ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (Διδακτορική Διατριβή) «ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ» ΣΤ΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

    Από αναφορά του Πλάτωνα στους Νόμους μαθαίνουμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες γνώρισαν την πολυφωνία, την οποίαν ονόμαζαν ετεροφωνία. Όμως δεν θεωρούσαν πρέπον να σκούν τα παιδιά τους σ’ αυτήν. Προτιμούσαν την ταυτοφωνία φωνών και οργάνων, όπως ισχύει σήμερα στην εκκλησιασιτκή μουσική παιδεία.

        Η αρχαιοελληνική μουσική γραφή θα εγκαταλειφθεί σταδιακά τον 4^ο αι. μ.Χ. και θα στηριχθεί στη λογική των προσωδιακών συμβόλων, δηλαδή των τόνων. Οι τρόποι και οι κλίμακες των αρχαίων μετονομάσθηκαν από τους βυζαντινούς μελωδούς σε ήχους. Οι αρχαίοι τρόποι, Δώριος, Λύδιος Φρύγιος, Μιξολύδιος, Αιολικός, Υπολύδιος, Ιωνικός, Υποφρύγιος, σε αντίστοιχους ήχους: πρώτος, δεύτερος, τρίτος, τέταρτος, πλάγιος, βαρύς κ.λ.π.

(συνεχίζεται)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (Διδακτορική Διατριβή) «ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ» E΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Η βυζαντινή μουσική παράδοση έρχεται από τους αιώνες ως αέναο δυναμικό γίγνεσθαι, υφαίνοντας από γενιά σε γενεά όλα τα στοιχεία που συνοδεύουν την ύπαρξή μας. Κατά τον ελβετό εθνομουσικολόγο Μπω Μποβύ «η ομαλή εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας και μουσικής δεν διακόπτεται ποτέ». Ως επίσης, κατά τον ερευνητή Δημήτριο Σταθόπουλο, η μουσική έρχεται αδιάσπαστη διά των αιώνων, από τον Ορφέα, Αρχίλοχο, Πυθαγόρα, Αριστόξενο, Πτολεμαίο, Ιωάννη Δαμασκηνό, Ιωάννη Κουκουζέλη και από τους ανώνυμους δημιουργούς και φτάνει ως τις μέρες μας.

(συνεχίζεται)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (Διδακτορική Διατριβή) «ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ» Δ΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Είναι φανερό ότι μέσα από τις σελίδες της αξιόλογης αυτής διδακτορικής διατριβής διαγράφεται η μουσική βυζαντινή παράδοση στην Κύπρο.

        «Ἐπεὶ πέπρακται πᾶν τὸ τοῦ Θεοῦ καλῶς, χωρῶμεν ἤδη παῖδες εἰς τὰ τῶν σοφῶν διδασκαλεῖα μουσικῆς παιδεύματα. Μοχθητέον ὦ παῖδες ὡς ἂν μήτ’ ἀπαιδεύτων βροτῶν δοκῶμεν εἶναι κἀποδημούσης μητρός». Ο τραγικός Σοφοκλής μας παροτρύνει από χαμένη τραγωδία του. «Αφού καλά έχουν γίνει όσα αναφέρονται στο Θεό, ας προχωρήσουμε παδιά στα σχολεία των σοφώνβ, στη μουσική παιδεία. Ας μοχθήσουμε, για να μην εμφανιζόμαστε ως αμόρφωτοι άνθρωποι, προ παντός όταν απουσιάζει η μητέρα μας».

(συνεχίζεται)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (Διδακτορική Διατριβή) «ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ» Γ΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

  Στο Δ΄ κεφάλαιο (σελ. 83-104) αναγράφονται κριτικές εν εκτάσει, περί της Οκταηχίας και Ψαλτικής, του Οικονόμου Χαραλάμπους.

   Στο Ε΄ κεφάλαιο (σελ. 105-114) σχολιάζονται στοιχεία μορφολογίας.

  Στο ΣΤ΄ κεφάλαιο (σελ. 115-161) παρουσιάζονται οι γενικές περί μελοποιΐας απόψεις του Οικονόμου και η Νεκρώσιμος Ακολουθία. Στο τέλος αναλύονται μουσικά έργα του μελοποιού. Στο Παράρτημα παρατίθενται κάποιες κλίμακες στους διάφορους ήχους.

(συνεχίζεται)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (Διδακτορική Διατριβή) «ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ» B΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

    Στο Α΄ κεφάλαιο (σελ. 35-43) γίνεται ιστορική αναδρομή της ψαλτικής τέχνης στην Κύπρο, κατά το 19^ο και 20^ο αι., καθώς και μια περιγραφή του θεωρητικού του.

        Στο Β΄ κεφάλαιο (σελ. 45-61) σκιαγραφείται η προσωπογραφία του Οικονόμου Χαραλάμπους. Καταγράφονται τα γενικά βιογραφικά στοιχεία του εν λόγω μελοποιού, η σχέση του με την ψαλτική τέχνη και η ενασχόλησή του, ως αρθρογράφου, στην εφημερίδα «Πάφος».

        Στο Γ΄ κεφάλαιο (σελ. 63-82) παρουσιάζονται γενικά θεωρητικά θέματα περί της ψαλτικής τέχνης. Περί της ορθογραφίας των μουσικών χαρακτήρων της βυζαντινής μουσικής, περί συμφωνιών και συνηχήσεως κ.α. 

