Η ΑΡΣΕΝΟΚΟΙΤΙΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ B΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

1.               Χρόνος και τόπος γραφής της επιστολής.

        Ο απόστολος Παύλος έγραψε την προς Ρωμαίους επιστολή από την Κόρινθο, όταν επισκέφθηκε για δεύτερη φορά την πόλη αυτή.  Η επιστολή εγράφη, δηλαδή, γύρω στις αρχές του 58 μ.Χ. και την έστειλε με την εκλεκτή διακόνισσα των Κεγχρεών Φοίβη.  Κατά την περίοδο αυτή ο απόστολος των εθνών ετοιμαζόταν να αναχωρήσει προς την Ιερουσαλήμ, για να μεταφέρει βοήθημα από τους χριστιανούς της Μακεδονίας και Αχαΐας στους εκεί στερούμενους αδελφούς.

2.               Η αρσενοκοιτία στο α’ κεφάλαιο της επιστολής.

        Στο α’ κεφάλαιο της προς Ρωμαίους επιστολής ο συγγραφέας προσφωνεί τους χριστιανούς αδελφούς της Ρώμης.  Στη συνέχεια ο απόστολος των εθνών αναφέρεται στην αγάπη του προς τους χριστιανούς, καθώς και στις προσευχές του γι’ αυτούς.  Σε αντίθεση, λοιπόν, προς τους ευλαβείς χριστιανούς αναφέρεται και στην οργή του Θεού εναντίον των ασεβών εθνικών, διότι, ενώ γνώριζαν μέσω της δημιουργίας τον Θεό, ούτε τον δόξασαν ούτε τον ευχαρίστησαν.

(συνεχίζεται)

Η ΑΡΣΕΝΟΚΟΙΤΙΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Α΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’

Η ομοφυλοφιλία στις προς Ρωμαίους Επιστολή

1.               Η προς Ρωμαίους επιστολή.
         

          Ο απόστολος των εθνών Παύλος μέχρι τη μέρα που έγραψε την επιστολή του προς τους Ρωμαίους δεν είχε επισκεφτεί τη Ρώμη, όπως επίσης και όλοι οι άλλοι απόστολοι.  Παρ’ όλα αυτά στη Ρώμη υπήρχαν πολλοί χριστιανοί, προερχόμενοι τόσο από τους Ιουδαίους όσο και από τους εθνικούς.  Εκεί είχαν οργανώσει πολύ ικανοποιητικά την εκκλησία τους.        

          Μεταξύ, λοιπόν, των χριστιανών της Ρώμης υπήρχαν και Ιουδαίοι, οι οποίοι δεν κατόρθωσαν να απαγκιστρωθούν από τις τυπικές και συμβολικές διατάξεις του Νόμου της Παλαιάς Διαθήκης.  Υπήρχαν ακόμη και εθνικοί, οι οποίοι δεν πέτυχαν να απαλλαγούν από τις πλάνες και τα έθιμα της ειδωλολατρικής θρησκείας.  Γι’ αυτούς τους λόγους ο απόστολος των εθνών θεώρησε καθήκον του να τους διαφωτίσει στην ορθή πίστη και ζωή και γραπτώς.

(συνεχίζεται)

Ἡ ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου E΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

        Παρόλον ὅτι πολλὲς γυναῖκες στεῖρες ἐγέννησαν μὲ τὴν θεία βούληση, ὅμως ἡ Μαρία ἔχει λάμψει περισσότερο ἀπὸ ὅλα τὰ παιδιὰ ποὺ γεννήθηκαν. Ὁ λόγος αὐτῆς τῆς ὑπεροχῆς εἶναι διότι, παρόλον ὅτι γεννήθηκε ἀπὸ ἄγονο καὶ στείρα μητέρα, γέννησε ἐν σαρκὶ τὸν ἁπάντων Θεό, ὑπὲρ φύση καὶ χωρὶς ἀνδρικὸ σπέρμα. Ἡ Παναγία εἶναι ἡ μοναδικὴ πύλη τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Καὶ τὸ παράδοξο εἶναι ὅτι παρόλον ὅτι ὁ Κύριος πέρασε διὰ μέσου αὐτῆς τῆς πύλης, ὅμως τὴν διεφύλαξε κλειστή. Αὐτὸ εἶναι τὸ παράδοξο τοῦ μυστηρίου. Γι’ αὐτὸ καὶ ὀνομάζεται μυστήριο. Ἡ Θεοτόκος Μαρία γεννᾶ ἐν σαρκὶ τὸν Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ ταυτόχρονα παραμένει παρθένος.

        Ἡ γέννηση τῆς Θεοτόκου εἶναι παγκόσμιο γεγονὸς καὶ ἔχει προμηνύσει χαρὰ σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη, διότι ἀπὸ αὐτὴν ἔχει ἀνατείλει ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, δηλαδὴ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ὁ Χριστὸς ἀφοῦ ἔλυσε τὴν κατάρα διὰ τῆς ἀναστάσεώς Του, ἔδωσε τὴν εὐλογία καὶ ἀφοῦ κατήργησε τὸν θάνατο μᾶς ἐδώρησε αἰώνια ζωή.

