῦν καὶ τῆς ἐμποδίζουν τὴν ἀνοδο». «Περὶ τοῦ ὅτι μετὰ θάνατον οἱ ψυχὲς κατατάσσονται στὸ ἴδιο μέρος μὲ τὶς ψυχὲς ὅσων ἔζησαν καθ’ ὅμοιο τρόπο πάνω στὴ γῆ».

(συνεχίζεται)

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΥ Α΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου) 

Ὁ Εὐεργετινὸς εἶναι μιὰ σειρὰ ἀπὸ τέσσερεις τόμους, οἱ ὁποῖοι περιέχουν ἀποφθέγματα, αὐτούσιες γνῶμες, σκέψεις, νουθεσίες, διδασκαλίες παραδείγματα καὶ διηγήσεις τῶν ὁσίων ἀσκητῶν τῆς ἐρήμου, ὅπως τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, Παχωμίου, Εὐθυμίου, Θεοδοσίου τοῦ κοινοβιάρχου καὶ πολλῶν ἄλλων πατέρων τῆς Θηβαΐδος, τῆς Νιτρίας καὶ ἄλλων ἀσκητικῶν κέντρων. Ὁ πλήρης τίτλος του εἶναι «Συναγωγὴ τῶν θεοφθόγγων ρημάτων καὶ διδασκαλιῶν τῶν ἁγίων καὶ θεοφόρων πατέρων ἀπὸ πάσης γραφῆς θεοπνεύστου συναθροισθεῖσα». Συγγγραφέας τῶν τόμων αὐτῶν εἶναι ὁ μακάριος Παῦλος μοναχός, κρήτορας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Εὐεργέτιδος, κοντὰ στὴν Κωνσταντινούπολη. Τὸ ἔργο αὐτὸ ἀπετέλεσε ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ ἀγαπητὰ ἀναγνώσματα ἀνὰ τοὺς αἰῶνες τόσο γιὰ τοὺς μοναχοὺς ὅσο καὶ γιὰ τοὺς λαϊκούς. Τὸ ἔργο περιλαμβάνει διακόσιες ὑποθέσεις καὶ κάθε ὑπόθεση περιγράφει εἴτε μὲ νουθεσίες εἴτε μὲ ἱστορίες τὸν τρόπο καταπολέμησης ἑνὸς πάθους καὶ παράλληλα τὴν ἀπόκτηση τῶν εὐαγγελικῶν ἀρετῶν μὲ τὶς εὐαγγελικὲς ἀσκήσεις.

(συνεχίζεται)

Ὁ πατὴρ Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος καὶ ἡ νηστεία Η΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

        Λένε, μάλιστα, μερικὲς μητέρες: «Μὰ παιδάκι μου, ἐσὺ ἐργάζεσαι, ἐσὺ σπουδάζεις». Μὰ τὴν νηστεία δὲν τὴν ὥρισε ἡ Ἐκκλησία γιὰ τοὺς τεμπέληδες. Γιὰ τοὺς ἐργαζομένους τὴν ὥρισε. Οἱ τεμπέληδες, ἀφοῦ δὲν ἐκπληρώνουν τὸν ἀνώτερο νόμο, τῆς ἐργασίας: «Ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φαγῇ τὸν ἄρτον σου» (Γεν. 3, 19), θὰ τηρήσουν τὸ νόμο τῆς νηστείας; Γιὰ τοὺς ἐργαζομένους, λοιπόν, ὡρίσθηκαν. Φυσικὰ καὶ ἐκεῖ μὲ κάποια διάκριση. Ἄλλο αὐτό. Κι ἄλλο ἐπειδὴ ἐργάζεσαι, δὲν πρέπει νὰ νηστεύῃς.

