Πέμπτη 31 Μαρτίου 2022

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ Θ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ὁ Γέρος τοῦ Μωριᾶ ἀντίκρυσε τὴν ἀπόφαση μὲ πολλὴ ψυχραιμία. Ὅπως ἀνέφερε στοὺς δικηγόρους του, πολλὲς φορὲς εἶχε ἀπέναντί του τὸν θάνατο, ἀλλὰ οὐδέποτε τὸν φοβήθηκε. Ὁ Δημήτριος Πλαπούτας, ὅταν ἄκουσε τὴν ἑτυμηγορία τοῦ δικαστηρίου, δάκρυσε. Ὅμως ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης τὸν ἐπέπληξε. Τοῦ ἀνέφερε ὅτι ἔδωσαν τόσες μάχες ἐναντίον τῶν Τούρκων ἀλλὰ οὐδέποτε τοὺς φοβήθηκε. Πῶς τώρα φοβᾶται, ποὺ ἀντικρύζει τὸν θάνατο; Ἔπρεπε νὰ ἦταν εὐτυχισμένοι, ἀφοῦ πραγματοποίησαν τὸ χρέος τους πρὸς τὴν πατρίδα[1]. Ὁ δικαστὴς Ἀναστάσιος Πολυζωίδης ἀπολύθηκε ἀπὸ τὴν ἐργασία του καὶ φυλακίστηκε γιὰ τέσσερεις μῆνες. Ἀργότερα οἱ δύο ἄντρες, Ἀναστάσιος Πολυζωίδης καὶ Γεώργιος Τερτσέτης δικάστηκαν γιατὶ ἔδειξαν ἀπείθεια πρὸς τὸ δικαστήριο, τελικὰ ὅμως ἀθωώθηκαν ἀπὸ τὸ δικαστήριο.

        Μέσα στὴ φυλακὴ ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στήριζε ἠθικὰ τὸν Δημήτριο Πλαπούτα. Διηγεῖτο παλαιὲς ἱστορίες μὲ ἀρματολούς, οἱ ὁποῖοι πέθαναν δοξασμένοι καὶ ἀνυπότακτοι. Παράλληλα χαιρόταν, διότι ἀφοῦ θὰ τοὺς σκότωναν θὰ συναντοῦσε στὸν ἄλλο κόσμο πολλοὺς ἀπὸ τοὺς συμπολεμιστές τους. Ὁ Κολοκοτρώνης μάλιστα καλοῦσε κάποτε τὸν φρουρὸ τῆς φυλακῆς, καὶ τὸν ρωτοῦσε μὲ νοήματα πότε θὰ τοὺς ἀποκεφαλίσουν. Αὐτὸς ὅμως δὲν καταλάβαινε. Ὁ Κολοκοτρώνης τότε γελοῦσε, καὶ ὁ Πλαπούτας, ποὺ ἄφινε ἑπτὰ κόρες καὶ ἕνα ἀνήλικο γυιὸ ὀρφανούς, θύμωνε.

(συνεχίζεται)

[1] Βλ. Γιαννόπουλου, Κολοκοτρώνης, ὅπ.π., σ. 151.

Τετάρτη 30 Μαρτίου 2022

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ H΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Οἱ Ἀναστάσιος Πολυζωίδης καὶ Γεώργιος Τερτσέτης ἦταν δύο, ἀπὸ τοὺς πέντε δικαστές, ποὺ δίκασαν τὸν Κολοκοτρώνη καὶ τὸν Πλαπούτα, τοὺς ὁποίους ἀξίζει νὰ θαυμάζουμε καὶ νὰ θυμόμαστε παντοτινὰ γιὰ τὸν ἠρωισμὸ καὶ τὴν αὐταπάρνησή τους. Αὐτοὶ οἱ δύο δὲν ὑπέκυψαν οὔτε λύγισαν μπροστὰ στὶς ἀπειλὲς τῆς ἀντιβασιλείας, ἡ ὁποία ἤθελε νὰ ὑπογράψουν οἱ δικαστὲς τὴν καταδικαστικὴ ἀπόφαση σὲ θάνατο τοῦ Γέρου τοῦ Μωριᾶ καὶ τοῦ Πλαπούτα. Ὁ δικαστὴς Ἀναστάσιος Πολυζωίδης ἀπάντησε μὲ σθένος καὶ μὲ γενναιότητα: «Τὸ σῶμά μου δύνασθε νὰ τὸ κάμητε ὅπως θέλετε, ἀλλὰ τὸν στοχασμόν μου, τὴν συνείδησίν μου, δὲν θὰ δυνηθῆτε νὰ τὰ παραβιάσητε».