Ἡ ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Δ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

        Μέσα στὴν ὑμνογραφία τῆς γιορτῆς τοῦ Γενεθλίου τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου οἱ ὑμνογράφοι χρησιμοποιοῦν τὴ λέξη «σήμερον»[1]. Ἔτσι μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο θέλουν νὰ δείξουν τὴ διαχρονικότητα τῶν μεγάλων γεγονότων, τὰ ὁποῖα ἔλαβαν χῶρα στὸ πρόσωπο τῆς μητέρας τοῦ Θεοῦ. Ἡ Παναγία παρομοιάζεται μὲ Ἅγιο Θρόνο, τὸν ὁποῖο ὁ Θεὸς προετοίμασε γιὰ τὸν ἑαυτό του. Αὐτός, ποὺ μὲ σοφία ἐστερέωσε τοὺς οὐρανούς, κατασκεύασε μέσα στὴν ἄφατό του φιλανθρωπία ἕνα οὐρανό, ὄχι ἄψυχο ἄλλα ἔμψυχο, δηλαδὴ τὴν Θεόπαιδα Μαριάμ. Ἀκόμη ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος παρομοιάζεται μὲ φυτό, ποὺ μᾶς δίνει ζωή, τὸ ὁποῖο βλάστησε ἀπὸ τὴν ἄκαρπη ρίζα, δηλαδὴ τὸν Ἰωακεὶμ καὶ τὴν Ἄννα[2].

        Ἡ ὑμνολογία τῆς γιορτῆς εἶναι γεμάτη ἀπὸ παρομοιώσεις καὶ προτυπώσεις ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ποὺ προμηνύουν τὴν ἔλευση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἡ Παναγία εἶναι ὁ νυμφικὸς θάλαμος, ποὺ ὑποδέχεται τὸ Φῶς, δηλαδὴ τὸν Χριστό. Ἀκόμη εἶναι τὸ βιβλίο τοῦ Λόγου τῆς ζωῆς. Ἡ Θεοτόκος εἶναι ἡ ἀνατολικὴ πύλη, ἡ ὁποία περιμένει τὴν εἴσοδο τοῦ μεγάλου ἱερέως, ἡ ὁποία εἰσάγει τὸν Χριστὸ σὲ ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη.

(συνεχίζεται)

---

[1] «Σήμερον ὁ τοῖς νοεροῖς θρόνοις ἐπαναπαυόμενος Θεός», «Σήμερον στειρωτικαὶ πύλαι ἀνοίγονται», «Σήμερον τῆς παγκοσμίου χαρᾶς τὰ προοίμια», «Σήμερον ἡ στείρα Ἄννα τίκτει Θεόπαιδα».

[2] Στιχηρὸ ἰδιόμελο τοῦ ἑσπερινοῦ.

Ἡ ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

«Ἡ ἀπαρχὴ τῆς ἡμῶν σωτηρίας, λαοὶ σήμερον γέγονεν» ἀναφωνεῖ ὁ Στέφανος Ἁγιοπολίτης[1]. Ἡ γέννηση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου εἶναι, μέσα στὸ προαιώνιο σχέδιο τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀρχὴ τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἡ πάναγνος κόρη Μαριάμ, ἡ ὁποία κατὰ ἕνα σχῆμα ὀξύμορο, εἶναι καὶ Μητέρα καὶ Παρθένος, ἔχει προορισθεῖ «ἀπὸ γενεῶν ἀρχαίων» νὰ γίνει δοχεῖο τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ τελεσιουργεῖται τὸ θαῦμα στὴν γέννησή της, δηλαδὴ νὰ γεννιέται ἀπὸ τὸν Ἰωακεὶμ καὶ τὴν στείρα Ἄννα. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ προπάτορες Ἀδὰμ καὶ Εὔα χαίρονται ἀγαλλόμενοι. Ἡ Εὔα, ἡ ὁποία ἔχει πλασθεῖ ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ Ἀδάμ, μακαρίζει τὴν κόρη καὶ ἀπόγονό της, διότι γεννήθηκε λύτρωση γι’ αὐτήν, ἀφοῦ θὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ Ἅδη. Χαίρεται καὶ ὁ Δαβίδ, παίζοντας μὲ χαρὰ τὴν κιθάρα του. Διότι ἡ πάναγνος παρθένος Μαριὰμ γεννᾶται ἀπὸ τὴν Ἄννα, ἡ ὁποία μοιάζει μὲ τὴν πέτρα, ἀπὸ τὴν ὁποία θαυματουργικὰ προῆλθε νερό, ὅταν ἐπορεύοντο οἱ Ἰσραηλῖτες στὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας.

(συνεχίζεται)

---

[1] Στιχηρὸ ἰδιόμελο τῆς Λιτῆς Γενεθλίου Θεοτόκου.