(συνεχίζεται)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (Διδακτορική Διατριβή) «ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ» Α΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (Διδακτορική Διατριβή)

«ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ»

ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΥ

«Βυζαντινής Μουσικής Χορδής» ΑΠΟ ΤΟΝ

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ

        Η διδακτορική αυτή διατριβή, μια καλαίσθητη και άρτια έκδοση του εκδοτικού οίκου «ΑΓΙΑ ΤΑΪΣΙΑ» Λευκωσία 2020, αποτελείται από 268 σελίδες κειμένου, διαιρενένου σε έξι κεφάλαια, με πίνακα ονομάτων και πραγμάτων, με έγγραφα και φωτογραφία του Οικονόμου Χαραλάμπους και με πλούσια βιβλιογραφία από 13 σελίδες.

        Στην εισαγωγή (σελ. 29-33) γίνεται αναφορά στο πρόσωπο του Οικονόμου Χαραλάμπους, ενός αφανούς ιεροψάλτη και μουσικολόγου, του τέλους του 19^ου αι. και αρχών του 20^ου αι., που ήταν βαθύς γνώστης της θεωρίας της ψαλτικής τέχνης και που εφημέρευε στην Πάφο. Καταφερόταν εναντίον εκείνων που ακολουθούσαν το Σακελλαρίδειο σύστημα προτείνοντας επάνοδο στην παραδοσιακή ψαλτική τέχνη, θεωρώντας ότι η τριφωνία δεν αντιπροσωπεύει το γνήσιο βυζαντινό ύφος.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ ΙΒ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

        Ὁ ἅγιος ἱερομάρτυρας Φωκᾶς μὲ τὴν ἐπὶ γῆς θεάρεστη βιωτή του, ἀποτελεῖ τρανὸ παράδειγμα πρὸς μίμηση. Καθ’ ὅλη τὴ ζωή μας πρέπει νὰ βιώνουμε τὸ μαρτύριο τῆς συνειδήσεως καὶ νὰ δίνουμε τὴ μαρτυρία Χριστοῦ. Ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν ζητᾶ ἀπὸ ἐμᾶς νὰ θυσιάσουμε τὴν ζωή μας ἀλλὰ νὰ ὁμολογοῦμε παντοῦ καὶ πάντοτε τὴν καλὴν ὁμολογία, ὅτι ὁ Κύριος ἐτέχθη ἐπὶ γῆς, ἐσταυρώθη, ἀνεστήθη, ἀνελήφθη καὶ θὰ ἐλθῃ κατὰ τὴν Δευτέρα Του Παρουσία τοῦ κρῖναι κόσμον ἅπαντα. Ὅπως πολὺ παραστατικὰ λέγουν οἱ πατέρες τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας «Μνήμη ἁγίου, μίμηση ἁγίου». Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο πρέπει νὰ τιμοῦμε τὸν ἅγιο. Ἡ μνήμη του ἁγίου ἱερομάρτυρας Φωκᾶ ἑορτάζεται στὶς 22 Σεπτεμβρίου. Ταῖς αὐτοῦ ἁγίες πρεσβείαις ὁ Θεός, ἐλήσον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ ΙΑ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ὁ ἅγιος θεωρεῖται ὡς ὁ προστάτης τῶν θαλασσινῶν, ἔζησε δὲ τρεῖς αἰῶνες πρὶν ἀπὸ τὸν ἄλλο μεγάλο ἅγιο καὶ προστάτη ἐπίσης τῶν θαλασσινῶν, ἅγιο Νικόλαο. Ὁ ἅγιος προλάβαινε τὰ ἀτυχήματα στὴν θάλασσα, ἐπενέβαινε καὶ ξυπνοῦσε τὸν ναύτη, ποὺ εἶχε ἀποκοιμηθεῖ πάνω στὸ τιμόνι τοῦ πλοίου, βοηθοῦσε στὴν ἐπιμέλεια τῶν ἰστίων τοῦ πλοίου καὶ ἐπόπτευε τὴ θάλασσα, μὴ τυχὸν καὶ προσκρούσει τὸ πλοῖο σὲ βράχια. Στῆν κωμόπολη τῆς Ἀθηαίνου, ὅπου τιμᾶται ὁ ἅγιος, ἀπὸ τὸ 2002 δωρήθηκε ἀπὸ τὴ Μονὴ Βατοπαιδίου τμῆμα λειψάνων τοῦ δεξιοῦ χεριοῦ τοῦ ἁγίου Φωκᾶ.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ Ι΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Κάποτε κάποιος ὀνόματι Περσινάκιος αἰχμαλωτίστηκε ἀπὸ τοὺς Σαρακηνούς, ὅταν ἀρχηγός τους ἦταν ὁ Μάλσαβας. Οἱ Σαρακηνοὶ τὸν ἔδεσαν μὲ πισθάγκωνα μὲ ἀλυσίδες καὶ τὸν ἔρριξαν κάτω, παραμένοντας ἔτσι ἀκινητοποιημένος. Ὁ Περσινάκιος, βρισκόμενος σὲ αὐτὴ τὴ δύσκολη θέση, ἐπικαλέστηκε τὸν ἅγιο Φωκᾶ γιὰ νὰ τὸν βοηθήσῃ στὴ δύσκολη αὐτὴ περίσταση, ποὺ βρισκόταν.Ὁ Περσινάκιος ἀποκοιμήθηκε γιὰ λίγο καὶ εἶδε τὸν ἅγιο Φωκᾶ, ἐνδεδυμένο μὲ τὰ ἱερατικά του ἄμφια νὰ τοῦ λέγῃ νὰ σηκωθῇ καὶ νὰ φύγῃ. Ὅταν ξύπνησε διαπίστωσε ὅτι τὰ σιδερένια του δεσμὰ εἶχαν λυθεῖ καὶ ὁ ἴδιος ἦταν ἐντελῶς ἀβλαβής. Τότε ἔφυγε ἀπὸ τὸ χῶρο τῆς φυλακῆς του καὶ πῆγε στὸ σπίτι του, εὐχαριστῶντας τὸν Θεὸ καὶ τὸν ἅγιο, ποὺ ἐπιτελοῦν τέτοια θαύματα.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ Θ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Στὰ τέλη τοῦ 4^ου αἰῶνα τὰ λείψανα τοῦ ἁγίου Φωκᾶ μεταφέρθηκαν ἀπὸ τὴ Σινώπη τοῦ Πόντου στὴν Κωνσταντινούπολη. Γιὰ τὸ σημαντικὸ αὐτὸ γεγονὸς ὁ ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος ἐξεφώνησε ὁμιλία στὸν ἅγιο Φωκᾶ, ὅπου καλοῦσε τοὺς χριστιανοὺς νὰ ἐπισκεφθοῦν καὶ προσκυνήσουν τὰ λείψανα τοῦ ἁγίου. Στὸ μέρος, στὸ ὁποῖο κατατέθηκαν τὰ λείψανα τοῦ ἁγίου, κατὰ τὸν 9^ο αἰῶνα, ὁ αὐτοκράτορας Βασίλειος ὁ Μακεδόνας (867-886μ.Χ.) ἀνήγειρε τὴ φημισμένη Μονὴ τοῦ ἁγίου Φωκᾶ (στὸ σημερινὸ Ὁρτάκιοϊ). Στὴν Ρώμη, ὅπου ἐτιμᾶτο πολὺ ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Φωκᾶ ἔμεινε ἡ κάρα τοῦ ἁγίου. Οἱ χριστιανοὶ τῆς Ρώμης μάλιστα ἔκτισαν καὶ μεγαλοπρεπῆ ναὸ πρὸς τιμὴν τοῦ ἁγίου.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ Η΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Τὸ μαρτυρικὸ τέλος τοῦ ἁγίου Φωκᾶ ἔλαβε χώρα στὶς 22 Σεπτεμβρίου τοῦ ἔτους 101μ.Χ. Εὐλαβεῖς χριστιανοὶ παρέλαβαν τὸ σεπτὸ λείψανο τοῦ ἁγίου καὶ τὸ ἔθαψαν. Ἀργότερα φαίνεται ὅτι τὰ λείψανα τοῦ ἁγίου Φωκᾶ μεταφέρθηκαν ἀπὸ τὴ Ρώμη στὴ γενέτειρά του. Ἐκεῖ ἀνεγέρθη μεγαλοπρεπὴς ναὸ πρὸς τιμὴν τοῦ ἁγίου.

