O ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΕΛΙΣΣΑΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΕΕΜΑΝ Ο ΣΥΡΟΣ Β΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ὁ Νεεμὰν πράγματι ἀνεχώρησε καὶ πῆρε μαζί του δὲκα ἀργυρᾶ τάλαντα, ἕξι χιλιάδες χρυσοῦς σίκλους καὶ δέκα καινούργιες πολύτιμες, ἑορταστικὲς ἐνδυμασίες. Ὁ Σύρος ἀρχιστράτηγος παρέδωσε στὸν βασιλιᾶ τοῦ Ἰσραὴλ τὸ γράμμα, τὸ ὁποῖο ἔλεγε: «Καὶ τώρα, ὅταν παραλάβῃς τὸ γράμμα αὐτό, μάθε ὅτι σοῦ στέλνω τὸν ἀρχιστράτηγο μου Νεεμάν, καὶ θέλω νὰ φροντίσῃς, ὥστε νὰ τὸν θεραπαύσῃς ἀπὸ τὴν λέπρα του».

        Μόλις ὁ βασιλιᾶς τοῦ Ἰσραὴλ διάβασε τὸ γράμμα, ἔσχισε τὰ ροῦχά του ἀπὸ τρόμο καὶ ἀπογοήτευση καὶ φώναξε: «Μήπως νομίζει ὁ βασιλιᾶς τῆς Συρίας ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος ἔχει τὴν δύναμη νὰ σκοτώνῃ καὶ νὰ δίνῃ ζωὴν στοὺς ἀνθρώπους; Διατί ὁ βασιλιᾶς αὐτὸς ἀποστέλλει σὲ μένα νὰ θεραπεύσω ἕνα ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν λέπρα του; Δι’ αὐτὸ προσέξετε, παρακαλῶ, καὶ θὰ διαπιστώσετε ὅτι ὁ βαιλιᾶς τῆς Συρίας προσπαθεῖ νὰ εὕρῃ πρόφαση, γιὰ νὰ κηρύξῃ ἐναντίον μου πόλεμον.

(συνεχίζεται)

O ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΕΛΙΣΣΑΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΕΕΜΑΝ Ο ΣΥΡΟΣ A΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου) 

Ἠλίαν ἵπποι, τὸν δὲ διπλοῦν Ἠλίαν,

Εἰς οὐρανοὺς ἀνῆγον ὡς ἵπποι Νόες.

Πότμον Ἐλισσαῖος δεκάτῃ λάχεν ἠδὲ Τετάρτη.

        Ὁ Νεεμάν, ἦταν ἀρχιστράτηρος τοῦ στρατοῦ τοῦ βασιλιᾶ τῆς Συρίας. Ἦταν ἄνθρωπος σεβαστός, ἔνδοξος καὶ μὲ ὑπόληψη στὰ μάτια τοῦ βασιλιᾶ του. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀπελάμβανε πολλὲς τιμές. Αὐτὸς ἔσωσε τὴ Συρία ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς της Ἀσσυρίους. Παρόλον ὅμως ὅτι ἦταν γενναῖος πολεμιστής, ἦταν λεπρός.