Ἡ ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου B΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Μετὰ τὴν Τρίτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴν Ἔφεσο ἄρχισαν νὰ εἰσάγωνται στὴ λατρεία τὰ γεγονότα τῆς ζωῆς τῆς Παρθένου Μαρίας ὑπὸ μορφὴν ἑορτῶν[1]. Γύρω στὰ τέλη τοῦ Ε΄ ἢ ἀρχὲς τοῦ ΣΤ΄ αἰώνα στὰ Ἱεροσόλυμα εἰσήχθη καὶ ἡ γιορτὴ τοῦ Γενεσίου ἢ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου, σύμφωνα μὲ τὸ πρότυπο τῆς γιορτῆς τῶν Χριστουγέννων[2]. Στὴν Δύση ὁ πάπας Σέργιος Α΄ στὰ τέλη τοῦ Ζ΄ αἰώνα εἰσήγαγε ἐπίσημα τὴ γιορτή στὸ ἑορτολόγιο τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας[3].

        Τὴν προηγούμενη μέρα τῆς γιορτῆς, δηλαδὴ τὴν 7^η Σεπτεμβρίου, ἑορτάζονται τὰ προεόρτια τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου. Στὸν ἑσπερινὸ τῆς ἑορτῆς ψάλλονται ἰδιόμελα τοῦ Σεργίου καὶ τοῦ Στεφάνου Ἁγιοπολιτῶν καὶ Γερμανοῦ Α΄ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Στὸν ὄρθρο ὑπάρχουν δύο κανόνες, ἕνας τοῦ Ἰωάννη καὶ ὁ ἄλλος τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα Κρήτης. Ἡ γιορτὴ ἀποδίδεται στὶς δώδεκα Σεπτεμβρίου, διότι μετὰ ἀκολουθεῖ ἡ Παγκόσμια Ὕψωση τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ.

(συνεχίζεται)

---

[1] Ἤδη μάλιστα εἶχαν ἀνεγερθεῖ καὶ ναοὶ πρὸς τιμὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἤδη κατὰ τὸ τέλος τοῦ Δ΄ αἰώνα ἑορταζόταν ἡ γιορτὴ τῆς Ὑπαπντῆς, ἡ ὁποία εἶναι μὲν Δεσποτικὴ ἀλλὰ ἐτιμᾶτο καὶ τιμᾶται ἡ Θεοτόκος.

[2] Πολλοὶ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἐκκλησιαστικοὶ συγγγραφεῖς, οἱ ὁποῖοι γνώριζαν ἤδη τὴ γιορτή, ἔγραψαν ἐγκωμιαστικοὺς λόγους γιὰ τὴν γιορτὴ καὶ τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο.

[3] Κατὰ τὸν Ι΄ καὶ ΙΑ΄ αἰώνα ἐπεκράτησε ἡ γιορτὴ σὲ ὁλόκληρη τὴν Δύση.

Ἡ ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Α΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Πάσας ἀληθῶς, Ἄννα, νικᾶς μητέρας.

Μήτηρ ἕως ἂν σὴ γένηται θυγάτηρ. 

Ἐξάγαγε πρὸς φῶς Θεομήτορα ὀγδόῃ Ἄννα.

        Στὰ τέσσερα Εὐαγγέλια τῆς Καινῆς Διαθήκης δὲν γίνεται καμιὰ ἀναφορὰ γιὰ τὴν καταγωγὴ καὶ τὴ γέννηση τῆς Παρθένου Μαρίας. Ἀναφορὰ γίνεται στὰ ἀπόκρυφα εὐαγγέλια, οἱ διηγήσεις τῶν ὁποίων εἰσήλθαν στὴν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας[1].

        Οἱ γονεῖς τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα, καταγόντουσαν καὶ οἱ δύο ἀπὸ τὸ βασιλικὸ γένος τοῦ Δαβίδ[2]. Ὅμως δὲν γεννοῦσαν παιδὶ καὶ ἐλυποῦντο για τὸ ὄνειδος τῆς ἀπαιδίας. Γι’ αὐτὸ ἐπροσεύχοντο θερμὰ στὸ Θεὸ μὲ δάκρυα, ὁ μὲν Ἰωακεὶμ στὴν ἔρημο, ὅπου γιὰ σαράντα μέρες νήστευε καὶ προσευχόταν, ἡ δὲ Ἄννα στὸν κῆπο. Ἡ Ἄννα μάλιστα ὑφίστατο ταπεινώσεις ἀπὸ τὴν θεραπαινίδα της, ἡ ὁποία τῆς εἶπεν ὅτι ὁ Κύριος ἀπέκλεισε τὴν μήτρα της, γιὰ να μὴ ἀποκτήσῃ παιδί. Ὁ Θεὸς λοιπὸν ἄκουσε τὶς προσευχὲς τῶν δούλων του καὶ ἄγγελος Κυρίου ἔδωσε τὸ χαρμόσυνο μήνυμα καὶ στὸν Ἰωακεὶμ καὶ στὴν Ἄννα ὅτι θὰ γεννήσουν παιδί. Ἔτσι, τὸν ἔνατο μήνα ἡ Ἄννα γέννησε κόρη, τὴν ὁποία ὠνόμασε Μαριάμ.

        Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας ὤρισε νὰ ἑορτάζεται ἡ σύλληψη τῆς Ἁγίας Ἄννας στὶς ἐννέα Δεκεμβρίου καὶ ἐννέα μῆνες μετά, δηλαδὴ στὶς ὀκτὼ Σεπτεμβρίου, τὸ γενέθλιο τῆς ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας.

(συνεχίζεται)

---

[1] Ἀναφορὰ γιὰ τὴν γέννηση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου γίνεται στὸ Πρωτευαγγέλιο τοῦ Ἰακώβου (Β΄ αἰώνας) καθὼς καὶ στὸ εὐαγγέλιο τοῦ Ψευδοματθαίου, τὸ ὁποῖο στηρίζεται πάνω στὸ Πρωτευαγγέλιο τοῦ Ἰακώβου. Βλ. ΘΗΕ, τ. 4, στ. 258.

[2] Ὁ ἀπόγονος τοῦ Δαβίδ, Ματθάν, καὶ ἡ σύζυγός του Μαρία ἐγέννησαν τὸν Ἰακώβ, τὸν πατέρα τοῦ Ἰωσὴφ τοῦ μνήστορος καὶ τρεῖς κόρες, τὴν Μαρία, Σωβὴ καὶ Ἄννα. Ἡ Μαρία ἐγέννησε τὴ Σαλώμη, ἡ Σωβὴ τὴν Ἐλισάβετ καὶ ἡ Ἄννα τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Ἔτσι ἡ Σαλώμη, ἡ Ἐλισαάβετ καὶ ἡ Θεοτόκος εἶναι πρῶτες ἐξάδελφες μεταξύ τους.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ H΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἀλήθεια, σκεφτήκαμε ποτὲ ὅτι γιὰ ὅ,τι περνᾶμε τώρα, σὰν γένος, τὴν εὐθύνη φέρομε ἀποκλειστικὰ ἐμεῖς; Καὶ τί δέον γενέσθαι; Τὴν ἀπάντηση μᾶς τὴ δίνει ὁ ὅσιος Ἰωάννης Σιναΐτης: Νὰ μετανοήσουμε, νὰ ἀλλάξουμε τρόπο σκέψεως καὶ ζωῆς. Νὰ ξεφύγουμε ἀπὸ τὴν μαζικοποιημένη ἀστικὴ κοινωνία καὶ νὰ γίνουμε πρόσωπα καὶ δὴ θεούμενα. Νὰ ξεφύγουμε ἀπὸ τὰ περιορισμένα πλαίσια τοῦ «ἐγὼ» καὶ νὰ ἀγαπήσουμε πραγματικὰ τὸ Χριστό, ὅπως μᾶς ἀγάπησε Ἐκεῖνος, καθὼς καὶ τὸν πλησίον μας.

Ἐνθουσιασμένος, ὁ ἅγιος Ἰωάννης στὸν τελευταῖο λόγο τῆς Κλίμακός του λέγει ποιητικά:

Κείμενο προτώτυπο                             Μετάφραση

«Ἀγάπη, προφητείας χορηγός·            Ἡ ἀγάπη χορηγεῖ τὴ χάρη τῆς προφητείας,

ἀγάπη, τεράτων παρεκτική·                 ἡ ἀγάπη παρέχει τὴ δύναμη τῆς θαυματουργίας,

ἀγάπη, ἐλλάμψεως ἄβυσσος.              ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ ἄβυσσος τῆς θίας ἔλλαμψης,

ἀγάπη, πηγὴ πυρός,                             ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ πηγὴ τοῦ θεϊκοῦ πυρός,

ὅσον ἀναβλύσει,                                 ὅσο περισσότερο πῦρ ἀναβλύζει,

τοσοῦτον τὸν διψῶντα καταφλέξει·    τόσο περισσότερο καταφλέγει ἐκεῖνον ποὺ διψᾶ.

ἀγάπη, ἀγγέλων στάσις·                      Ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ ἡ ἑδραίωση τῶν ἀγγέλων,

ἀγάπη, προκοπὴ τῶν αἰώνων.             ἡ πρόοδος στοὺς αἰῶνες ὅλων τῶν ἐκλεκτῶν τοῦ Θεοῦ.

Ἀπάγγειλον ἠμίν, ὦ καλὴ ἐν ἀρεταῖς, Ἀνάγγειλέ μας, ὦ σὺ ἡ ὡραία ἀνάμεσα στὶς ἀρετὲς

ποῦ ποιμένεις τὰ πρόβατά σου;           ποῦ βόσκεις τὰ πρόβατά σου;

Ποῦ κατοικεῖς ἐν μεσημβρίᾳ;[1]                        Ποῦ κατασκηνώνεις τὸ μεσημέρι;

Φώτισον ἠμᾶς, πότισον ἠμᾶς,             Φώτισέ μας, πότισέ μας,

ὁδήγησον ἠμᾶς, χειραγώγησον ἠμᾶς»[2]. καθοδήγησέ μας, χειραγώγησέ μας.