        Ἡ ἀληθὴς λοιπὸν νηστεία εἶναι νηστεία καὶ ἀπὸ τροφὲς καὶ ἀπὸ πάθη. Κλείνουμε τὸ παρὸν κείμενο μὲ ἕνα ὕμνο, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται στὴ νηστεία:

        Ἂς νηστεύσωμε νηστεία ποὺ τὴ δέχεται ὁ Θεός, νηστεία ποὺ ἀρέσει στὸν Κύριο. Τέτοια νηστεία άληθὴς εἶναι ἡ ἀποξένωση ἀπὸ τὶς κακίες. Δηλαδὴ ἡ συγκράτηση τῆς γλώσσας (ἀπὸ ὕβρεις, βλασφημίες, συκοφαντίες κλπ.), ἡ ἀποφυγὴ τοῦ θυμοῦ, ἡ ἀπομάκρυνση ἀπὸ ἐπιθυμίες πονηρές, καθὼς καὶ ἀπὸ καταλαλιά, ψεῦδος καὶ ἐπιορκία. Ἡ ἔλλειψη αὐτῶν τῶν κακιῶν εἶναι νηστεία ἀληθὴς καὶ δεκτὴ μὲ εὐχαρίστηση ἀπὸ τὸ Θεό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

        Ἀρχιμ. Ἒπιφανίου Ἰ. Θεοδωρόπουλου, Γιὰ νὰ ζήσῃ ἡ οἰκογένεια, Καθοδηγώντας τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ, Ἱερὸν Ἡσυχαστήριον Κεχαριτωμένης Θεοτόκου, Τροιζήνα 2018.

        Ἀρχιμ. Ἒπιφανίου Ἰ. Θεοδωρόπουλου, Περίοδος Τριῳδίου, Ἱερὸν Ἡσυχαστήριον Κεχαριτωμένης Θεοτόκου, Ἀθήνα ⁹2012.

        Ὑποθῆκες ζωῆς, ἀπὸ τὴ ζωὴ καὶ τὴ διδασκαλία τοῦ πατρὸς Ἐπιφανίου Ἰ. Θεοδωροπούλου, Ἱερὸν ἡσυχαστήριον Κεχαριτωμένης Θεοτόκου ¹⁸2018.

Ὁ πατὴρ Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος καὶ ἡ νηστεία Ζ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο; Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

        Σήμερα οἱ γυναῖκες μὲ τὸ παραμικρό: «Ξέρετε αἰσθάνομαι κάποια ζάλη, αἰσθάνομαι ἐκεῖνο. Δὲν μπορῶ. Πρέπει νὰ φάω». Λέω: «Τὸ ’41 οἱ γυναῖκες καὶ κυοφοροῦσαν καὶ τενοποιοῦσαν καὶ γαλακτοτροφοῦσαν μὲ λάχανα ἀνάλαδα». Δὲν σταμάτησαν τὸ ’41 νὰ γεννοῦν οἱ γυναῖκες. Γιὰ ψάξτε τὰ Μητρῶα. Εἶναι κενὰ τὰ μητρῶα τῶν ἀρρένων καὶ τῶν θηλέων τὸ ’41 καὶ τὸ ’42; Δὲν εἶναι κενά. Γεμάτα εἶναι. Γεννοῦσαν οἱ γυναῖκες καὶ στὴν πεῖνα.

        Λοιπόν, ἂν μᾶς ἔρθῃ καμμιὰ καινούργια Κατοχή, ὁ Θεὸς νὰ φυλάξῃ, τότε θὰ μάθουμε νὰ τρῶμε λάχανα χωρὶς λάδι. Σήμερα ἔχουμε τόσα κι ἄλλα ἀγαθά. «Τὸ παιδὶ νὰ μὴν πιῇ γάλα; Τὸ παιδὶ νὰ μὴ φάῃ κρέας;» Δὲν παθαίνει τίποτε. Μὴ φοβᾶστε. Ἀντὶ γιὰ γάλα, ἂς φάῃ μέλι, ἂς φάῃ μαρμελάδα. Ὁ Θεὸς ἔχει δώσει τόσα ἀγαθά. Ἂς πιῇ κακάο.