Ἀρκετοὶ βασιλεῖς, οἱ ὁποῖοι ἀνῆκαν στοὺς ἄγριους λαοὺς τῶν Σκυθῶν, κόσμησαν μὲ πολύτιμα ἀφιερώματα τὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου στὴ Σινώπη. Ἕνας ἄρχοντας καὶ βασιλιᾶς αὐτῶν τῶν ἄγριων φυλῶν ἔστειλε ὡς ἀνάθημα στὸ ναὸ τοῦ ἁγίου τὸν πολεμικό του θώρακα καὶ τὸ στέμμα του, τὸ ὁποῖο ἦταν κατασκευασμένο ἀπὸ χρυσὸ καὶ πολύτιμους λίθους.

Οἱ ναυτικοί, ἐκφράζοντας τὴν εὐγνωμοσύνη τους πρὸς τὸν ἅγιο, κάθε φορὰ ποὺ καθόντουσαν στὸ τραπέζι, ξεχώριζαν μιὰ μερίδα φαγητοῦ γιὰ τὸν ἅγιο, τὴν ὁποία ἀγόραζε κάθε μέρα καὶ διαφορετικὸς ναύτης, τὸ δὲ ἀντίτιμό της συγκεντρωνόταν σὲ εἰδικὸ ταμεῖο γιὰ τοὺς φτωχούς.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ Ζ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ ἀκούοντας οἱ εἰδωλολάτρες τὰ κηρύγματα τοῦ ἁγίου, ἐξοργίσθηκαν καὶ τὸν συνέλαβαν ἐκ νέου. Λόγῳ τοῦ ὄτι ὁ ἅγιος ἦταν Ρωμαῖος πολίτης ὁδηγήθηκε αὐτὴ τὴ φορὰ στὴ Ρώμη, ἐνώπιον τοῦ αὐτοκράτορα Τραϊανοῦ. Τὴν πρώτη φορὰ δὲν ὁδηγήθηκε ἀπ’ εὐθείας στὸν αὐτοκράτορα, διότι προφανῶς οἱ διῶκτές του δὲν γνώριζαν γιὰ τὴ ρωμαϊκή του ἰδιότητα. Ὁ ἅγιος Φωκᾶς ἐμμένωντας σταθερὰ στὶς χριστιανικές του πεποιθήσεις, κήρυξε μὲ παρρησία ἐνώπιον τοῦ αὐτοκράτορα τὸν Κύριο μας Ἰησοῦ Χριστό.