 

Ταῖς τοῦ Σοῦ ὁσίου πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον ἠμᾶς. Ἀμήν».

---

[1] Πρβλ. ᾎσμα ᾀσμάτων, α΄ 7. «ἀπάγγειλόν μοι ὃν ἠγάπησεν ἡ ψυχή μου, ποῦ ποιμαίνεις, ποῦ κοιτάζεις ἐν μεσημβρίᾳ».

[2] «Κλῖμαξ», Λόγος Λ΄, Περὶ ἀγάπης, ἐλπίδος καὶ πίστεως, στ. ιη΄.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Z΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἀναφέρει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ποιητικὰ καὶ παραστατικά: «Ἄρχων δαιμόνων, ὁ πεσῶν ἑωσφόρος καὶ ἄρχων παθῶν, ὁ λαιμὸς τῆς κοιλίας» , δηλαδὴ ὁ ἀρχηγὸς τῶν δαιμόνων εἶναι ὁ ἑωσφόρος, ὁ ὁποῖος ἐξέπεσε ἀπὸ τὸ ἀγγελικό του ἀξίωμα καὶ ἀρχηγὸς τὸν παθῶν εἶναι ὁ λαιμὸς τῆς κοιλίας μας, δηλαδὴ ἡ πολυφαγία καὶ γαστριμαργία.

Ἀναφέρει σχετικὰ ὁ ἅγιος Ἰωάννης γιὰ τὴ μετάνοια: «Σημεῖον μεμεριμνημένης μετανοίας, πασῶν τὼν συμβαινουσῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων θλίψεων ἀξίους ἑαυτοὺς λογίζεσθαι, καὶ ἔτι πλειόνων»[1], δηλαδὴ σημεῖο τῆς πραγματικῆς καὶ ἐπιμελοῦς μετάνοιας εἶναι τὸ νὰ θεωροῦμε τὸν ἑαυτό μας ἄξιο γιὰ ὅλες τὶς θλίψεις ποὺ μᾶς συμβαίνουν - τὶς ὁρατές (οἱ ὁποῖες προέρχονται ἀπὸ τὰ πράγματα καὶ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους) καὶ τὶς ἀόρατες (οἱ ὁποῖες προέρχονται ἀπὸ τοὺς δαίμονες καὶ τὰ πάθη τῆς ψυχῆς) - καὶ γιὰ πολὺ περισσότερες.

(συνεχίζεται)

---

[1] «Κλῖμαξ», Λόγος Ε΄, Περὶ μετανοίας, στ. κδ΄.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΣΤ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακας διακρίνει τὴν ἑξῆς πορεία στὴν ἀνάπτυξη τοῦ πάθους. Πρώτα ἔρχεται ἡ προσβολή, δηλαδὴ μιὰ σκέψη ἢ εἰκόνα, διὰ μέσου τῶν αἰσθήσεων. Μέχρι ἐδὼ δὲν ὑπάρχει ἁμαρτία. Ἐὰν ἡ προσωπική μας θέληση ἐκδηλωθῇ μὲ τὸν «συνδυασμό», τότε ἔχουμε τὴν ἀρχὴ τῆς ἁμαρτίας. Ἡ ἀντίδραση τοῦ πιστοῦ πρὸς τὴ σκέψη ἢ τὴν εἰκόνα περιλαμβάνει τρεῖς κυρίως λυτρωτικὲς ἐνέργειες: Ἡ πρώτη ἐνέργεια εἶναι ἡ καταφυγὴ στὴν προσευχὴ καὶ ἡ ἐκζήτηση τῆς βοήθειας τοῦ Θεοῦ. Ἡ δεύτερη ἐνέργεια εἶναι ἡ ἀντιλογία πρὸς τοὺς πονηροὺς δαίμονες. Ἡ τρίτη καὶ πιὸ ἀποτελεσματικὴ ἐνέργεια εἶναι ἡ καταφρόνηση τῶν εἰσηγήσεων τῶν δαιμόνων[1]. Ὅμως τὸ ἑπόμενο στάδιο εἶναι ἡ συγκατάθεση, δηλαδὴ ἡ συμφωνία τῆς ψυχῆς μὲ τὴν παρισταμένη σκέψη ἢ εἰκόνα. Όταν ἡ ἰδέα ἢ ἡ εἰκόνα ριζώσει μέσα στὴν ψυχή μας, τότε ἔχουμε τὴν «αἰχμαλωσία» καὶ τελικὰ γίνεται πάθος[2]. Ὅταν ἡ σκέψη ἢ ἡ εἰκόνα αὐτὴ καταλήξῃ νὰ γίνῃ πάθος, τότε χρειάζεται πολὺς κόπος γιὰ να ξεριζωθῇ ἀπὸ τὴν καρδιά. Γι’ αὐτὸ πρέπει νὰ πολεμοῦμε τὸ πάθος στὴν γένεσή του, ὁπόταν εἶναι ἕνας μικρὸς σκύμνος (λιονταράκι) καὶ ὄχι ὅταν μεγαλώσῃ καὶ γίνῃ πραγματικὸ λιοντάρι.