        Παρόλη τὴν ἀφόρητη πίεση, ποὺ ἄσκησαν οἱ τρεῖς δικαστὲς στοὺς δύο ἡρωικοὺς συναδέλφους τους, δὲν κατάφεραν νὰ τοὺς πείσουν νὰ ὑπαγράψουν τὴ θανατικὴ καταδίκη τῶν Κοκολοτρώνη καὶ Πλαπούτα. Τότε ὁ δικαστὴς Κωνσταντῖνος Σχινᾶς κάλεσε τοὺς δύο δικαστὲς νὰ παρευρεθοῦν τοὐλάχιστο στὸ δικαστήριο τὴν ὥρα, ποὺ θὰ ἀνακοινωνόταν ἡ καταδικαστικὴ ἀπόφαση, ἀφοῦ οἱ ἄλλοι τρεῖς δικαστὲς ὑπέγραψαν τὴν διὰ ἀποκεφαλισμοῦ θανατικὴ ποινή. Ὅμως καὶ τότε οἱ δύο δικαστές, Πολυζωίδης καὶ Τερτσέτης, ἀρνήθηκαν νὰ παρευρεθοῦν στὴν ἀνάγνωση τῆς δικαστικῆς ἀποφάσεως καὶ σύρθηκαν μὲ τὴ βία στὸ δικαστήριο. Ὁ Ἀναστάσιος Πολυζωίδης ἦταν ὁ πρόεδρος τοῦ δικαστηρίου καὶ ἔπρεπε νὰ διαβάσῃ τὴν ἀπόφαση τῶν τριῶν δικαστῶν, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο ἀρνήθηκε. Τότε ἡ ἀπόφαση ἀναγνώστηκε ἀπὸ τὸν γραμματέα τοῦ δικαστηρίου.

(συνεχίζεται)

Τρίτη 29 Μαρτίου 2022

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ Ζ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου (1823-1825) ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης προσπάθησε νὰ μειώσῃ τὶς διαμάχες μεταξὺ τῶν Ἑλλήνων, οὕτως ὥστε νὰ ὑπάρχῃ μιὰ κοινὴ πολιτικὴ ἀπέναντι στὸν τουρκικὸ ἰμπεριαλισμὸ καὶ ἐπεκτατισμό. Ἔγινε ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ ἰσχυροὺς φιλορωσικοὺς παράγοντες καὶ τάχθηκε στὸ πλευρὸ τοῦ Ἰωάννη Καποδίστρια. Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ τελευταίου, ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ἔγινε ἀρχηγὸς τῆς ρωσικῆς παρατάξεως καὶ χαιρέτησε τὴ βασιλεία τοῦ Ὀθωνα[1]. Ὅμως ἐξ αἰτίας τῶν πολιτικῶν του φρονημάτων συγκέντρωσε τὸ θυμὸ τῆς ἀντιβασιλείας. Τὸ 1833 ἡ τότε κυβέρνηση συνέλαβε καὶ ἔκλεισε τὸν Θεόδωρο Κολοκοτρώνη στὶς φυλακὲς τῆς Ἀκροναυπλίας[2] μὲ τὴν κατηγορία ὅτι μιλοῦσε κατὰ τῶν ἀντιβασιλικῶν. Ἡ πολιτεία φυλάκισε πολλὲς φορὲς τὸν Κολοκοτρώνη, μὲ τελευταία κατηγορία αὐτὴ τῆς ἐσχάτης προδοσίας. Μερικὲς φορές, ἂν ἤθελε, μποροῦσε νὰ δραπετεύσῃ, οὐδέποτε ὅμως δειλίασε καὶ οὐδέποτε θέλησε νὰ ἀποφύγῃ τὴ σύλληψή του. Τρεῖς μέρες πρὶν τὴν ἔκδοση τῆς καταδικαστικῆς ἀποφάσεως ἐναντίον τοῦ Κολοκοτρώνη, τὴν ὁποία ὅλοι περίμεναν, δόθηκε ἐντολὴ στοὺς δημίους νὰ κατασκευάσουν τὴ λαιμητόμο, μὲ τὴν ὁποία θὰ ἀποκεφάλιζαν τοὺς δύο ἥρωες, Κολοκοτρώνη καὶ Πλαπούτα.

(συνεχίζεται)

[1] Βλ. Παπαρρηγόπουλου, Ἱστορία, ὅπ.π., σ. 200.

[2] Ἡ Ἀκροναυπλία βρίσκεται στὸ κάστρο τῶν Ἰωαννίνων. Στὰ τούρκικα ὀνομαζόταν Ἴτζ-Καλέ, τὸ ὁποῖο σημαίνει ἐσωτερικὸ κάστρο. Μέσα στὸ Ἴτζ-Καλὲ βρίσκονταν τὰ ἀνάκτορα τοῦ Ἀλὴ Πασά. Βλ. Ἅπαντα Κολοκοτρωναίων, σσ. 247-251.