(συνεχίζεται)

Ὁ πατὴρ Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος καὶ ἡ νηστεία ΣΤ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Πολλοὶ νομίζουν ὅτι μόνο μὲ τὸ κρέας θὰ ζήσῃ τὸ παιδὶ καὶ θέλουν νὰ τὸ περιποιοῦνται περισσότερο ἀπ’ ὅ,τι πρέπει. Γι’ αὐτὸ τὸ θέμα ἀπαντοῦσε ὁ γέροντας. Ἔχω περιστατικὰ παιδιῶν, ποὺ θέλουν νὰ νηστεύσουν καὶ γκρινιάζουν οἰ μητέρες τους: «Σαράντα μέρες χωρὶς κρέας;». Λέω: «Σαράντα μέρες χωρὶς κρέας εἶναι μιὰ ὡραία εὐκαιρία ἀποτοξινώσεως. Δὲν θὰ πάθῃ τίποτε τὸ παιδί, ἐὰν δὲν φάῃ κρέας». Καὶ χωρὶς κρέας καὶ χωρὶς γάλα καὶ χωρὶς αὐγό. Μὴ φοβᾶστε. Ἁπλῶς θὰ κάνῃ ἀποτοξίνωση.

        Ἄλλωστε ἡ ἐποχὴ ἡ δική μας, ἐπειδὴ ἔχουμε τόση κατανάλωση ὑλικῶν καὶ κρεάτων καὶ..., γι’ αὐτὸ εἶναι καὶ γεμάτη ἀπὸ ἕνα σωρὸ ἀρρώστειες, ποὺ στὴν παλαιότερη ἐποχὴ δὲν ἦταν γνωστές. Σήμερα λίγο-πολὺ οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι ἔχουν χοληστερίνες καὶ οὐρικὰ ὀξέα καὶ πολλὰ ἄλλα.

(συνεχίζεται)

Ὁ πατὴρ Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος καὶ ἡ νηστεία Ε΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Καὶ αἰτιολογοῦσε:

- Ἡ νηστεία ἔχει δύο στόχους: τὴν ἄσκηση ἐγκρατείας στὸ σῶμα διὰ τοῦ περιορισμοῦ τῶν πλουσίων σὲ θρεπτικὲς οὐσίες τροφῶν, καὶ τὴ συμμόρφωση στὶς ἐντολὲς τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ ἀποτελεῖ ἄσκηση γιὰ τὴ ψυχή. Αὐτὸς ὁ ὁποῖος τρώει ἕνα αὐγὸ σὲ περίοδο νηστείας, χωρὶς νὰ ὑπάρχουν λόγοι ὑγείας, ὁπωσδήποτε ἀθετεῖ τὴν ἐντολὴ τῆς Ἐκκλησίας. Σὰν αὐτοὺς ποὺ ἐπιδιώκοντας νὰ ἔχουν γιὰ λόγους καλῆς διατροφῆς ἕνα ποικίλο διαιτολόγιο, τρῶνε Τρίτη καὶ Πέμπτη ὄσπρια καὶ λαχανικά, ἐνῷ Τετάρτη καὶ Παρασκευὴ ἀρτύσιμα. Ἡ περιφρόνηση αὐτὴ πρὸς τὴν Ἐκκλησία εἶναι προκλητική, δεδομένου ὅτι ἡ συμμόρφωση πρὸς τὰ καθιερωθέντα ἀπὸ αὐτὴν εἶναι καὶ ἀνέξοδη καὶ εὔκολη. Νὰ τρῶνε δηλαδὴ Τρίτη καὶ Πέμπτη τὰ ἀρτύσιμα καὶ Τετάρτη καὶ Παρασκευὴ τὰ νηστήσιμα. Ἔτσι καὶ τὸ ἀποτέλεσμα ἀπὸ ἀπόψεως διατροφῆς θὰ ἦταν τὸ ἴδιο καὶ δὲν θὰ γινόταν ἡ καταπάτηση τῆς νηστείας. Εἶναι προφανὲς ὅτι ὑπάρχει παχυλὴ ἄγνοια καὶ ἀδιαφορία γιὰ ὅ,τι ἔχει θεσπίσει ἡ Ἐκκλησία ἂν δὲν ὑπάρχει τὸ ἀκόμη χειρότερο, ἡ ἑωσφορικὴ οἴηση. Ἐννοεῖται ὅτι ὁ γέροντας δὲν εὐνοοῦσε τὴν πολυφαγία σὲ νηστήσιμες τροφὲς ἢ τὰ πολυτελῆ καὶ ἐξεζητημένα ἐδέσματα κατὰ τὶς περιόδους τῆς νηστείας, ἔστω καὶ ἂν αὐτὰ κατατάσσονται στὶς νηστίσιμες τροφές. Πάντοτε συνιστοῦσε τὴ λιτότητα, ἀνεξάρτητα ἂν ὑπῆρχε νηστεία ἢ ὄχι, καὶ σὲ μοναχοὺς καὶ σὲ λαϊκούς. Προέβαλλε μάλιστα συχνὰ πρὸς ἔλεγχο τὸ βασανιστικὸ αὐτοπεριορισμὸ περὶ τὸ φαγητό, στὸν ὁποῖο ὑποβάλλονται τακτικὰ κοσμικοὶ ἄνθρωποι γιὰ νὰ διατηρήσουν τὴ σιλουέτα τους, καὶ βέβαια ὄχι γιὰ λόγους ὑγείας ἀλλὰ ἐπιδείξεως.