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. Ἀχιλλέως Βασ. Πιτσίλκα, Γένεσις καὶ θεραπεία τῶν παθῶν κατὰ τὴν διδασκαλίαν τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τὴς κλίμακος, (διδακτορικὴ διατριβή), Λάρισα 1984, σ. 30.

[2] Φλορόφσκυ, ὅπ.π., σ. 405.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ E΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἡ Κλίμακα ἔχει μεταφραστεῖ σὲ δεκάδες γλῶσσες καὶ διαλέκτους καὶ ἐπέδρασε πολύ, τόσον στὸν Ὀρθόδοξο χῶρο (Ρωσία, Σερβία, Ρουμανία) ἀλλὰ ἀκόμη καὶ στὸν Δυτικὸ (Γαλλία, Ἱσπανία), ἂν καὶ ἡ δυτικὴ λεγομένη «θεολογία» ἀδυνατεῖ νὰ συλλάβῃ στὴν πληρότητά τους τὰ ὀρθόδοξα μηνύματα, βιώματα καὶ ἐμπειρίες.

Ἡ ἀρχὴ τῆς μοναχικῆς βιωτῆς εἶναι ἡ ἐπιλογὴ ἑνὸς σοφοῦ καὶ ἐναρέτου γέροντα. Ὅμως ὁ πνευματικὸς πατέρας πρέπει να ἐπιλεγῇ μὲ πολλὴ προσοχή, μήπως καὶ ἀντὶ σὲ ἕνα πηδαλιοῦχο καταήξουμε σὲ ἕνα κωπηλάτη[1].

Ὅπως διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἡ ζωὴ τοῦ μοναχοῦ, καὶ κατ’ ἐπέκταση καὶ τοῦ χριστιανοῦ ποὺ ζεῖ στὸν κόσμο, πρέπει νὰ ἔχει κέντρο τὸν Χριστό[2]: «Ἡσυχία σημαίνει ἀκατάπαυστη λατρεία τοῦ Θεοῦ καὶ παράσταση μπροστά Του. Ἂς ἑνωθῆ ἡ μνήμη τοῦ Ἰησοῦ μὲ τὴν ἀναπνοή σου, καὶ τότε θὰ γνωρίσῃς τὴν ὠφέλεια τῆς ἡσυχίας»[3].

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. Φλορόφσκυ, ὅπ.π., σ. 402.

[2] Βλ. Ξανθοπούλου, ὅπ.π., σ. 18.

[3] «Ἡσυχία ἐστὶν ἀδιάστατος Θεῷ λατρεία καὶ παράστασις. Ἰησοῦ μνήμη ἑνωθήτω τῇ πνοῇ σου, καὶ τότε γνώσει ἡσυχίας ὠφέλειαν». Ἰωάννου Σιναΐτου, Κλῖμαξ, Λόγος ΚΖ΄, 2, κε΄-κστ΄.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Δ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Καθὼς διαβάζεις προσεκτικὰ τὴν Κλίμακα, παρατηρεῖς ὅτι πολλὰ ἀπὸ τὰ πιὸ ἀξιόλογα πορίσματα τῆς ψυχολογίας τοῦ Βάθους ἦταν ἤδη ἀπὸ αἰώνων γνωστὰ στοὺς ἁγίους Πατέρες τῆς ἐρήμου[1].

Τὸ «ἀριστούργημα αὐτὸ τοῦ ἀνατολικοῦ ἀσκητισμοῦ» δηλαδὴ ἡ Κλίμακα, ἐμπεριέχει καὶ κάποια στοιχεῖα τῆς λεγομένης ὑπαρξιακῆς φιλοσοφίας ἢ φιλοσοφίας τοῦ προσώπου, ποὺ ἀνεδύθη στὶς ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰῶνα καὶ συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ὅμως πόρρω ἀπέχουν τὰ ἀνθρωποκεντρικὰ αὐτὰ συστήματα ἀπὸ τὰ ὑπερβατικὰ νοήματα τοῦ θεωμένου Ἰωάννου τῆς Κλίμακας. Πέραν αὐτῶν ἡ Κλίμακα ἔχει ἀκόμη σπουδαιοτάτην ἀξία καὶ ἀπὸ πλευρᾶς παιδαγωγικῆς[2].

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. Ἰωάννου Σιναΐτου, Κλῖμαξ, ἔκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου, Ὠρωπὸς Ἀττικῆς ⁸1999, σ. 7.