        Κάποιοι Σύροι ἀντάρτες σὲ κάποια ἀπὸ τὶς ληστρικές τους ἐπιδρομὲς ἐναντίον τοῦ Ἰσραήλ, αἰχμαλώτισαν μιὰ μικρὴ Ἰσραηλίτισσα. Αὐτὴ ἔγινε δούλη στὴν σύζυγο τοῦ ἀρχιστράτηγου Νεεμάν. Κάποια μέρα ἡ νεαρὴ Ἰσραηλίτισσα εἶπε στὴν σύζυγο τοῦ Νεεμάν: «Μακάρι ὁ κύριός μου νὰ πήγαινε στὸν προφήτη τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος διαμένῃ στὴν Σαμάρεια. Αὐτὸς θὰ τὸν θεραπεύσῃ ἀπὸ τὴν ἀσθένειά του». Ἡ σύζυγος τοῦ Νεεμὰν πῆγε καὶ ἀνήγγειλε τὴν πληροφορία στὸν σύζυγό της. Τοῦ εἶπε: «Αὐτὰ καὶ αὐτὰ μοῦ εἶπε ἡ μικρὴ κοπέλα, ἡ ἰσραηλίτισσα δούλη μου». Ὁ Νεεμὰν ἀνέφερε τὰ νέα αὐτὰ στὸν βασιλιᾶ τῆς Συρίας. Τότε ὁ βασιλιᾶς τοῦ λέγει: «Πήγαινε στὸν ἄνθρωπο αὐτό, ὁ ὁποῖος μπορεῖ νὰ σὲ θεραπεύσῃ. Ἐγὼ θὰ ἀποστείλω μὲ σένα γράμμα πρὸς τὸν βασιλιᾶ τοῦ Ἰσραήλ».

(συνεχίζεται)

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΙΗ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίπππου)

Ὁ Γέρος τοῦ Μωριὰ γαλουχήθηκε στὸ ἄφθαρτο καὶ ἄφθαστο ἀειθαλὲς πανεπιστήμιο τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀναφέρει στὰ Ἀπομνημονεύματά του: «Τὸ ψαλτήρι, τὸ κτωήχι, ὁ μηναῖος, ἄλλαι προφητεῖαι, ἦσαν τὰ βιβλία ὅπου ἀνέγνωσα»[1]. Τὸ ὄνομά του συνδέθηκε μὲ τὶς πιὸ συμαντικὲς φάσεις τῆς ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως καὶ ἡ συμβολή του στὸν ἀγῶνα τῶν ἑλλήνων ἦταν πολύτιμη καὶ καθοριστική.

Τὸ ὄνομα τοῦ Θεόδωρου Κολοκοτρώνη συνδέθηκε μὲ τὶς πιὸ σημαντικὲς φάσεις τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως καὶ ἡ συμβολή του στὸν ἀγῶνα τῶν Ἑλλήνων ἦταν πολύτιμη καὶ καθοριστική. Εἶναι πολὺ σημαντικὸ ὅμως ὅτι ἡ ἀγάπη του πάντως πρὸς τὴν πατρίδα ἔχει ἄμεση σχέση μὲ τὸ ὅτι γαλουχήθηκε στὸ ἄφθαρτο καὶ ἄφθαστο ἀειθαλὲς πανεπιστήμιο τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀναφέρει στὰ Ἀπομνημονεύματά του: «Τὸ ψαλτήρι, τὸ κτωήχι, ὁ μηναῖος, ἄλλαι προφητεῖαι, ἦσαν τὰ βιβλία ὅπου ἀνέγνωσα»[2]. Ἡ πίστη του εἶναι ἐντυπωσιακή. Γράφει ὁ ἴδιος: «ἦτον μιὰ ἐκκλησιὰ εἰς τὸν δρόμον, (ἡ Παναγία ’ς Χρυσοβίτσι), καὶ τὸ καθησιό μου ἦτον ὁποῦ ἔκλαιγα τὴν Ἑλλάς: “Παναγία μου, βοήθησε καὶ τούτην τὴν φορὰ τοὺς Ἕλληνας διὰ νὰ ἐμψυχωθοῦν!”»[3]. Αὐτὴ ἡ πίστη γίνεται πεποίθηση καὶ σιγουριά, γι’ αὐτὸ καὶ διαβεβαιώνει ὅτι «Ὁ Θεὸς ἔδοσε τὴν ὑπογραφή του διὰ τὴν ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδος, δὲν τὴν παίρνει πίσω»[4].

---

[1] Ἅπαντα Κολοκοτρωναίων, ὅπ.π., σ. 148.

[2]. Ἅπαντα Κολοκοτρωναίων, σ. 148.