Δευτέρα 28 Μαρτίου 2022

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΣΤ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Μετὰ τὸν ἀπελευθερωτικὸ ἀγῶνα τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τῶν Τούρκων, ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης καθὼς καὶ οἱ ὀπαδοί του μπῆκαν στὸ περιθώριο καὶ ἀποκλείστηκαν ἀπὸ ὅλες τὶς τιμητικὲς διακρίσεις. Ὅλα τὰ παράσημα, ποὺ ἔδωσε ἡ ἑλληνικὴ δημοκρατία δόθηκαν σὲ πολλοὺς ἀγωνιστέςˑ δὲν βρέθηκε ὅμως κανένα παράσημο καὶ καμιὰ τιμητικὴ διάκριση γιὰ τὸν Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Ὅταν ρωτήθηκε ὁ Γεώργιος Λουδοβίκος φὸν Μάουρερ γι’ αὐτὸ τὸ θέμα, παρατήρησε εἰρωνικὰ ὅτι «δὲν περίσσεψαν παράσημα, γιὰ νὰ ἀπονείμουν καὶ στὸν Κολοκοτρώνη»[1]. Τὸ μόνο παράσημο, τὸ ὁποῖο δόθηκε στὸ Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ἀπὸ τὴν κυβέρνηση γιὰ τὰ σαράντα ἐννέα χρόνια τῶν ἀγώνων του γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδας, ἦταν οἱ φυλακίσεις του σὲ πολὺ ἀπάνθρωπα μπουντρούμια.

(συνεχίζεται)

[1] Βλ. Γιαννόπουλου, Κολοκοτρώνης, ὅπ.π., σ. 140.

Κυριακή 27 Μαρτίου 2022

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ Ε΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ἔλαβε μέρος σὲ πολλὲς πολεμικὲς ἐπιχειρήσεις. Στὶς ἀρχὲς τοῦ 1821 ἀποβιβάστηκε στὴ Μάνη, γιὰ νὰ λάβῃ μέρος στὸν ἀγῶνα κατὰ τῶν Τούρκων. Στὶς 23 Μαρτίου 1821 ἔλαβε μέρος στὴν μάχη, ποὺ ἔγινε στὴν Καλαμάτα. ᾿Απὸ ἐκείνη τὴ μέρα ἀρχίζει καὶ ἡ θρυλικὴ δράση καὶ ἐποποιία του. «῎Εκοψα εὐθύς», ἀναφέρει, «δυὸ σημαῖες μὲ σταυρὸ καὶ ἐκίνησα... Κινῶντας ἐγώ, εἶχαν μιὰν προθυμίαν οἱ ῞Ελληνες, ὅπου ὅλοι μὲ τὰς εἰκόνας ἔκαναν δέηση καὶ εὐχαριστήσεις. Μοῦ ἤρχετο πότε νὰ κλαύσω... ἀπὸ τὴν προθυμίαν, ποὺ ἔβλεπα». Τὸ 1821 ὁ Κολοκοτρώνης ἦταν ἤδη πενῆντα ἑνὸς χρόνων. Ἔλαβε ἐπίσης μέρος στὶς μάχες στὸ Βαλτέτσι (14 Μαΐου 1821), στὴν ἅλωση τῆς Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821), στὴν Πάτρα, στὴν ἐξόντωση τοῦ Δράμαλη στὰ Δερβενάκια (26 Ἰουλίου 1822) καθὼς ἐπίσης καὶ στὸ ἁγιονέρι (27-28 Ἰουλίου 1822).

(συνεχίζεται)

Σάββατο 26 Μαρτίου 2022

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ Δ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Τὸ 1802 ξεκίνησε τὴ δράση του ὡς κλέφτης. Τὸ 1806, κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ μεγάλου διωγμοῦ τῶν κλεφτῶν ἀπὸ τοὺς Τούρκους κατακτητές, κατώρθωσε νὰ διασωθῇ καὶ νὰ καταφύγῃ στὴ Ζάκυνθο, ὅπου κατατάχθηκε στὸν ἀγγλικὸ στρατὸ καὶ ἔφθασε μέχρι τὸ βαθμὸ τοῦ ταγματάρχη. Κατὰ τὰ ἔτη 1806-1807 συνέδραμε στὶς πολεμικὲς ἐπιχειρήσεις τοῦ ρωσσικοῦ στόλου κατὰ τῶν Τούρκων στὸ Ρωσσοτουρκικὸ πόλεμο[1]. Τὸ 1810 ὑπηρέτησε στὸ ἑλληνικὸ στρατιωτικὸ σῶμα τοῦ ἀγγλικοῦ στρατοῦ στὴ Ζάκυνθο, ὅπου τὸ 1818 ἔγινε μέλος τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας[2]. Μὲ τὴν σύζυγό του Αἰκατερίνη ζήσανε μαζὶ τριάντα χρόνια. Ἡ γυναίκα του τὸν ἀκολούθησε δύο φορὲς στὴν ἐξορία στὴ Ζάκυνθο, ὅπου καὶ γέννησε τὰ παιδιά της. Τὸν Αὔγουστο τοῦ 1820 ἡ Αἰκατερίνη ἄφησε τὴν τελευταία της πνοή, ὁ δὲ Κολοκοτρώνης «εἰς τὸ μνημόσυνόν της ἐπῆρε εἰς τὸ κεφάλι του τὸν δίσκον μὲ τὰ κόλυβα ἀπὸ τὸ σπίτι του ἕως εἰς τὴν ἐκκλησίαν, σημεῖον τῆς ἀγάπης του»[3].

(συνεχίζεται)

[1] Στὸν Ρωσσοτουρκικὸ πόλεμο πῆρε μέρος στὴν καταδρομικὴ ἐκστρατεία τοῦ Αἰγαίου, ποὺ κράτησε δέκα μῆνες.