Βλέποντας ὁ αὐτοκράτορας τὸ ἀμετάθετο τῆς γνώμης του, διέταξε νὰ τὸν βασανίσουν μὲ ἰδιαίτερα σκληρὸ καὶ ἀπάνθρωπο τρόπο. Αρχικὰ τὸν κρέμασαν σὲ ἕνα δέντρο καὶ ξέσκισαν τὶς σάρκες του. Στὴ συνέχεια τὸν πέταξαν ἔτσι ὅπως ἦταν καταματωμένος καὶ πληγωμένος σὲ λάκκο μὲ ἀσβέστη, ἔτσι ὥστε νὰ τοῦ προκαλέσουν περισσότερους πόνους. Ὁ ἅγιος ὅμως στὰ φρικτὰ αὐτὰ βασανιστήρια δὲν λύγισε καθόλου, ἀλλὰ ὑπέμεινε μὲ καρτερία καὶ ἀνδρεία φρόνηση ὅλους τοὺς ἀφόρητους πόνους, ἐνθυμούμενος τὸ ὅραμα μὲ τὸ περιστέρι καὶ τὰ προφητικὰ λόγια. Τελικὰ οἱ βασανιστές του πέταξαν τὸ σῶμα τοῦ ἁγίου σὲ πυρακτωμένο λουτρό. Ὁ ἅγιος Φωκᾶς, ἀφοῦ προσευχήθηκε στὸ Θεό, παρέδωσε τὸ πνεῦμα του στὰ χέρια τοῦ ἀθλοθέτη καὶ στεφανοθέτη Χριστοῦ, τὸν ὁποῖο παιδιόθεν ἀγάπησε.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ ΣΤ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἡ προφητεία αὐτὴ έκπληρώθηκε λίγο ἀργότερα, ὅταν αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Τραϊανὸς (98-117μ.Χ.). Ὁ ἅγιος Φωκᾶς συνελήφθηκε ἐπειδὴ ἦταν χριστιανὸς καὶ ὁδηγήθηκε στὸν ἔπαρχο Ἀφρικάνο. Ὁ ἔπαρχος, εἰρωνευόμενος καὶ βλασφημώντας τὸν Θεό, ζήτησε ἀπὸ τὸν ἅγιο νὰ ἀπαρνηθῇ τὴν χριστιανικὴ πίστη καὶ νὰ προσκυνήσῃ τὰ εἴδωλα. Ὁ ἅγιος ὅμως μὲ παρρησία ὁμολόγησε τὴν πίστη του στὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστὸ καὶ ἤλεγξε τὴν ἀθεΐα τοῦ ἐπάρχου. Ὅταν ὅμως ὁ ἔπαρχος θέλησε νὰ τιμωρήσῃ τὸν ἅγιο Φωκᾶ γιὰ τὴν ἐμμονή του στὸν χριστιανισμό, ἔγινε μεγάλος σεισμός, ἐξ αἰτίας τοῦ ὁποίου ὁ Ἀφρικάνος ἔπεσε στὴ γῆ νεκρός. Ὁ ἅγιος τότε ὑπακούοντας φιλάνθρωπα στὶς παρακλήσεις τῆς συζύγου καὶ τῶν στρατιωτῶν τοῦ ἐπάρχου, τὸν ἀνέστησε. Ἐξ αἰτίας αὐτοῦ τοῦ θαύματος ὁ ἅγιος ἀφέθηκε ἐλεύθερος.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ Ε΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ὅταν ἐπέστρεψε στὴν πατρίδα του, ὁ ἐπίσκοπος Φιλόλογος, βλέποντας τὶς ἀρετές τοῦ Φωκᾶ, τὸν χειροτόνησε διάκονο καὶ ἀργότερα πρεσβύτερο. Ὅταν κοιμήθηκε ὁ ἐπίσκοπος Φιλόλογος, ὁ ἅγιος Φωκᾶς χειροτονήθηκε σὲ ἐπίσκοπο Σινώπης. Ὡς ἐπίσκοπος ὁ ἄγιος Φωκᾶς μερίμνησε τόσο γιὰ τοὺς πιστοὺς χριστιανούς, ὅσο καὶ γιὰ τοὺς εἰδωλολάτρες, κατηχώντας καὶ βαπτίζοντας αὐτούς. Πολλοὶ ἀπιστοι βλέποντας τὰ θαύματα καὶ τὴν ἐνάρετη βιωτὴ τοῦ ἁγίου μεταστρέφονταν στὸν χριστιανισμό. Δίδασκε τὸ θεῖο λόγο καὶ θαυματουργοῦσε μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του.