[3]. Ὁ γέρων Κολοκοτρώνης. Διήγησις συμβάντων τῆς ἑλληνικῆς φυλῆς. Ρητὰ τοῦ Κολοκοτρώνη. Τραγούδια τῶν Κολοκοτρωναίων, τόμ. Α’, Ἐν Ἀθήναις 1889, σ. 61.

[4]. Ὁ γέρων Κολοκοτρώνης. Διήγησις συμβάντων τῆς ἑλληνικῆς φυλῆς, τόμ. Β’, σ. 93.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΙΖ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ἐγώ, παιδιά μου, κατὰ κακή μου τύχη, ἐξ αἰτίας τῶν περιστάσεων, ἔμεινα ἀγράμματος καὶ διὰ τοῦτο σᾶς ζητῶ συγχώρηση, διότι δὲν ὁμιλῶ καθὼς οἱ δάσκαλοί σας. Σᾶς εἶπα ὅσα ὁ ἴδιος εἶδα, ἤκουσα καὶ ἐγνώρισα, διὰ νὰ ὠφεληθῆτε ἀπὸ τὰ ἀπερασμένα καὶ ἀπὸ τὰ κακὰ ἀποτελέσματα τῆς διχόνοιας, τὴν ὁποίαν νὰ ἀποστρέφεσθε, καὶ νὰ ἔχετε ὁμόνοια. Ἐμᾶς μὴ μᾶς τηρᾶτε πλέον. Τὸ ἔργο μας καὶ ὁ καιρός μας ἐπέρασε. Καὶ αἱ ἡμέραι τῆς γενεᾶς, ἡ ὁποία σᾶς ἄνοιξε τὸ δρόμο, θέλουν μετ’ ὁλίγον περάσει. Τὴν ἡμέρα τῆς ζωῆς μας θέλει διαδεχθῇ ἡ νύκτα τοῦ θανάτου μας, καθὼς τὴν ἡμέραν τῶν Ἁγίων Ἀσωμάτων θέλει διαδεχθῇ ἡ νύκτα καὶ ἡ αὐριανὴ ἡμέρα. Εἰς ἐσᾶς μένει νὰ ἰσάσετε καὶ νὰ στολίσετε τὸν τόπο, ὅπου ἡμεῖς ἐλευθερώσαμεˑ καί, διὰ νὰ γίνῃ τοῦτο, πρέπει νὰ ἔχετε ὡς θεμέλια τῆς πολιτείας τὴν ὁμόνοια, τὴν θρησκεία, τὴν καλλιέργεια τοῦ θρόνου καὶ τὴν φρόνιμον ἐλευθερία. Τελειώνω τὸ λόγο μου. Ζήτω ὁ βασιλεύς μας Ὄθων! Ζήτω οἱ σοφοὶ διδάσκαλοι! Ζήτω ἡ Ἑλληνικὴ Νεολαία»[1].

---

[1] Βλ. Χρόνης Τσιανάκας, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Ἱερὰ Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀθηνῶν, Μάρτιος 2005, σσ. 7-10. Ὁ Λόγος τοῦ Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στὴν Πνύκα, Ἵδρυμα τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων γιὰ τὸν κοινοβουλευτισμὸ καὶ τὴ δημοκρατία, σσ. 11-15.

(συνεχίζεται)

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – Ο ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ – Ο ΒΑΡΔΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ Θ΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Στη Χώρα του Ήλιου του Νοητού της Δικαιοσύνης, στη Χώρα του Ρόδου του Αμάραντου, να βρει ανάπαυση η ψυχή σου, και οι ανείδωτες χαρές της Ουράνιας Βασιλείας να σε σκιάζουνε, πλάι στη Μικρασιάτισσα μάνα σου και στον κρητικό πατέρα σου.  Καλό Παράδεισο, Αρχάγγελε της Ρωμιοσύνης!