[2] Βλ. Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, στὴν κοινὴ νεοελληνικὴ γλῶσσα, συμπληρωμένη καὶ ἐπικαιροποιημένη μέχρι τὸ 2004, τ. 20 (1821-1827), National Geographic, σ. 200.

[3]. Ὁ γέρων Κολοκοτρώνης. Διήγησις συμβάντων τῆς ἑλληνικῆς φυλῆς. Ρητὰ τοῦ Κολοκοτρώνη. Τραγούδια τῶν Κολοκοτρωναίων, τ. Β΄, Ἐν Ἀθήναις 1889, σ. 95.

Παρασκευή 25 Μαρτίου 2022

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Κάποτε ὁ μικρὸς Θεόδωρος, ποὺ βρισκόταν στὴν Τριπολιτσά καὶ πουλοῦσε ξύλα, πέρασε ἀπὸ ἕνα δρόμο μὲ τὸ ζῷο του, ποὺ ἦταν φορτωμένο μὲ ξύλα. Ὅμως τὸ ζῶο γλίστρησε μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ρίξῃ λάσπες σὲ ἕνα ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Τότε ὁ Τοῦρκος θυμωμένος, ἔδειρε τὸν μικρὸ Θεόδωρο. Ὁ Κολοκοτρώνης ὡρκίσθηκε νὰ ἀνταποδώσῃ στὸν Τοῦρκο τὸ ξυλοκόπημα[1]. Ὁ στρατηγὸς Βουτιὲ περιγράφει τὸ γεγονός: «Οἱ Ἀρβανίτες θυμῶνται ἀκόμα τὸ κακό, ποὺ πάθανε στὸ Μωριᾶ πολὺ πρὶν ἀπὸ τὸ 1821, ποὺ χαλαστῆκαν ἀπ’ τοὺς Κλέφτες Κολοκοτροναίους. ‘Νὰ μὴ γλυτώσω ἀπ’ τὸ σπαθὶ τοῦ Κολοκοτρώνη!’ Αὐτὸς εἶναι ὁ ὅρκος τους[2]. Ὁ νῦν περιφανὴς ἀνήρ, παιδίον πενηντεῦον καὶ ἄγνωστον εἰσήρχετο περὶ δείλην ὀψίαν εἰς τὴν Τριπολιτσὰν φέρων ξύλα ἐπὶ ἡμιόνου, ὅτε καθ’ ὁδὸν ἐρραπίσθη ὑπὸ Ὀθωμανοῦˑ τὸ παιδίον καταλιπὸν καὶ τὰ ξύλα καὶ τὸν ἡμίονον προσέφυγεν εἰς τὰ ὄρη, καὶ ὤμωσε ράπισμα ἀντὶ ραπίσματος. Καὶ ἰδοὺ ἡ χεὶρ τοῦ ἀσήμου τούτου παιδίου μετ’ οὐ πολὺ θέλει κολαφίσει Αὐτοκρατορίαν, ἥτις δυσκόλως θέλει ἀνασηκωθῇ μετὰ τὸ κολάφισμα[3]. Ζώντας στὴ Ζάκυνθο γύριζε συχνὰ τὰ μάτια κι’ ἀγνάντευε τὰ βουνὰ τοῦ Μωριᾶ. ‘Ἂχ, ἔλεγε, δὲν θὰ ξανάρθῃ πάλι τὸ σεφέρι; (πόλεμος). Δὲ θ’ ἀντιλαλήσῃ πάλι στὶς ράχες τοῦ Μωριᾶ τὸ ντουφέκι τὸ Κολοκοτρωναίικο;»[4]. Σὲ ἠλικία εἴκοσι χρόνων παντρεύτηκε τὴν κόρη τοῦ προεστοῦ Λεονταρίου Καρούσου, Αἰκατερίνη. Μαζί της ἀπέκτησε τρεῖς γιοὺς καὶ δύο κόρες.

(συνεχίζεται)

[1] Βλ. ὅπ.π.

[2] Ν. Σπηλάδου, Ἀπομνημονεύματα, τόμ. Α΄, σ. 561.

[3] Π. Χιώτου, Λόγος εἰς τὴν ἀνακομιδὴ λειψάνων τῆς Αἰκατερίνης Καρούσου, συζύγου Θ. Κολοκτρώνη, 3 Ἰανουαρίου 1863, σ. 6.

[4] Ἅπαντα Κολοκοτρωναίων, 1821: Σημεῖον αὐτογνωσίας, χρονολογικὴ βιογραφία, δημοτικὰ τραγούδια Κολοκοτρωναίων, ἀνέκδοτα-γνωμικὰ Θ. Κολοκοτρώνη, εἰκόνες σχόλια, 1821 ἑλληνικὴ ἐκδοτικὴ σχολὴ, Ἀθήνα 1978, σ. 80. Ἀπομνημονεύματα στρατηγοῦ Βουτιέ, (Memoires du Colonel Voutier), Παρίσι 1823, σ. 266.