(συνεχίζεται)

Ὁ πατὴρ Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος καὶ ἡ νηστεία Δ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Πολλοὶ πιστεύουν ὅτι ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ ἀναθεωρήσῃ τὶς περὶ νηστείας διατάξεις. Ὁ γέροντας ὅμως ἦταν ἀπολύτως ἀντίθετος. Ἔλεγε μάλιστα:

- Εἶναι τόση ἡ ἀξία τῆς νηστείας, ὥστε κι ἂν ἀκόμη δὲν εἶχε θεσπισθῇ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, θὰ ἔπρεπε νὰ τὴν θεσπίσῃ τώρα, καὶ ὄχι θεσμὸ καθιερωμένο ἤδη ἀπὸ αἰῶνες, ὁ ὁποῖος ἔχει ἀναδείξει  τόσους ἁγίους, νὰ ζητᾶμε νὰ τὸν καταργήσουμε ἢ νὰ τὸν ἀλλοιώσουμε!

        Ὅσον ἀφορᾶ τὸ θέμα τῆς νηστείας καὶ δίαιτας, ὁ γέροντας εἶχε νὰ ἀπαντήσῃ συχνὰ σὲ προκλήσεις σχετικὰ μὲ τὴ νηστεία. Κάποτε τὸν ρώτησαν:

- Ποιὸς νηστεύει καλύτερα, πάτερ, σὲ περίοδο νηστείας, αὐτὸς ποὺ τρώει δύο πιάτα ἀνάλαδη φασουλάδα, χαλβᾶ κλπ. ἢ αὐτὸς ποὺ τρώει ἕνα αὐγὸ σφικτό;

Χωρὶς περιστροφὲς ὁ γέροντας ἀπάντησε:

- Ὁ πρῶτος! Ὁ δεύτερος κάνει ἁπλὰ δίαιτα.

(συνεχίζεται)

Ὁ πατὴρ Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος καὶ ἡ νηστεία Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ἡ μὴ τήρηση τοῦ θεσμοῦ τῆς νηστείας εἶναι σοβαρὸ ἁμάρτημα, ἐκτὸς ἄν ὑπάρχουν εὔλογοι λόγοι γιὰ νὰ μὴ νηστεύσῃ κάποιος, ὅπως ἀσθένεια κλπ. Τὸ Δεκαπενταύγουστο τοῦ 1967, θυμᾶται ἕνα ζευγάρι πνευματικῶν του τέκνων, φιλοξενηθήκαμε σὲ κάποιο συγγενικό σπίτι καὶ δὲν νηστεύσαμε, ἀκολουθώντας τὴ γραμμὴ τοῦ σπιτιοῦ αὐτοῦ. Τὸ θεωρήσαμε πολὺ φυσικὸ καὶ αὐτοσυγχωρηθήκαμε. Πήγαμε μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ γιὰ ἐξομολόγηση στὸν γέροντα, ἀλλὰ δὲν τοῦ ἀναφέραμε τίποτε γι’ αὐτό. Ἐξομολογηθήκαμε ἄλλα πράγματα. Μᾶς διάβασε τὴ συγχωρητικὴ εὐχὴ καὶ μετὰ πιάσαμε κουβέντα γιὰ διάφορα ἐνδιαφέροντα θέματα. Παρεμπιπτόντως στὴ ρύμη τοῦ λόγου ἀναφέραμε ὅτι δὲν εἴχαμε νηστεύσει. Θὰ προτιμούσαμε νὰ ἄνοιγε ἡ γῆ νὰ μᾶς καταπιῇ ἀπὸ τὴ ντροπή μας, ὅταν μᾶς εἶπε αὐστηρα:

- Νομίζετε ὅτι ἔχετε ἐξομολογηθῇ τώρα, ὅταν ἕνα τόσο σοβαρὸ ἁμάρτημα τὸ ἀποσιωπήσατε;

(συνεχίζεται)

Ὁ πατὴρ Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος καὶ ἡ νηστεία Β΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Διηγεῖτο κάποτε ὁ γέροντας: «Ἦλθε κάποιο πνευματικοπαίδι μου καὶ μοῦ ἔλεγε:

- Ξέρετε, πάτερ, ἐγὼ δὲν τὴν παραδέχομαι τὴ νηστεία. Τί πάει να πῇ νηστεία;

Τοῦ ἀπάντησα:

-  Ἡ νηστεία εἶναι θεσμὸς τῆς Ἐκκλησίας. Νομοθετήθηκε στὸν Παράδεισο. Νήστευσαν οἱ προφῆτες, ὁ Μωυσῆς ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Πατέρες... Ἐὰν ἐξακολουθῇς νὰ μὴ νηστεύῃς καὶ νὰ ἔχῃς αὐτὲς τὶς ἀντιλήψεις, τότε ν’ ἀλλάξῃς Γέροντα! Ἔτσι τοῦ εἶπα. Ἐὰν ὅμως μοῦ ἔλεγε: «Ξέρετε, πάτερ, δέχομαι τὴ νηστεία ὅπως τὴν ὁρίζει ἡ Ἐκκλησία, ἀλλὰ δὲν μπορῶ νὰ νηστεύσω τόσο. Προσπαθῶ ὅμως κάτι νὰ καταφέρω», θὰ τοῦ ἔλεγα: «Σὲ δέχομαι παιδάκι μου. Προσπάθησε ὅσο μπορεῖς νὰ ἀνταποκριθῇς σ’ αὐτὰ ποὺ λέει ἡ Ἐκκλησία μας». Ἀλλὰ νὰ μοῦ λέει: «Δὲν παραδέχομαι τὴ νηστεία»! Ποιὸς εἶσαι ἐσύ; Τί εἶναι αὐτὰ ποὺ λές; Ἄκους ἐκεῖ!».

(συνεχίζεται)

Ὁ πατὴρ Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος καὶ ἡ νηστεία Α΄.

Χριστόδουλος Βασιλειάδης

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

        Ὁ π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος ὑπῆρξε πανθομολογουμένως μιὰ πατερικὴ μορφή, ποὺ σημάδεψε τὸ θεολογικὸ καὶ ὄχι μόνο γίγνεσθαι τοῦ 20^οῦ αἰώνα. Τὰ λόγια του ἦταν κανόνας Ὀρθοδοξίας καὶ ἡ ὅλη του ζωὴ παράδειγμα πρὸς μίμηση. Ἐκεῖνο ποὺ τὸν χαρακτήριζε ἦταν ἡ ἐμμονή του στοὺς ἱεροὺς κανόνες καὶ στὴν Ἱερὰ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας. Δυστυχῶς σήμερα ἡ νηστεία ἔχει πολὺ παραμερισθῆ. Ἐλάχιστοι δίδουν σημασία στὴ νηστεία. Καὶ ὅμως ἡ ἀξία τῆς νηστείας εἶναι πολὺ μεγάλη. Σχετικὰ μὲ τὸ θέμα αὐτὸ θεωροῦσε ὅτι εἶναι ἀναγκαῖος ὁ θεσμὸς τῆς νηστείας. Ἔλεγε χαρακτηριστικὰ ὅτι αὐτοὶ ποὺ ἐνσυνείδητα παραθεωροῦν τὸ θέμα τῆς νηστείας χωρὶς νὰ ἔχουν λόγους ὑγείας, πολὺ φοβᾶμαι ὅτι δὲν ἐνδιφέρονται πραγματικὰ γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς τους.