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – Ο ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ – Ο ΒΑΡΔΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ Η΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Γι’ αυτό και παίδευσε με το τραγούδι του και με τους στίχους του Γκάτσου, Λειβαδίτη, Ελύτη, Σεφέρη, Ρίτσου, Σικελιανού χωρίς λαϊκισμούς και συμφέροντα.  Ήταν ο οικουμενικός Έλληνας της ρωμιοσύνης.  Ασυμφιλίωτος με το κακό και το άδικο, επαναστατικός, πήρε το σκότος της ψυχής της Ρωμιοσύνης και το μεταμόρφωσε σε φως, ως νέος Προμηθέας.

Του μουσικού αυτού κολοσσού με τις 2.000 συναυλίες η παρακαταθήκη του έργου του είναι τεράστια.  Μπήκε μέσα στις φλέβες του ελληνικού λαού και του άναψε τα όνειρα για ελευθερία και δικαιοσύνη.  Όταν ο Τίτο του ζήτησε να γράψει μουσική σε ταινία, που παρουσίαζε τη Μακεδονία ως κατεχόμενη, αρνήθηκε και είπε: «Εγώ είμαι πατριώτης και η Μακεδονία ελληνική».

(συνεχίζεται)

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – Ο ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ – Ο ΒΑΡΔΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ Ζ΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ορμητικός και μαχητικός σάλπισε τον πολιτισμό της Ελλάδας στην παγκόσμια κοινωνία, ηλεκτρίζοντας το συναίσθημα του ελληνικού λαού, στον οποίο πίστευε, γιατί αυτός είναι που κινεί την ιστορία.  Ανυποχώρητος στο θέμα της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης, διέλυσε το ζόφο της ηττοπάθειας και της αποθάρρυνσης και στέριωσε την πεποίθηση ότι η ελευθέρια και  η ευτυχία είναι αγαθά κατορθωτά.  Άνοιξε φωτεινούς δρόμους δημοκρατίας με το μουσικό του σάλπισμα.  Ο ελληνικός λαός με τα τραγούδια του στο στόμα ένιωσε περήφανος για τον πολιτισμό του, γιατί του άναψε τα όνειρα, δείχνοντάς του την κρυμμένη του δύναμη, που μπορεί να τον κρατήσει μέσα στις καταιγίδες, όπως τον κράτησε στα 400 χρόνια σκλαβιάς.

Αναφέρει ο ίδιος: «Οι αγώνες και η μουσική είναι τόσο δεμένα μέσα μου, ώστε να μην μπορώ να φανταστώ αγώνες χωρίς τραγούδι ούτε τραγούδι χωρίς αγώνες».  Κι όταν ρωτήθηκε για ποιον δημιουργεί, απάντησε: «Για τον λαό, πάντα έχω στο νου μου τον λαό, τους εργαζόμενους.  Αυτοί σπρώχνουν μπροστά την Ιστορία».  Αυτά είπε όταν του έδωσαν το Βραβείο «ΛΕΝΙΝ».  Και συμπλήρωσε «Ό,τι φτιάξαμε το πήραμε απ’ το λαό και στο λαό το επιστρέφουμε».

(συνεχίζεται)

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – Ο ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ – Ο ΒΑΡΔΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ ΣΤ΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Από το Παρίσι μέχρι τη Μόσχα, από τη Στοκχόλμη και το Μόναχο ως το Τελ Αβίβ και από το Λονδίνο ως τη Λειψία επέδρασε στο φρόνημα των λαών, δημιουργώντας ένα μουσικό συμπόσιο με το συγκερασμό βυζαντινών ύμνων, ελληνικής παράδοσης και λαϊκού τραγουδιού, δίνοντας μια δοξαστική  αγωνιστικότητα στο ελληνικό τραγούδι.  Άξιος Έλληνας και πατριώτης με διεθνή επιρροή και οικουμενική αποδοχή, συνέδεσε το όνομά του με την ίδια την ιστορία του Έθνους με την αντίστασή του κατά των Ναζιστών και κατά της Χούντας.  Υπερασπίστηκε την υπόθεση της Κύπρου.