Πέμπτη 24 Μαρτίου 2022

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ B΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Εἶναι ἄξιος μνείας ὁ θάνατoς τοῦ Κωνσταντῆ. Σὲ μάχη μὲ τοὺς Τούρκους, τραυματίστηκε καὶ κρύφτηκε σὲ ἕνα βουνό. Ὅμως ἐπειδὴ διψοῦσε πολύ, βγῆκε ἀπὸ τὸ καταφύγιό του, γιὰ νὰ βρῇ νερό. Ὅμως τὸν ἐντόπισαν κάποιοι Τοῦρκοι. Ὁ Κωνσταντῆς τότε τοὺς φώναξε ὅτι θὰ χαθῇ καὶ ἐκεῖνος μὰ καὶ ἀπὸ αὐτοὺς θὰ σκοτώσῃ ὅσους μπορέσῃ. Τότε οἱ Τοῦρκοι ἄφησαν κάτω τὰ ὅπλα τους, καὶ ὡρκίσθηκαν ὅτι θὰ τὸν βοηθήσουν νὰ διαφύγῃ. Ὁ Κωνσταντῆς ἔδειξε ἐμπιστοσύνη, κάθισε, καὶ συζητοῦσε μαζί τους μὲ ποιὸ τρόπο θὰ μποροῦσε νὰ διαφύγῃ. Καθὼς ὅμως ζήτησε λίγο νερό, τρεῖς ἀπὸ αὐτοὺς σηκώθηκαν νὰ τοῦ φέρουν. Καθὼς οἱ Τοῦρκοι βρῆκαν τὴν πιὸ κατάλληλη στιγμή, τοῦ ἐπιτέθηκαν καὶ τὸν σκότωσαν. Τὸν λῄστεψαν, τοῦ ἔκοψαν τὸ κεφάλι, καὶ τὸ ἔριξαν σὲ ἕνα πηγάδι[1]. Πόσο εὔκολη εἶχαν ἀπὸ παλιὰ οἱ Τοῦρκοι τὴν καταπάτηση τῶν πιὸ ἱερῶν ὅρκων καὶ ὑποσχέσεων τῆς θρησκείας τους, προκειμένου νὰ σκοτώσουν ἕνα γκιαούρη[2].

        Ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στὶς 3 Ἀπριλίου τοῦ 1770, τὴ Δευτέρα τῆς Λαμπρῆς, σὲ ἕνα βουνό, κάτω ἀπὸ ἕνα δέντρο στὸ χωριὸ Ραμoβούνι στὴν παλαιὰ Μεσσηνία[3], ἐνῷ ἡ μητέρα του καταδιωκόταν ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πέρασε δύσκολα παιδικὰ χρόνια. Μετὰ τὴ μάχη τῆς Καστάνιτσας[4], ἡ οἰκογένεια Κολοκοτρώνη κρυβόνταν γιὰ τρία χρόνια στὴ Μηλιά. Ὅμως εἴχανε μείνει πάμπτωχη. Ἡ μεγάλη φτώχεια τῆς οἰκογένειας στάθηκε ἡ αἰτία ὁ μικρὸς Θοδωρῆς νὰ μὴ μάθῃ γράμματα[5].

(συνεχίζεται)

[1] Βλ. Γιαννόπουλου, Κολοκοτρώνης, ὅπ.π., σ. 11.

[2] Ὁ μικρὸς Θεόδωρος ἦταν τότε δέκα χρόνων. Αὐτὸ τὸ γεγονὸς σημάδεψε ὁλόκληρή του τὴ ζωή.

[3] Ἡ οἰκογένειά του ζοῦσε στὸ Λιμποβίσι Ἀρκαδίας. Τὰ παιδικά του χρόνια τὰ πέρασε στὸ πύργο τῆς Καστάνιτσας στὴ Μάνη.

[4] Ἡ πολιορκία τῆς Καστάνιτσας ὑπῆρξε μάχη, ποὺ πραγματοποιήθηκε τὸ 1780, μὲ σκοπὸ τὴν ἐξόντωση τοῦ Κωνσταντῆ Κολοκοτρώνη καὶ τοῦ Παναγιώταρου Μπούρα.

[5] Βλ. Γιαννόπουλου, Κολοκοτρώνης, ὅπ.π., σ. 12.

Τετάρτη 23 Μαρτίου 2022

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ A΄.

«Ἐμεῖς θὰ ἀναστήσουμε μιὰ πατρίδα,

ποὺ κεφάλι θὰ ἔχῃ τὸν Χριστὸ καὶ ὄχι ἀνθρώπους».