(συνεχίζεται)

ΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΗΣ ΣΤ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Γύρω στὰ μέσα τῆς θ΄ ἑκατονταετίας ὁ Ἰωσὴφ ὁ ὑμνογράφος κατὰ μίμηση τοῦ Ἰωάννη Δαμασκηνοῦ συνέθεσε, ἐκτὸς τῶν ἄλλων ὑμνογραφημάτων του, κανόνες καὶ στιχηρὰ σὲ κάθε ἕνα ἀπὸ τοὺς ὀκτὼ ἤχους, γιὰ τὶς ἀκολουθίες τῶν ἕξι ἡμερῶν τῆς ἑβδομάδας. Τὸ πόνημά του αὐτὸ τὸ ἐπέγραψε «Ὀκτάηχος Νέα». Ἡ Ὀκτάηχος τοῦ Ἰωάννη Δαμασκηνοῦ σταδιακὰ συνενώθηκε μὲ τὴν Ὀκτάηχο τὴ Νέα καὶ ἀπετέλεσαν τὴν Παρακλητικὴ (βίβλο). Σημειωτέον ἐδῶ ὅτι καὶ ὁ Μητροφάνης Σμύρνης συνετέλεσε στὴν διαμόρφωση τῆς ὀκτωήχου, μὲ τὴν συγγραφὴ τῶν τριαδικῶν κανόνων, ποὺ βρίσκονται στὸ μσονυκτικὸ τῶν Κυριακῶν.

        Ἡ Ὀκτώηχος μαζὶ μὲ τὸ Ψαλτήρι χρησιμοποιήθηκαν ἰδιαίτερα κατὰ τὸν καιρὸ τῆς τουρκοκρατίας στὸ κρυφὸ σχολειό, ὅταν οἱ κληρικοὶ ἀλλὰ καὶ λαϊκοὶ ἀνέλαβαν τὸ ἔργο τῆς μορφώσεως τῶν ἑλληνόπαιδων.

ΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΗΣ Ε΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ἀναφορικὰ μὲ τὴν ἱστορικὴ ἐξέλιξη τοῦ βιβλίου τῆς Παρακλητικῆς, τὰ ποικίλα τροπάρια, τὰ ὁποῖα ἄρχισαν νὰ γράφονται ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ 5^ου αἰῶνα, ὁδήγησαν στὴ δημιουργία διαφόρων ἄλλων εἰδῶν, ὅπως κοντάκια, κανόνες, ἰδιόμελα κ.ἄ., τὰ ὁποῖα συμπριελήφθησαν στὸ βιβλίο, ποὺ φέρει τὸν τίτλο «Τροπολόγιον». Τὸ περιεχόμενο τοῦ βιβλίου αὐτοῦ ἀναφερόταν στὶς ἀκίνητες ἑορτές, εἶχε δὲ ποικίλο ὑμνογραφικὸ ὑλικό, μελισμένο κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους. Τὸ «Τροπολόγιον» συνιστᾶ μιὰ πρώιμη μορφὴ τῆς Ὀκτωήχου καὶ συγκροτήθηκε γύρω στὸν στ΄ αἰώνα. Κατὰ τὸν η΄ αἰώνα ὁ Ἰωάννης Δαμασκηνὸς πλουτίζει τὸ τροπολόγιο μὲ πλῆθος τροπαρίων κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους. Ἔτσι ἡ Ὀκτώηχος ἀντικαθιστᾶ τὸ ἀναστάσιμο ὑμνογραφικὸ τμῆμα τοῦ Τροπολογίου. Οἱ ὕμνοι τοῦ ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Δαμασκηνοῦ εἰσήχθησαν στὴ λειτουργικὴ χρήση πρῶτα στὴν Μονή, ὅπου ἐμόναζε, στὴν Λαύρα τοῦ ὁσίου Σάββα τοῦ ἡγιασμένου. Πολὺ σύντομα ὅμως ἔγιναν γνωστοὶ σὲ ὅλα τὰ πέρατα τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου.