Κάποια μέρα ἐν̠ῷ ὁ ἅγιος Φωκᾶς εἰσερχόταν στὸν ναό, τοῦ ἀποκαλύφθηκε τὸ μαρτυρικὸ τοῦ τέλος μὲ τὸ ἑξῆς ὄραμα: Ἕνα περιστέρι κάθισε πάνω στὸ κεφάλι του καὶ τοποθέτησε ἕνα στεφάνι πάνω σε αὐτή, λέγοντάς του: «ποτήριον κεκέρασται καὶ δεῖ σε αὐτὸ πιεῖν», δηλαδὴ σοῦ ἔχει προσφερθεῖ ἕνα ποτήρι (τοῦ μαρτυρίου) καὶ πρέπει αὐτὸ νὰ τὸ πιῇς. Βλέοντας ὁ ἅγιος αὐτὸ τὸ ὄραμα ἐπιδόθηκε σὲ πιὸ μεγάλους πνευματικοὺς ἀγῶνες καὶ προσευχή.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ Δ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Κάρβουνο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Κάποτε τρεῖς νέοι, οἱ ὁποῖοι προσπαθοῦσαν νὰ βάλουν πίσω στὴ θάλασσα ἕνα πλοῖο, τὸ ὁποῖο προερχόμενο ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρεια πέρασε τὴ δύσκολη περίοδο τοῦ χεινῶνα στὴ Σινώπη, σκοτώθηκαν σὲ ἀτύχημα. Τὸ ἴδιο βράδυ ὁ πλοίαρχος ὀνειρεύτηκε ὅτι μόνο ὁ νεαρὸς Φωκᾶς θα μποροῦσε νὰ σώσῃ τὸ πλοῖο, μαζὶ μὲ τὸ πλήρωμά του. Ὁ πλοίαρχος τότε διέταξε νὰ ἀναζητήσουν καὶ νὰ φέρουν τὸν Φωκᾶ. Μετὰ ἀπὸ πολλὲς ἔρευνες ἀνακαλύφθηκε ὁ ἅγιος καὶ τὸν ἔφεραν στὸ μέρος ποὺ ἦταν τὸ πλοῖο. Τότε ὁ ἅγιος ἀνέστησε τοὺς τρεῖς νέους καὶ φυγάδευσε τὸ δαιμόνιο, τὸ ὁποῖο ἦταν ὑπεύθυνο γιὰ τὸ ἀτύχημα καὶ τὴ συμφορὰ τοῦ θανάτου. Ἀργότερα ὁ Φωκᾶς κλήθηκε καὶ πῆγε στὴν γειτονικὴ πρὸς τὴ Σινώπη πόλη της Ἀμάσειας, ὅπου ἔσωσε ἕνα πλοῖο ἀπὸ ναυάγιο καὶ ἐπιτέλεσε πολλὰ θαύματα σὲ ἀσθενεῖς καὶ δαιμονισμένους.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Κάρβουνο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ὁ ἅγιος Φωκᾶς καταγόταν ἀπὸ τὴν άρχαία καὶ περίφημη Σινώπη τοῦ Εὐξείνου Πόντου. Ὁ χριστιανισμὸς κηρύχθηκε καὶ θεμελιώθηκε στὴ Σινώπη ἀπὸ τὸν ἀπόστολο Ἀνδρέα, τὸν πρωτόκλητο. Ὁ ἱερομάρτυρας Φωκᾶς ἦταν γιὸς τοῦ ναυπηγοῦ Παμφίλου καὶ τῆς Μαρίας. Καὶ οἱ δύο πίστεψαν στὸν Χριστὸ κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἱεραποστολικῆς δράσης τοῦ ἀποστόλου Ἀνδρέα. Οἱ γονεῖς τοῦ Φωκᾶ τὸν ἔστειλαν σὲ διδασκαλεῖο γιὰ νὰ μορφωθῇ. Ὅμως ὁ μικρὸς Φωκᾶς εἶχε δοσμένη τὴν ψυχή του στὸν Χριστὸ καὶ δὲν ἔμενε στὸν χῶρο μάθησης, ἀλλὰ ἔφευγε καὶ κατηφόριζε πρὸς τὴν θάλασσα, ὅπου περνοῦσε ὅλη τὴν ἡμέρα με νηστεία καὶ προσευχή. Ἀπὸ τὸν καιρὸ ποὺ ἦταν μικρὸς ἀξιώθηκε νὰ ἔχῃ τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ νὰ ἐνεργῇ παράδοξα θαύματα. Θεράπευε δαινονισμένους καὶ ἀσθενεῖς ἀλλὰ καὶ διέσωζε τὰ πλοῖα ἀπὸ τοὺς κινδύνους τῶν ναυαγίων.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ Β΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Παράλληλα ἡ μία Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, μέσα στὸ πλῆθος καὶ τὴν ποικιλία τῶν ἁγίων, ποὺ κοσμοῦν τὸ σῶμά της, ὅπως ἀποστόλων, προφητῶν, ἱεραρχῶν, κηρύκων, ὁμολογητῶν, ἐγκρατευτῶν, ὁσίων κλπ., περιλαμβάνει στὸ ἁγιολόγιό της καὶ τοὺς ἱερομάρτυρες. Αὐτοὶ ἦσαν κληρικοί, οἱ ὁποῖοι ἔδωσαν θυσία τὴ ζωῆς τους, ὡς προσφορὰ πρὸς τὸν Κύριος μας Ἰησοῦ Χριστό, τὸν ὁποῖο ἀγάπησαν ἐξ ὅλης καρδίας, ἰσχύος καὶ διανοίας τους καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας τους. Ἕνας περίλαμπρος ἀστέρας τοῦ νοητοῦ στερεώματος εἶναι καὶ ὁ ἅγιος ἱερομάρτυρας Φωκᾶς.

(συνεχίζεται)

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΦΩΚΑΣ Α΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

        Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἔχει νὰ παρουσιάσῃ στὰ πιστά της τέκνα ἕνα νέφος μαρτύρων, οἱ ὁποῖοι ἀνὰ τοὺς αἰῶνες ἐλάμπρυναν τὸ στερέωμα της. Οἱ ἅγιοι μάρτυρες μὲ τὴ θυσία τους ἔγιναν μιμητὲς τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ἀφοῦ προσέφεραν τὴ ζωή τους ὡς κατάληξη τῆς ὅλης τους ὁσίας βιωτῆς. Πολλοὶ ὅμως εἶναι καὶ ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι τὴν τελευταία στιγμὴ τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας τους μετεστράφησαν στὸν Χριστὸ καὶ ἔτσι μὲ τὴν τελευταία τους αὐθόρμητη ἀπόφαση ἐσύλησαν τὸν Παράδεισο. Παράδειγμα ἀνεξίτηλο ἔχουμε τὸν καλὸ ληστή, ὁ ὁποῖος μετανοῶντας γιὰ τὴν προτέρα του ζωὴ καὶ βλέποντας τὸν Κύριο ἐπὶ σταυροῦ κρεμάμενον, εἶπε τὸ «μνήσθητί μου, Κύριε ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» καὶ ἔτσι ἔγινε ὁ πρῶτος ἔνοικος τοῦ Παραδείσου.