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη) 

        Στὶς 25 Μαρτίου τοῦ 1821 ἀρχίζει νὰ πραγματοποεῖται τὸ ὄνειρο τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους, δηλαδὴ ἡ ἀποτίναξη ἀπὸ τοὺς ἑλληνικοὺς ὤμους τοῦ τουρκικοῦ ζυγοῦ. Κάποιοι ἥρωες τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγῶνα ἔπαιξαν σημαντικὸ καὶ πρωτεύοντα ρόλο στὶς μάχες κατὰ τῶν Τούρκων. Ἕνας ἀπὸ τοὺς πρωτεργάτες αὐτῆς τῆς ἐποποιΐας ἦταν καὶ ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

        Ὁ παπποῦς τοῦ Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Γιάννης Κολοκοτρώνης[1], συνελήφθηκε ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ ὕστερα ἀπὸ φρικτὰ βασανιστήρια ἀκρωτηριάστηκε καὶ ἀπαγχονίστηκε τὸ 1757 στὴν Ἀνδρούσα Μεσσηνίας[2]. Ὁ πατέρας τοῦ Γέρου τοῦ Μωριᾶ[3], Κωνσταντῆς Κολοκοτρώνης[4], ὑπῆρξε ἀπὸ τοὺς ἐνδοξότερους πολεμάρχους - κλεφτοκαπετάνιους τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους. Ὑπῆρξε ἀρχηγὸς σώματος Κλεφτῶν (κάπος[5]) στὴν Κόρινθο καὶ στὴ Μάνη[6]. Αὐτὸς ἔσωσε τὴν Πελοπόννησο ἀπὸ τὸν ὁλοκληρωτικὸ ἀφανισμό. Τὸ 1769 βοήθησε στὴν καταστολὴ τοῦ κινήματος τῶν Ἀλβανῶν. Ἂν δὲν ἀναχαίτιζε τὸν ἀλβανικὸ κίνδυνο, δὲν θὰ ὑπῆρχαν οἱ προϋποθέσεις, γιὰ νὰ ξεκινήσῃ ἡ ἐπανάσταση[7].

        Εἶναι ἄξιος μνείας ὁ θάνατoς τοῦ Κωνσταντῆ. Σὲ μάχη μὲ τοὺς Τούρκους, τραυματίστηκε
(συνεχίζεται)

[1] Τὸ ἐπώνυμο τῆς οἰκογένειάς του, ὅπως ἀναφέρει ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ἀρχικὰ ἦταν Τζεργίνης.

[2] Ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κατέγραψε τὰ βιώματά του πρίν, κατὰ καὶ μετὰ τὴν ἐπανάσταση, ὑπαγορεύοντάς τα στὸν Γεώργιο Τερτσέτη. Τὰ ἀπομνημονεύματά του εἶναι γραμμένα στὴ δημοτική, μὲ τίτλο «Διήγησις συμβάντων τῆς ἑλληνικῆς φυλῆς ἀπὸ τὰ 1770 ἕως τὰ 1851», ἐκδόθηκαν δὲ τὸ 1851. Ὅπως γράφει ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στὰ Ἀπομνημονεύματά του «Ἀπὸ τὰ 1757, ὅπου ἐφάνησαν εἰς τὰ μέρη μας οἱ Τοῦρκοι, οἱ πρόγονοί μας ποτὲ δὲν τοὺς ἀναγνώρισαν, ἀλλὰ ἦσαν εἰς αἰώνιον πόλεμο».

[3] Ὁ Γέρος τοῦ Μωριᾶ ἦταν προσωνύμιο, τὸ ὁποῖο ἀπέκτησε ἐξ αἰτίας τῆς ἡγετικῆς του μορφῆς στὴν Ἑλληνικὴ ἐπανάσταση. Ὀνομάζεται Γέρος τοῦ Μωριᾶ, διότι ἔδρασε κυρίως στὴν Πελοπόννησο.

[4] Ὁ Κωνσταντῆς Κολοκοτρώνης γεννήθηκε τὸ 1747.

[5] «Κάπος» σήμαινε τὸν καπετάνιο, τὸν ἀρχηγό. Ἦταν ὁ ἐπὶ τουρκοκρατίας ἐπικεφαλὴς στρατιωτῶν.

[6] Οἱ Ἀρβανῖτες εἶχαν τρομάξει πολύ, ὥστε ὅταν ἔκαναν ὄρκο ἔλεγαν: «Νὰ μὴ γλυτώσω ἀπὸ τοῦ Κολοκοτρώνη τὸ Σπαθί». (Βλ. Ἀπομνημονεύματα Θεόδωρου Κολοκοτρώνη). Ἀπὸ τὸ 1762 μέχρι τὸ 1806 ἐξοντώθηκαν ἑβδομήντα Κολοκοτρωναῖοι ἀπὸ τοὺς Τούρκους κατακτητές.

[7] Βλ. Νίκου Γιαννόπουλου, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Ἡ πολυτάραχη ζωὴ καὶ δράση τοῦ ἡγέτη τῆς ἐπανάστασης, Οἱ μονογραφίες τοῦ περιοδικοῦ «στρατιωτικὴ ἱστορία», σ. 12. Ὁ Κωνσταντὴς Κολοκοτρώνης πῆρε μέρος στὴν ἔνοπλη ἐξέγερση τῶν Ὀρλοφικῶν, ἡ ὁποία ὑποκινήθηκε ἀπὸ τὴν Αἰκατερίνη Β΄ τῆς Ρωσσίας τὸ 1770. Ἡ μητέρα του ὀνομαζόταν Γεωργίτσα Κωτσάκη, κόρη προεστοῦ ἀπὸ τὴν Ἀλωνίσταινα Ἀρκαδίας.