Υπήρξε υπόδειγμα θάρρους στην έκφραση της γνώμης του και τόλμης στα πιστεύω του, γι’ αυτό και αψήφησε διώξεις, συλλήψεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια.  Διακινδύνευσε τη ζωή του για την πατρίδα του.  Στα βασανιστήρια που υπέστη κατά τη Δικτατορία του είχαν στρίψει το πόδι τόσο πολύ, που τέτοιο πόνο δεν ένιωσε ποτέ στη ζωή του.  Ο ίδιος είπε: «Έχω πιει κρασί με το Χάρο τρεις φορές και τον νίκησα».

(συνεχίζεται)

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – Ο ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ – Ο ΒΑΡΔΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ Ε΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Δεν τραγούδησε μόνο τα απλά κατανοητά από το ευρύτερο λαϊκό κοινό ποιήματα, όπως εκείνα του Τάσου Λειβαδίτη, αλλά και τη δύσκολη ποίηση του Ελύτη, του Σεφέρη, του Σικελιανού, του Ρίτσου.  Πήρε από τα ράφια της Βιβλιοθήκης τους ποιητές που μελετούσαν οι μορφωμένοι και τους έφερε στο στόμα του λαού.  Τα τραγούδια του ακουγόντουσαν στις συντροφιές, στα κτίσματα, στα γιαπιά, στις διαδηλώσεις, στα σχολεία, στις ταβέρνες με το κρασί και το ποτήρι, στα λιμάνια.  Ξετύλιξε το μουσικό νήμα από τους αρχαίους χρόνους, το πέρασε στο Βυζάντιο και το έφερε στην εποχή μας, μορφώνοντας το έντεχνο λαϊκό τραγούδι, στη δημιουργία του οποίου σμίγει τα ακούσματα από τη Μήδεια, την Αντιγόνη, την Ηλέκτρα, τη Λυσιστράτη.  Ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του μαθητή του Τσιτσάνη και του Βαμβακάρη.  Από τους βυζαντινούς ύμνους και ιδιαίτερα από τα εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής εμπνέεται το νέο είδος τραγουδιού «τραγούδι – ποταμός» στο οποίο η μουσική ακολουθεί τη νοητική ενότητα του κειμένου.

(συνεχίζεται)

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – Ο ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ – Ο ΒΑΡΔΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ Δ΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Δεν υπήρξε ο Θεοδωράκης ούτε αρχαιολάτρης ούτε προγονολάτρης Ορόσημο της ζωής του είχε την πεποίθηση να πατάει γερά πάνω στην παράδοση, που ήταν η δύναμη και η έμπνευσή του να υπερασπίζεται την πατρίδα του.  Για τον Θεοδωράκη ο σηκωμός του 21 ήταν το άναμμα της φωτιάς του πολιτισμού των Ελλήνων.  Ήταν η ίδια η παράδοση, που κράτησε το Έθνος σε εγρήγορση για αιώνες πικρής σκλαβιάς.  «Για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδας την ελευθερία» σήμανε ο Κολοκοτρώνης.

Έζησε με σπαραγμό το διχασμό του Έθνους στον εμφύλιο πόλεμο, γι’ αυτό και έψαξε να βρει στίχους που να εμψυχώσουν την ψυχή των Ελλήνων που κατακρημνίστηκε.  Έτσι ανεβάζει ξανά το σθένος της Ελλάδας μελοποιώντας το «Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη, και μορφώνοντάς το σε λαϊκό ορατόριο.  Προικισμένος με ένα δυσεύρετο μουσικό χάρισμα, λες από θεϊκό άγγιγμα δοσμένο, σαλπάρισε τη ρωμιοσύνη σε όλη την οικουμένη, αφού πρώτα επανασύνδεσε την πολιτιστική μας παράδοση με την αρχαία ελληνική τραγωδία, τα βυζαντινά μέλη, το λαϊκό τραγούδι.  Ασυμβίβαστος με το κακό, την αδικία, την ανελευθερία, όπως ακριβώς είναι το φρόνημα του ίδιου του ελληνισμού, κατέβηκε στο πεζοδρόμιο των Ελλήνων και τους διαπαιδαγώγησε, εξυψώνοντας τη ρωμιοσύνη και στροβιλίζοντάς την με το χορό του Ζορπά στις πλατείες του κόσμου.