(συνεχίζεται) 

Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ Ζ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἀφοῦ ἡ ἁγία Ἑλένη ὁλοκλήρωσε τὸ ταξείδι της στοὺς Ἁγίους Τόπους, ἐγκαταστάθηκε στὴν Νικομήδεια. Τὸ 335μ.Χ. σὲ ἡλικία ὀγδόντα χρονῶν ἡ ἁγία Ἑλένη κοιμήθηκε στἠν Κωνσταντινούπολη[1], ἔχοντας στὸ πλευρό της τὸ Μεγάλο Κωνσταντῖνο. Τὸ λείψανό της μετεκομίσθη στὴν Ρώμη καὶ ἐτάφη στὸ μαυσωλεῖο (ροτόντα), τὸ γνωστὸ ὑπὸ τὸ ὄνομα Tor Pignattara στἠν ὁδὸ Prenestina. Ἐκεῖ ὑπάρχει μεγαλοπρεπὴς σαρκοφάγος ἀπὸ πορφυρίτη, ἡ ὁποία σήμερα βρίσκεται στὸ Βατικανὸ μουσεῖο. Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία τὴν ἀνακήρυξε ἁγία καὶ ἰσαπόστολο. Ἡ μνήμη τῆς βασιλομήτορας ἁγίας Ἑλένης τιμᾶται μαζὶ μὲ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου τὴν 21^η Μαΐου.

---

[1] Βλ.. Εὐσεβείου Καισαρείας, VC, 3, 46.

Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ ΣΤ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Κατὰ τὴν ἐπιστροφή της ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Τόπους τὸ 327-328μ.Χ. ἡ ἁγία Ἑλένη πέρασε ἀπὸ τὴν Κύπρο. Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση, ἡ ἁγία σταμάτησε στὴν Κύπρο. Ἕνα πρωινὸ, ποὺ ξύπνησε ἡ ἁγία δὲν βρῆκε τὸν Τίμιο Σταυρό, ποὺ εἶχε μαζί της, ἀλλὰ εἶδε λαμπερὸ φῶς στὴν κορυφή ἑνὸς μεγάλου λόφου. Ἐκεῖ βρῆκε τὸν Τίμιο Σταυρὸ καὶ πρὸς τιμήν του ἔκτισε τὴν Ἱερὰ Μονὴ Σταυροβουνίου. Ἐκεῖ ἄφησε ἕνα μέρος τοῦ Τιμίου Ξύλου καὶ ἄλλα κειμήλια. Ἕνα ἄλλο τεμάχιο πῆρε στὴν Ρώμη καὶ τοποθέτησε στὴν βασιλικὴ τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.

(συνεχίζεται)

Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ Ε΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Πρὸς τὸ τέλος τοῦ 326μ.Χ. ἡ ἁγία Ἑλένη σὲ προχωρημένη ἡλικία μετέβη γιὰ προσκύνηση στοὺς Ἁγίους Τόπους καὶ μὲ σκοπὸ νὰ φέρῃ στὸ φῶς τὰ διάφορα προσκυνήματα. Κατὰ τὸ ταξείδι της ἡ ἁγία Ἑλένη ἐπιδιδόταν σὲ πράξεις φιλανθρωπίας καὶ ἔδειξε τὴν εὐσέβειά της μὲ πολλὲς εὐεργεσίες. Ἀνέγειρε φιλανθρωπικὰ ἱδρύματα καὶ ἵδρυσε ἱερὲς μονές. Στὴ Βηθλεὲμ καὶ στὸν Γολγοθᾶ διεξῆγε μεγάλες ἀνασκαφές. Ἐκεῖ βρέθηκαν οἱ τόποι τῆς γέννησης, σταύρωσης καὶ ἀνάστασης τοῦ Κυρίου. Ἡ ἁγία ἔδωσε ἐντολὴ καὶ κατεδαφίστηκε ὁ ναὸς τῆς Ἀφροδίτης. Ἀνήγειρε τοὺς μεγαλοπρεπεῖς ναοὺς τῆς Γεννήσεως καὶ τῆς Ἀναστάσεως. Ἐκεῖ ἀναζήτησε καὶ βρῆκε τὸν Τίμιο Σταυρό.

(συνεχίζεται)

Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ Δ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος πάντοτε τιμοῦσε τὴν μητέρα του Ἑλένη, γι’ αὐτὸ μετὰ τὸ 324μ.Χ. ἀφοῦ νίκησε τὸν ἀντίπαλό του Λικίνιο, τῆς ἀπένειμε τὸν τίτλο τῆς Αὐγούστας. Ἔβαλε ἐπίσης τὴν μορφὴ τῆς ἁγίας Ἑλένης πάνω στὰ νομίσματα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Ἀκόμη στὸν Φόρο (ἀγορὰ) τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὕψωσε τὶς στῆλες «Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης». Ἡ ἁγία Ἑλένη ἀφιερώθηκε σὲ φιλανθρωπικὰ ἔργα καὶ στὴ διάδοση τοῦ χριστιανισμοῦ. Ὑπέδειξε στὸν γιό της νὰ ἱδρύσῃ δημόσια πτωχοκομεῖα, νοσοκομεῖα, ὀρφανοτροφεῖα καὶ ἄλλα εὐαγῆ ἱδρύματα. Ὑπάρχει ἐκδοχή, κατὰ τὴν ὁποία ὁ γιὸς τῆς ἀγίας Ἑλένης μετέστρεψε τὴν μητέρα του στὸν χριστιανισμό[1].

        Ἡ ἁγία Ἑλένη πρέπει νὰ βαπτίστηκε σὲ ἡλικία ἑξήντα χρονῶν, ἐπειτὰ ἀπὸ πολυετῆ κατήχηση. Τὸ βάπτισμά της πρέπει νὰ ἔγινε μετὰ ποὺ ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, πρὶν τὴ μάχη τῆς Μιλβίας Γέφυρας τὸ 312 μ.Χ, εἶδε σὲ ὅραμα στὸν οὐρανὸ τὸ φωτεινὸ Σταυρὸ μὲ τὴν ἐπιγραφὴ «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ».