[2] Βλ. ὅπ.π. «Λόγος ἕτερος εἰς τὸν Ποιμένα», σσ. 381-408.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδης

(του Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ὁ ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης εἶναι γνωστὸς γιὰ τὴ συγγραφὴ τοῦ περίφημου βιβλίου, ποὺ ὀνομάζεται Κλῖμαξ (ἢ Κλῖμαξ τοῦ Παραδείσου). Τὴν ἰδέα τῆς κλίμακας ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἐμπνεύστηκε ἀπὸ τὸ ὄραμα τοῦ Ἰακώβ, ἐνῷ τὸν ἀριθμὸ τῶν σκαλιῶν ἀπὸ τὴν ἡλικία ποὺ ἄρχισε ὁ Κύριος τὸ ἔργο του[1]. Στὸ ἔργο αὐτὸ ὁ συγγραφέας παρουσιάζει συστηματικὰ σὲ τριάντα κεφάλαια τὶς θεολογικὲς σκέψεις καὶ ἐμπειρίες ποὺ εἶχε ἀπὸ τὴ μοναχικὴ ζωή. Στόχος τῆς Κλίμακας εἶναι ἡ πνευματικὴ ἀναμόρφωση ἐν Κυρίῳ τοῦ ἐαυτοῦ μας, καὶ ἐπίτευξη τοῦ καθ’ ὁμοίωσιν πρὸς τὸ τέλειο πρότυπό μας, ποὺ εἶναι ὁ Κύριος. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης δείχνει πῶς διὰ τῆς κλίμακας τῶν ἀρετῶν μπορεῖ κάποιος νὰ φθάσῃ στὴν τελειότητα[2]. Ὁ Ἰωάννης Σιναΐτης, ὅπως διαπιστώνεται ἀπὸ τὴ μελέτη τῆς Κλίμακας εἶχε ἐνδιατρίψει στὰ ἔργα τῶν προγενέσετρών του ἀσκητικῶν συγγραφέων, ὅπως τοῦ Νείλου τοῦ Ἀσκητῆ, τοῦ Εὐάγριου τοῦ Ποντικοῦ, τοῦ Ἰσιδώρου καὶ ἄλλων[3].

Ἡ «Οὐράνιος Κλῖμαξ»  εἶναι ἕνα βιβλίο, τὸ ὁποῖο ἀγαπήθηκε καὶ διαβάστηκε τόσο ἀπὸ τοὺς μοναχοὺς ὅσο καὶ ἀπὸ χριστιανούς, ποὺ ζοῦσαν στὸν κόσμο. Ἀπόδειξη αὐτοῦ εἶναι τὸ πλῆθος τῶν χειρογράφων, τὰ ὁποῖα εἶναι διακοσμημένα μὲ μικρογραφίες[4].

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. Τσάμη, ὅπ.π., σ. 202.

[2] Βλ. Μπαλάνου, ὅπ.π., σ. 63.

[3] Βλ. Νικηφόρου Καλλίστου Ξανθοπούλου, Ἐξήγησις σύντομος εἰς τὴν Κλίμακα τοῦ Ἰωάννου, ἔκδ. Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νικοπόλεως, Πρέβεζα 2002, σ. 17.

[4] Βλ. Φλορόφσκυ, ὅπ.π., σ. 398.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ B΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Σὲ ἡλικία 16 χρόνων ἀσπάσθηκε τὴ μοναχικὴ ζωὴ καὶ μπῆκε κάτω ἀπὸ τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση τοῦ Ἀββᾶ Μαρτυρίου. Ὅταν ἀπέθανε ὁ Γέροντάς του, ἀποσύρθηκε στὴν περιοχὴ «Θωλᾶς», σὲ ἕνα ἀσκητικὸ σπήλαιο καὶ ἔζησε ἀσκητικὴ ζωὴ γιὰ σαράντα χρόνια. Κάποτε ὁ μαθητής του κοιμόταν τὴν περιοχὴ τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων κάτω ἀπὸ μιὰ πέτρα, ἡ ὁποία ἐπρόκειτο νὰ πέση πάνω του καὶ νὰ τὸν σκοτώσῃ. Τότε ὁ ἅγιος Ἰωάννης προγνωρίζοντας αὐτό, διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐνῷ καθόταν στὴν καλύβα του, φάνηκε στὸν μαθητή του, ποὺ κοιμόταν καὶ ἀφοῦ τὸν ξύπνησε, τὸν γλύτωσε ἀπὸ βέβαιο θάνατο.

Σὲ προχωρημένη ἡλικία ἔγινε ἡγούμενος τῆς Μονῆς τοῦ Σινᾶ, ἀλλὰ ἀργότερα ἐπέστρεψε στὴν ἀγαπημένη τοῦ ἡσυχία. Κοιμήθηκε στὶς 30 Μαρτίου τοῦ 649 μ.Χ. σὲ ἡλικία 70 χρόνων.