(συνεχίζεται)

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – Ο ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ – Ο ΒΑΡΔΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ Γ΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Στο ποίημα «Η κατάσταση πολιορκίας» όπου η μουσική κυλά με την ακολουθία του κειμένου και το μέλος ακολουθεί τη ροή του λόγου, εγκαινιάζει ένα νέο είδος παγκόσμιου τραγουδιού «το τραγούδι ποταμός».  Μια τεχνική εμπνευσμένη από τους βυζαντινούς ύμνους και ψαλμούς.  Η Ορθοδοξία για τον Θεοδωράκη δεν είναι απόμακρη από την ελληνική πράξη, αλλά αναπόσπαστο συστατικό του πολιτισμού μας, που τρέφει και συντηρεί την παράδοση του Έθνους.  Αυτή κράτησε τη γλώσσα με τα ψαλσίματα και με τα ευαγγελικά αναγνώσματα.  Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης, «όποιος μιλά για Ελληνισμό χωρίς την Ορθοδοξία ματαιοπονεί.  Και  όποιος μιλά για ορθοδοξία χωρίς τον Ελληνισμό, κάνει κάτι χειρότερο, ασχημονεί.»

(συνεχίζεται)

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – Ο ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ – Ο ΒΑΡΔΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ Β΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Τη μητέρα του Ασπασία, Σμυρνιά την καταγωγή, την άκουγε από μικρό παιδί μαζί με τις θείες του και τη γιαγιά του να ψέλνουν και τις έβλεπε να θυμιατίζουν.  Έτσι δημιουργήθηκε εξ απαλών ονύχων η προσωπικότητα του Μίκη, μέσα στα νάματα της παράδοσης και στα 7 του χρόνια γράφει το πρώτο του τραγούδι το «Καραβάκι», σε στίχους Κωστή Παλαμά.  Στα 13 του άκουσε την Ωδή στη Χαρά από την Ένατη Συμφωνία του Μπετόβεν, οπότε γεννήθηκε μέσα του μια επανάσταση: «Εγώ θα γίνω μουσικός».  Στα 17 του χρόνια μελοποίησε το τροπάριο της Κασσιανής, που ακούστηκε ως χορωδιακός ύμνος στη Μητρόπολη της Τρίπολης.

Ο μεγαλοφυής αυτός μουσικός νους δημιούργησε το έντεχνο λαϊκό τραγούδι, που συνιστά την ένωση λαϊκών παραδοσιακών στοιχείων με το βυζαντινό μέλος και με έντεχνα λόγια στοιχεία.  Μια σύζευξη της ποίησης με τη λόγια συμφωνική μουσική, που εκφράζει τον ελληνικό πολιτισμό και την ιδιοπροσωπία του Έλληνα.  Στο ποίημα «Η Κατάσταση Πολιορκίας»,

(συνεχίζεται)

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – Ο ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ – Ο ΒΑΡΔΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ Α΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ο Μίκης Θεοδωράκης καταγόταν από την ηρωική κρητική γενιά των Θεοδωράκηδων, που πολέμησαν ως αντάρτες τους Τούρκους.  Ο πατέρας του, Γιώργος Θεοδωράκης, εμφύτευσε στο γιο του την άμετρη αγάπη για την πατρίδα.  Γι’ αυτό, όταν κατά τη γερμανική κατοχή ομολόγησε στον πατέρα του ότι μπήκε στον αγώνα της Αντίστασης κατά των Γερμανών, ο ηρωικός αυτός πατέρας του είπε: «Με την ευχή μου, θα είμαι περήφανος να πέσεις για την πατρίδα».

Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας συνελήφθη ως αντιστασιακός.  Κι όταν ο πατέρας του κλήθηκε στην Ασφάλεια για να του ανακοινώσουν ότι ο γιος του θα καταδικαστεί και αφού ρώτησε να μάθει το λόγο της καταδίκης, τότε ο γενναίος αυτός πατέρας τους απάντησε: «Το παιδί μου για την πατρίδα και τη δημοκρατία δις εις θάνατον.  Μεγάλη του τιμή».

(συνεχίζεται)

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΙΣΤ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Συνεχίζοντας ἀναφέρει τὰ ἑξῆς ἀξιομνημόνευτα: «Πρέπει νὰ φυλάξετε τὴν πίστη σας, καὶ νὰ τὴν στερεώσετε, διότι, ὅταν ἐπιάσαμε τὰ ἄρματα, εἴπαμε πρῶτα ὑπὲρ Πίστεως καὶ ἔπειτα ὑπὲρ Πατρίδος[1]... Νὰ μὴν ἔχετε πολυτέλεια, νὰ μὴν πηγαίνετε εἰς τοὺς καφενέδες καὶ εἰς τὰ μπιλιάρδα. Νὰ δοθῆτε εἰς τὰς σπουδάς σας, καὶ καλύτερα νὰ κοπιάσετε ὀλίγον δύο καὶ τρεῖς χρόνους, καὶ νὰ ζήσετε ἐλεύθεροι εἰς τὸ ἐπίλοιπο τῆς ζωῆς σας, παρὰ νὰ περάσετε τέσσαρους πέντε χρόνους τὴ νεότητά σας, καὶ νὰ μείνετε ἀγράμματοι. Νὰ σκλαβωθῆτε εἰς τὰ γράμματά σας. Νὰ ἀκούετε τὰς συμβουλὰς τῶν διδασκάλων καὶ γεροντοτέρων, καί, κατὰ τὴν παροιμία, μύρια ἤξευρε καὶ χίλια μάθαινε. Ἡ προκοπή σας καὶ ἡ μάθησή σας νὰ μὴ γίνῃ σκεπάρνι μόνο διὰ τὸ ἄτομό σας, ἀλλὰ νὰ κοιτάξῃ τὸ καλὸ τῆς κοινότητος, καὶ μέσα εἰς τὸ καλὸ αὐτὸ εὑρίσκεται καὶ τὸ δικό σας.

---

[1] Βλ. περιοδικὸ «Ὁ Ζωοποιὸς Σταυρός», Ἀπρίλιος 2016, ἀρ. τεύχους 122-131, σσ. 879ἑξ. «Αὐτὰ τὰ ἐμπνευσμένα λόγια τοῦ γέροντος τοῦ γένους, ἀπαρτίζουν οὐσιαστικὰ τὸν ‘θεμέλιο λίθο’ καὶ τὸ ‘ἀναπαλλοτρίωτο καταστατικὸ’ γιὰ τὴν ἀποτίναξη τοῦ ζυγοῦ τῆς δουλείας καὶ τὴν ἐπανεγκαθίδρυση τῆς ἑλληνορωμηοσύνης». Ὅπ.π. σ. 879.