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. Εὐσεβείου Καισαρείας, Βίος Κωνσταντίνου, Γ΄ 47, 2.

Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἡ ἁγία Ἑλένη καὶ ὁ γιός της Κωνσταντῖνος στάλθηκαν στὴν αὐλὴ τοῦ Διοκλητιανοῦ. Ἐκεῖ ὁ ἅγιος μεγάλωσε ὡς μέλος τοῦ στενοῦ κύκλου τῆς αὐλῆς. Ἡ ἁγία Ἑλένη δὲν ξαναπαντρεύτηκε καὶ ἔζησε γιὰ κάποιο καιρὸ στὴν ἀφάνεια, ὅμως κοντὰ στὸν γιό της.

Τὸ 306μ.Χ. ὁ Κωνσταντῖνος, μετὰ τὸν θάνατο τοῦ πατέρα του Κωνστάντιου, ἀνακηρύχθηκε ἀπὸ τοὺς στρατιῶτες στὸ Ἑβόρκον (σημερινὸ York) τῆς Βρεττανίας ὡς Καίσαρας. Τότε κάλεσε καὶ τὴν μητέρα του κοντά του. Ἔτσι ἡ ἁγία Ἑλένη βρισκόταν κοντὰ στὸν γιό της στοὺς Τρεβήρους (σημερινὸ Trier τῆς Γερμανίας) καὶ στὴ Ρώμη[1].

(συνεχίζεται)

---

[1] Στὴ Ρώμη μετέβη πιθανὸν μετὰ τὴ νίκη τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου στὴ Μιλβία Γέφυρα, ὅπου
ἡττἠθηκε ὁ Μαξέντιος.

Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ Β΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Στὶς 27 Φεβρουαρίου γύρω στὸ 288μ.Χ.[1] ἡ ἁγία Ἑλένη γέννησε τὸν Μεγάλο Κωνσταντῖνο στὴν Ναϊσὸ[2] (Niss) τῆς Σερβίας. Πέντε χρόνια μετὰ τὴν γέννηση τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ὁ Διοκλητιανὸς προεβίβασε τὸν Κωνστάντιο Χλωρὸ στὸ ἀξίωμα τοῦ καίσαρα. Γι’ αὐτὸ τὸν λόγο ὁ Κωνστάντιος Χλωρὸς πρὶν τὸ 289μ.Χ. ἀναγκάσθηκε νὰ ἀπομακρύνῃ τὴν βασιλομήτορα Ἑλένη γιὰ νὰ παντρευτῇ τὴν Φλαβία Μαξιμιανὴ Θεοδώρα, ἡ ὁποία ἦταν θετὴ κόρη τοῦ αὐτοκράτορα Μαξιμιανοῦ. Ἔτσι θὰ εἶχε τὸν συγγενικὸ ἐκεῖνο δεσμό, ὁ ὁποῖος κρινόταν χρήσιμος γιὰ τὴν στερεότητα τοῦ τετραρχικοῦ συστήματος τοῦ Διοκλητιανοῦ.

(συνεχίζεται)

---

[1] Ὑπάρχει καὶ ἡ ἐκδοχὴ ὅτι ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος γεννήθηκε μετὰ τὸ 270μ.Χ., ἴσως τὸ 272.

[2] Ἡ Νίσσα εἶναι ἡ Τρίτη μεγαλύτερη πόλη τῆς Σερβίας, μετὰ τὸ Βελιγράδι καὶ τὸ Νόβι Σάντ.

Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ Α΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

        Ἡ ἁγία Ἑλένη ἦταν αὐτοκράτειρα τοῦ Ρωμαϊκοῦ κράτους καὶ μητέρα τοῦ ἁγίου καὶ Μεγάλου Κωνσταντίνου. Τὸ πλῆρες ὄνομά της ἦταν Φλαβία Ἰουλία Ἑλένη Αὐγούστα (Flavia Iulia Helena Augusta). Εἶναι γνωστὴ καὶ ὡς Ἑλένη τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Γεννήθηκε γύρω στὸ 248/9μ.Χ., ἦταν δὲ Ἑλληνίδα μικρασιάτισσα, μὲ καταγωγὴ ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ πόλη Δρέπανο[1], σημερινὴ Γιάλοβα, τῆς Βιθυνίας. Φαίνεται ὅτι ἦταν πολὺ ταπεινῆς καταγωγῆς[2] καὶ ὁ πατέρας της ἦταν ξενοδόχος. Ἀπὸ τὸν καιρὸ ποὺ ἦταν μικρὴ ἀσχολεῖτο μὲ τὴν μελέτη τοῦ Εὐαγγελίου καὶ μὲ τὰ διδάγματα τοῦ χριστιανισμοῦ. Ὁ Κωνστάντιος Χλωρός, ὁ ὁποῖος ἦταν τότε Ρωμαῖος ἀξιωματικὸς τῆς στρατιᾶς τοῦ Δουνάβεως, τὴν ἔλαβε ὡς σύζυγό του (ἢ ὡς παλλακίδα).

(συνεχίζεται)

---

[1] Ἀργότερα ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ὀνόμασε τὸ Δρέπανο σὲ Ἑλενόπολις ἢ Ἑλενούπολις πρὸς τιμὴν τῆς μητέρας του.

[2] Ὁ ἅγιος Ἀμβρόσιος, ἐπίσκοπος Μεδιολάνων ὀνομάζει τὴν ἁγία Ἑλένη «stabularia» (ξενοδόχο). Βλ. De obitu Theod., 42.