(συνεχίζεται)

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Α΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ὥρισε νὰ γιορτάζεται τὴν Τετάρτη Κυριακὴ τῶν νηστειῶν ἡ μνήμη τοῦ ὁσίου Ἰωάννη τῆς Κλίμακας. Ὁ σκοπὸς τῆς ἑορτῆς αὐτῆς εἶναι γιὰ νὰ ἐνισχύσῃ αὐτοὺς ποὺ διανύουν τὸ προχωρημένο αὐτὸ στάδιο τῆς νηστείας καὶ νὰ βοηθήσῃ τοὺς πιστοὺς στὸ νὰ τελειώσουν αἰσίως, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, τὸ στάδιο τῶν ἀρετῶν, ὅπως ὀνομάζεται ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή[1].

Ἡ κυρίως μνήμη τοῦ ὁσίου Ἰωάννη τοῦ Σιναΐτη τελεῖται στὶς 30 Μαρτίου. Ἡ πατρίδα του μᾶς εἶναι ἄγνωστη. Εἶναι γενικῶς ἀποδεκτὸ ὅτι ὁ Ἰωάννης Σιναΐτης ἔζησε κατὰ τὰ τέλη τοῦ 6ου μ.Χ. αἰώνα καὶ πρῶτο μισὸ τοῦ 7ου (579μ.Χ. - 649μ.Χ.)[2].

Ἡ οἰκογένεια του ἦταν πλούσια καὶ τοῦ πρόσφερε τὴ δυνατότητα νὰ παρακολουθήσῃ ἀνώτερο κύκλο μόρφωσης[3]. Γνωρίζομε ὅτι εἶχε ἕνα ἀδελφό, ποὺ ὀνομαζόταν Γεώργιος.

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. τὸ στιχηρὸ ἰδιόμελο τῶν αἴνων τῆς Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς: «Τὸ στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέῳκται, οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε, ἀναζωσάμεοι τὸ καλὸν τῆς νηστείας ἀγῶνα· οἱ γὰρ νομίμως ἀθλοῦντες, δικαίως στεφανοῦνται· καὶ ἀναλαβόντες τὴν πανοπλίαν τοῦ Σταυροῦ, τῷ ἐχθρῷ ἀντιμαχησώμεθα, ὡς τεῖχος ἄρρηκτον κατέχοντες τὴν Πίστιν, καὶ ὡς θώρακα τὴν προσευχήν, καὶ περικεφαλαίαν τὴν ἐλεημοσύνην· ἀντὶ μαχαίρας τὴν νηστείαν, ἥτις ἐκτέμνει ἀπὸ καρδίας πᾶσαν κακίαν. Ὁ ποιῶν ταῦτα, τὸν ἀληθινὸν κομίζεται στέφανον, παρὰ τοῦ Παμβασιλέως Χριστοῦ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς Κρίσεως».

[2] Βλ. Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, ἅπαντα τὰ ἔργα, 16, Κλῖμαξ, κείμενο - μετάφραση - σχόλια: Ἐλευθέριος Μερετάκης, ἐκδ. «Τὸ Βυζάντιον», Πατερικαὶ ἐκδόσεις Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, Θεσσαλονίκη 1996, σσ. 5-6. Ὁ Δημήτριος Τσάμης ἀναφέρει ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωάννης γεννήθηκε τὸ 525 καὶ κοιμήθηκε τὸ 595 μ.Χ. Βλ. Δημητρίου Γ. Τσάμη, Ἐκκλησιαστικὴ γραμματολογία, ἐκδ. Π. Πουρναρᾶ, Θεσσαλονίκη 2001, σ. 202. Ὁ καθηγητὴς Δημήτριος Μπαλάνος ἀναφέρει ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωάννης κοιμήθηκε περὶ τὸ 615 μ.Χ. Βλ. Δημητρίου Σ. Μπαλάνου, Οἱ πατέρες καὶ συγγραφεῖς τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, ἐν Ἀθήναις ²1961, σ. 63. Ὑπάρχει καὶ ἡ ἄποψη ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωάννης πέθανε στὰ μέσα τοῦ ἐνάτου αἰώνα. Βλ. Γεωργίου Φλορόφσκυ, Οἱ βυζαντινοὶ ἀσκητικοὶ καὶ πνευματικοὶ πατέρες (μτφρ. Παναγιώτου Πάλλη), ἐκδ. Π. Πουρναρᾶς, Θεσσαλονίκη 1992, σ. 397.

[3] Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἦταν λόγιος και μάλιστα «σχολαστικός», εἶχε δηλαδὴ βαθειὰ λογικὴ καὶ φιλοσοφικὴ μόρφωση. Αὐτὸ τὸ βλέπουμε ἀπὸ τὴ διατύπωση τῶν σκέψεών του καθὼς καὶ στὶς ἐπισημάνσεις του. Βλ. Νικηφόρου Καλλίστου Ξανθοπούλου, Ἐξήγησις σύντομος εἰς τὴν Κλίμακα τοῦ Ἰωάννου, ἔκδ. Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νικοπόλεως, Πρέβεζα 2002, σ. 17.