Τρίτη 22 Μαρτίου 2022

Ο ΜΕΓΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ Α΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη) 

        Ὁ Μέγας Ἀντώνιος γεννήθηκε τὸ 251μ.Χ., ἐπὶ ἐποχῆς τοῦ αὐτοκράτορα Δεκίου, στὸ χωριὸ Κόμα τῆς νοτίου Μέμφιδος, κοντὰ στὴν Ἡρακλεόπολη τὴ Μεγάλη τῆς Μέσης Αἰγύπτου. Ἡ Κόμα βρισκόταν στὴν ἀνατολικὴ ὄχθη τοῦ Νείλου ποταμοῦ, στὶς παρυφὲς τῆς ἐρήμου. Οἱ γονεῖς του ἦταν πλούσιοι, εὐγενεῖς ἀλλὰ καὶ εὐσεβεῖς χριστιανοί, γι’αὐτὸ καὶ τὸν ἀνέθρεψαν χριστιανικά. Ὅμως δὲν ἀπέκτησε κοσμικὴ μόρφωση. Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἀναφέρει γιὰ τὸν Μέγα Ἀντώνιο ὅτι «γράμματα μαθεῖν οὐκ ἠνέσχετο... θεοδίδακτος γενόμενος ὁ μακάριος καὶ φρόνιμος ἦν λίαν∙ καὶ τὸ θαυμαστὸν ὅτι, γράμματα μὴ μαθών, ἀγχίνους ἦν καὶ συνετὸς ἄνθρωπος».

        Γύρω στὸ 270 ἀπέθαναν οἱ γονεῖς του, εἶχε δὲ ὁ ἅγιος μιὰ ἀδελφὴ νεώτερή του. Σὲ ἡλικία εἴκοσι ἐτῶν ὁ ἅγιος μπῆκε σὲ ἕνα ναὸ καὶ ἄκουσε τὴν εὐαγγελικὴ περικοπή, στὴν ὁποία ὁ Κύριος λέγει πρὸς τὸν πλούσιο νέο «εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε, πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι» (Ματθ. ιθ΄, 21). Τότε βγῆκε ἀπὸ τὸν ναὸ καὶ διένειμε ὅλη τὴν περιουσία του στοὺς πτωχούς, τριακόσια εὔφορα κτήματα, ἀφοῦ κράτησε λίγα χρήματα γιὰ τὴν ἀδελφή του. Ὅμως ἄκουσε καὶ πάλιν τὰ λόγια τοῦ Κυρίου, ποὺ λέγει «μὴ μεριμνήσητε εἰς τὴν αὔριον∙ ἡ γὰρ αὔριον μεριμνήσει τὰ ἑαυτῆς∙ ἀρκετὸν τῇ ἡμέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς» (Ματθ. στ΄, 34). Τότε διένειμε στοὺς πτωχοὺς καὶ αὐτὰ τὰ λίγα, ποὺ εἶχε κρατήσει γιὰ τὴν ἀδελφή του, τὴν ὁποία εἰσήγαγε σὲ παρθενῶνα ἀνατροφῆς, ἀφοῦ μοναστήρια δὲν ὑπῆρχαν ἀκόμη, αὐτὸς δὲ ἐπιδόθηκε σὲ ἀσκητικοὺς ἀγῶνες.

(συνεχίζεται)

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2022

Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ Ζ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

            Σχετικὰ μὲ τὴν ἔλλειψη σιταριοῦ καὶ πείνα, ποὺ ἐνέσκυψε στὴν Κέρκυρα τὸ 1553, ἀναφέρεται ὅτι ἦταν Μεγάλο Σάββατο καὶ τρία πλοῖα φορτωμένα μὲ σιτάρι ταξίδευαν πρὸς τὴν ἰταλία. Ξαφνικὰ οἱ ναῦτες εἶδαν ἕνα ρασοφόρο γέροντα νὰ τοὺς δείχνῃ ἄλλη κατεύθυνση. Ταυτόχρονα ἄκουσαν καὶ φωνὴ νὰ τοὺς λέγει νὰ πάνε στὴν Κέρκυρα καὶ ἐκεῖ πεινοῦν οἱ ἄνθρωποι. Ἀκόμη τοὺς ἔλεγε ὅτι ἐκεῖ θὰ πληρωθοῦν. Πράγματι οἱ ἔμποροι πῆγαν στὴν Κέρκυρα. Ὅταν οἱ Κερκυραῖοι συνειδητοποίησαν τὸ θαῦμα, τὸ ὁποῖο ἔγινε, εὐχαρίστησσαν τὸν Θεὸ καὶ τὸν ἅγιο Σπυρίδωνα.

            Στὴν Κύπρο ἔχουν κτιστεῖ πολλοὶ ναοί, ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνα καθὼς καὶ δημόσια σχολεῖα, τὰ ὁποῖα ἔχουν ὡς ἀργία τὴ 12η Δεκεμβρίου. Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνα ἑορτάζεται ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στὶς 12 Δεκεμβρίου καὶ ἀπὸ τοὺς Ρωμαιοκαθολικοὺς στὶς 14 Δεκεμβρίου.