(συνεχίζεται)

ΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΗΣ Δ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ὅπως εἶπαμε, ἡ Παρακλητικὴ ὀνομάζεται καὶ «Ὀκτώηχος ἡ Μεγάλη» σὲ ἀντιδιαστολὴ μὲ τὴν ἁπλὴ Ὀκτώηχο. Ὁ Ἰωάννης Δαμασκηνὸς θεωρεῖται ὁ δημιουργὸς καὶ βασικὸς ὀργανωτὴς τῆς Ὀκτωήχου. Μαζὶ μὲ τὸν Ἀνδρέα Κρήτης καὶ τὸν αὐτάδελφό τοῦ Δαμασκηνοῦ, Κοσμᾶ τὸν μελῳδό, θεωροῦνται οἱ πρῶτοι ποιητὲς τῶν κανόνων. Οἱ τελευταῖοι εἶναι βασικὸ καὶ θεμελιῶδες στοιχεῖο στὶς ἀκολουθίες τοῦ μεσονυκτικοῦ καὶ ὄρθρου. Ἡ ποίηση τοῦ Δαμασκηνοῦ περιλαμβάνει θεολογικὰ καὶ κυρίως δογματικὰ στοιχεῖα. Εἶναι χαρακτηριστικὰ στὴν Ὀκτώηχο τὰ Δογματικὰ Θεοτοκία τῶν μικρῶν ἑσπερινῶν καθὼς καὶ τὰ πρῶτα θεοτοκία τῶν ἤχων στὸν ἑσπερινό, τὰ ὁποῖα παρικλείουν δογματικὲς ἀλήθειες.

        Ὅσον ἀφορᾶ τὴν Παρακλητική, κάθε μέρα ἔχει τροπάρια ἀφιερωμένα σὲ κάποιους ἁγίους ἢ γεγονότα. Ἡ Κυριακὴ εἶναι ἀφιερωμένη στὴ ζωηφόρο ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, ἡ Δευτέρα στοὺς ἁγίους ἀγγέλους, ἡ Τρίτη στὸν Τίμιο Πρόδρομο καὶ Βαπτιστὴ τοῦ Σωτῆρος, ἡ Τετάρτη στὰ Πάθη τοῦ Κυρίου καὶ στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ἡ Πέμπτη στοὺς ἁγίους ἀποστόλους καὶ στὸν ἅγιο Νικόλαο, ἡ Παρασκευὴ στὴ Σταύρωση καὶ τὰ Πάθη τοῦ Κυρίου καὶ τὸ Σάββατο στοὺς ἁγίους Πάντες καὶ στοὺς κεκοιμημένους[1].

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. ὅπ.π., σ. 13.

ΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΗΣ Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξίας Φιλίππου)

Ἡ Παρακλητικὴ χρησιμοποιεῖται καθ’ ὅλο τὸ ἐκκλησιαστικὸ ἔτος, ἐκτὸς τῆς περιόδου τοῦ Πεντηκοσταρίου. Σ’ αὐτὴ χρησιμοποιοῦνται ἀπὸ τὴν Παρακλητικὴ τὰ ἀναστάσιμα στιχηρὰ ἰδιόμελα τροπάρια καθὼς καὶ οἱ τριαδικοὶ κανόνες. Ἡ Παρακλητικὴ ἔχει ἴσως τὴν κυριώτερη θέση μεταξὺ τῶν λειτουργικῶν βιβλίων τῆς Ἐκκλησίας μας, γι’ αὐτὸ καὶ στὶς ἀκολουθίες τοῦ ἑσπερινοῦ καὶ ὄρθρου τῶν ὀκτὼ ἤχων προηγοῦνται τὰ ἀναστάσιμα τροπάρια τῆς Παρακλητικῆς καὶ μετὰ τὰ τροπάρια τῶν μηναίων.

        Ἡ ὀνομασία Παρακλητικὴ προέρχεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι τὰ περισσότερα τροπάρια της ἔχουν παρακλητικὸ χαρακτήρα. Τὸ ὄνομα Ὀκτώηχος προέρχεται ἀπὸ τὸ ὅτι περιέχει τὰ ἀναστάσιμα τροπάρια τῶν ὀκτὼ ἤχων τοῦ ἑσπερινοῦ τῶν Σαββάτων καὶ τοῦ μεσονυκτικοῦ, ὄρθρου καὶ Θείας Λειτουργίας τῶν Κυριακῶν.

(αυνεχίζεται)