ΤΟ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ Β΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἐπιπρόσθετα ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας τονίζει σὲ ἐκατοντάδες ὕμνους ὅτι ἡ Παναγία ὑπῆρξε πάντοτε παρθένος. Στὸν ὄρθρο ἀναφέρεται τὸ τροπάριο «Τὴν τιμιωτέραν τῶν Χερουβεὶμ καὶ ἐνδοξωτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ, τὴν ἀδιαφθόρως Θεὸν Λόγον τεκοῦσα...». Ἡ Παναγία γέννησε τὸν Κύριο χωρὶς φθορά, χωρὶς δηλαδὴ νὰ χάσῃ τὴν Παρθενία της. Ἀσφαλῶς ὁ Κύριος δὲν βρέθηκε στὰ χέρια τῆς Παναγίας διὰ θαύματος, ἔγινε κύηση καὶ γέννα, ἀλλὰ ὑπερφυσικὴ, ἀνωδύνως καὶ ἀδιαφθόρως.

ΤΟ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ Α΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ὑπῆρξε πάντοτε παρθένος, τόσον κατά τὴν κύηση τοῦ Κυρίου ὅσο καὶ μετὰ τὴν ὑπερφυσικὴ Γέννηση Του. Αὐτὸ ὑποδηλώνουν καὶ οἱ τρεῖς ἀστέρες, οἱ ὁποῖοι ὑπάρχουν πάνω στὸ φόρμεμα τῆς Παναγίας: Παρθένος πρὸ τόκου, ἐν τόκῳ καὶ μετὰ τόκον.

Τὸ σῶμα τῆς Ὀρθοδοξου Ἐκκλησίας ἑδράζεται σὲ δύο πόδια, τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τὴν Ἱερὰ Παράδοση. Στὴν Ἁγία Γραφὴ δὲν ὑπάρχουν πολλὰ στοιχεῖα γιὰ τὴν ζωὴ τῆς Παναγίας. Ὅμως ἡ Ἱερὰ Παράδοση, ἡ ὁποία ἑρμνεύει τὴν Ἁγία Γραφή, τονίζει ὅτι ἡ Παναγία ἦταν πάντοτε παρθένος καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας της. Γι’ αὐτὸ ἀναφέρεται καὶ στὴν Καινὴ Διαθήκη γιὰ τὸν Ἰωσὴφ τὸν μνήστορα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ὅτι «Καὶ οὐκ ἐγίνωσκεν αὐτὴν ἕως οὗ (οὔτε καὶ ὅταν ἀκόμη) ἔτεκε τὸν Υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον» (Ματθ. α΄ 25). Ὁ προφήτης Ἠσαΐας ἀναφέρει γιὰ τὴν Παναγία αἰῶνες πρὶν ἀπὸ τὴν ὑπερφυσικὴ γέννηση τοῦ Κυρίου: «ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἔξει καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ» (Ματθ. α΄ 23).

(συνεχίζεται)

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Ε΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Η εκκλησιαστική μουσική πρέπει να χρησιμοποιηθεί από τους ποιμένες και στο έργο της ιεραποστολής, αφού γίνει ένας έντεχνος συγκερασμός της ψαλτικής τέχνης με τα τοπικά μουσικά ιδιώματα. Δεν το θεωρούμε ορθό να μη λάβουμε υπόψη την τοπική μουσική παράδοση του κάθε λαού και να επιβάλουμε στους αφρικανικούς λ.χ. λαούς μόνο την εκκλησιαστική μουσική που επεκράτησε και αναπτύχθηκε στο Βυζάντιο. Αντίθετα η εκκλησιαστική μουσική σε κάθε λαό πρέπει να είναι απαύγασμα της καρδίας του κάθε πιστού. Έτσι αβίαστα θα εκκολαφθεί μια καινούργια μορφή εκκλησιαστικής μουσικής, η οποία θα εκφράζει το βίωμα του κάθε πιστού είτε αυτός βρίσκεται στην Ευρώπη, είτε στην Αμερική είτε στην Αφρικανική ήπειρο.

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Δ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Εικόνα: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Η μουσική ήταν και είναι για τον άνθρωπο ένας τρόπος εξωτερίκευσης των συναισθημάτων και πηγή άντλησης των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος. Παράλληλα η ψαλμωδία ως εκκλησιαστική τέχνη επηρεάζει το συναισθηματικό κόσμο του πιστού. Παράλληλα η εκκλησιαστική μουσική δημιουργεί τις προϋποθέσεις στον πιστό για την απόκτηση των διαφόρων ευαγγε­λι­κών αρετών. Ο ποιμένας, όπως και ο ιεροψάλτης, πρέπει να αναπτύξει τα ατομικά του χαρίσματα, μεταξύ αυτών και το χάρισμα της φωνής, με τα οποία τον προίκισε ο Θεός.

(συνεχίζεται)

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Εικόνα: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Η εκκλησιαστική μουσική είναι υπόθεση όχι μόνο των ιεροψαλτών αλλά κυρίως και των ποιμένων, οι οποίοι πρέπει με διάφορους τρόπους να την διαφυλάξουν και μεταλαμπαδεύσουν στις επόμενες γενεές. Η εκκλησιαστική μουσική είναι ένα αντίβαρο προς την κοσμική μουσική και μια άλλη πρόταση στον σημερινό άνθρωπο. Γι’ αυτό και οι πατέρες της Εκκλησίας κατά τον 4^ο αιώνα και μετέπειτα συνέθεσαν ευχάριστους και εύηχους ύμνους σαν αντίβαρο στους ύμνους των αιρετικών. Η Εκκλησία με ποικίλους κανονισμούς και συνοδικές αποφάσεις ρύθμισε τα θέματα που αφορούν τη ψαλμωδία και την προφύλαξε από στοιχεία ξενοφανή και ξενόφερτα.

(συνεχίζεται)