Κυριακή 20 Μαρτίου 2022

Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ Η΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Γιὰ πολλοὺς αἰῶνες τώρα ὁ ἅγιος Σπυρίδων τελεῖ πλῆθος θαυμάτων τόσο στὴν Κέρκυρα ὅσο καὶ σὲ ὅλο τὸν ὀρθόδοξο χῶρο. Κατὰ τὶς πανηγύρεις τοῦ ἁγίου στὴν Κέρκυρα εἶναι ἀδύνατον νὰ μὴ γίνῃ καὶ νέο θαῦμα, τὸ ὁποῖο πληροφορεῖται τὸ χριστεπώνυμο πλήρωμα εἴτε ἀπὸ τοὺς αὐτόπτες μάρτυρες εἴτε ἀπὸ τὶς τοπικὲς ἐφημερίδες. Σὲ ἀνάμνηση τῶν θαυμάτων τοῦ ἁγίου ἔχουν καθιερωθεῖ τέσσερεις λιτανεῖες τοῦ σκηνώματός του στὴν Κέρκυρα. Αὐτὲς εἶναι: 1. Τὴν πρώτη Κυριακὴ τοῦ Νοεμβρίου, γιὰ τὴν ἀπαλλαγὴ τοῦ νησιοῦ ἀπὸ πανώλη. Αὐτὴ καθιερώθηκε τὸ 1673. 2. Τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων, γιὰ τὴν ἀπαλλαγὴ τοῦ νησιοῦ πάλιν ἀπὸ πανώλη. Καθιερώθηκε τὸ 1630. 3. Τὸ Μεγάλο Σάββατο, γιὰ τὴν ἀπαλλαγὴ τοῦ νησιοῦ ἀπὸ λιμό. Αὐτὴ ἡ λιτανεία χρονολογεῖται ἀπὸ τὸ 1553. 4. Στὶς 11 Αυγούστου γιὰ τὴ διάσωση τοῦ νησιοῦ ἀπὸ τοὺς Τούρκους τὸ 1716.

(συνεχίζεται)

Σάββατο 19 Μαρτίου 2022

Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ Ζ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Τὸ λείψανο τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνα ὑπάρχει στὴν Κέρκυρα. Τὸ 648μ.Χ. ἡ Κύπρος ἀντιμετώπιζε μεγάλες ἐπιδρομὲς ἀπὸ τοὺς Σαρακηνούς. Μεγάλο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ τοῦ νησιοῦ μετατοπίστηκε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Ἰουστινιανὸ τὸν Β΄ στὴν Κωνσταντινούπολη. Τὸ λείψανο μεταφέρθηκε καὶ αὐτὸ στὴν Κωνσταντινούπολη γιὰ νὰ προστατευθῇ ἀπὸ τοὺς βαρβάρους κατακτητές. Τοποθετήθηκε στὸν ἱερὸ ναὸ τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, μαζὶ μὲ τὸ λείψανο τῆς Αὐγούστας Θεοδώρας, συζύγου τοῦ αὐτοκράτορα Θεοφίλου. Λίγες μέρες πρὶν τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως τὸ λείψανο μεταφέρθηκε μέσῳ Ἠπείρου στὴν ἑνετοκρατούμενη τότε Κέρκυρα, γιὰ νὰ προστατευθῇ ἀπὸ τοὺς Τούρκους κατακτητές.

(συνείζεται)

Παρασκευή 18 Μαρτίου 2022

Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΣΤ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Τὸ μεγαλύτερο ἴσως θαῦμα, ποὺ ἔκανε ὁ ἅγιος Σπυρίδωνας ἦταν ἡ ἀνάσταση τῆς κόρης του Εἰρήνης. Αὐτὴ σηκώθηκε ἀπὸ τὸ μνῆμα καὶ μαρτύρησε σὲ ποιὸ μέρος εἶχε φυλάξει τὰ χρήματα, τὰ ὁποῖα τῆς ἐμπιστεύθηκε κάποια γυναῖκα. Ἀφοῦ ἡ κόρη τοῦ ἁγίου ἀνέφερε στὸν πατέρα της, ποὺ εἶχε φυλάξει τὰ χρήματα, τότε ξανακοιμήθηκε.

        Ὁ ἅγιος Σπυρίδωνας, ὅπως ἀναφέρει ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, ἔλαβε μέρος στὴ Σύνοδο τῆς Σαρδικῆς τὸ 342/3, ἀφοῦ φαίνεται ὅτι ὑπέγραψε τὶς ἀποφάσεις τῆς Συνόδου αὐτῆς. Κατὰ τὸν Συμεὼν Μεταφραστή, μετέβη στὴν Ἀντιόχεια, ὅπου θεράπευσε ἐκεῖ τὸν βασιλέα Κωνστάντιο ἀπὸ βαρειὰ ἀσθένεια δι’ ἐπιθέσεως τοῦ χεριοῦ του. Ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ στὴν Κύπρο στὶς 12 Δεκεμβρίου γύρω στὸ 348 σὲ ἠλικία 78 ἐτῶν.

(συνεχίζεται)