(συνεχίζεται)

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΙΕ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ἀλλὰ δὲν ἐβάσταξεν. Ἦλθαν μερικοὶ καὶ ἠθέλησαν νὰ γένουν μπαρμπέρηδες εἰς τοῦ κασίδη τὸ κεφάλι.  Μᾶς πονοῦσε τὸ μπαρμπέρισμά τους. Μὰ τί νὰ κάμωμε; Εἴχαμε καὶ αὐτουνῶν τὴν ἀνάγκη. ᾿Απὸ τότε ἤρχισεν ἡ διχόνοια, καὶ ἐχάθη ἡ πρώτη προθυμία καὶ ὁμόνοια. Καὶ ὅταν ἔλεγες τὸν Κώστα νὰ δώσῃ χρήματα διὰ τὰς ἀνάγκας τοῦ ἔθνους, ἢ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸν πόλεμο, τοῦτος ἐπρόβαλλε τὸν Γιάννη. Καὶ μ᾿ αὐτὸν τὸν τρόπο κανεὶς δὲν ἤθελε, οὔτε νὰ συνδράμῃ, οὔτε νὰ πολεμήσῃ. Καὶ τοῦτο ἐγίνετο, ἐπειδὴ δὲν εἴχαμε ἕναν ἀρχηγὸ καὶ μίαν κεφαλή. ᾿Αλλὰ ἕνας ἔμπαινε πρόεδρος ἕξι μῆνες, ἐσηκώνετο ὁ ἄλλος καὶ τὸν ἔριχνε, καὶ ἐκάθετο αὐτὸς ἄλλους τόσους, καὶ ἔτσι ὁ ἕνας ἤθελε τοῦτο, καὶ ὁ ἄλλος τὸ ἄλλο. ῎Ισως ὅλοι ἠθέλαμε τὸ καλό, πλὴν καθένας κατὰ τὴ γνώμη του. ῞Οταν προστάζουνε πολλοί, ποτὲ τὸ σπίτι δὲν χτίζεται, οὔτε τελειώνει. Ὁ ἕνας λέγει ὅτι ἡ πόρτα πρέπει νὰ βλέπῃ εἰς τὸ ἀνατολικὸ μέρος, ὁ ἄλλος εἰς τὸ ἀντικρινό, καὶ ὁ ἄλλος εἰς τὸν βορέα, σὰν νὰ ἦτον τὸ σπίτι εἰς τὸν ἀραμπᾶ, καὶ νὰ γυρίζῃ, καθὼς λέγει ὁ καθένας. Μὲ τοῦτον τὸν τρόπο δὲν χτίζεται ποτὲ τὸ σπίτι, ἀλλὰ πρέπει νὰ εἶναι ἕνας ἀρχιτέκτων, ὅπου νὰ προστάζῃ πῶς θὰ γένῃ. Παρομοίως καὶ ἡμεῖς ἐχρειαζόμεθα ἕναν ἀρχηγὸ καὶ ἕναν ἀρχιτέκτονα, ὅστις νὰ προστάζῃ, καὶ οἱ ἄλλοι νὰ ὑπακούουν καὶ νὰ ἀκολουθοῦν. ᾿Αλλ᾿ ἐπειδὴ ἤμεθα εἰς τέτοια κατάσταση, ἐξ αἰτίας τῆς διχόνοιας, μᾶς ἔπεσε ἡ Τουρκιὰ ἐπάνω μας, καὶ κοντέψαμε νὰ χαθοῦμε καὶ εἰς τοὺς στερνοὺς ἑπτὰ χρόνους δὲν κατωρθώσαμε μεγάλα πράγματα».

(συνεχίζεται)

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΙΔ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Εἰς τὸν πρῶτο χρόνο τῆς ᾿Επαναστάσεως εἴχαμε μεγάλη ὁμόνοια, καὶ ὅλοι ἐτρέχαμε σύμφωνοι. Ὁ ἕνας ἐπῆγεν εἰς τὸν πόλεμο, ὁ ἀδελφός του ἔφερνε ξύλα, ἡ γυναῖκά του ἐζύμωνε, τὸ παιδί του ἐκουβαλοῦσε ψωμὶ καὶ μπαρουτόβολα εἰς τὸ στρατόπεδον, καὶ ἐὰν αὐτὴ ἡ ὁμόνοια ἐβαστοῦσε ἀκόμη δύο χρόνους, ἠθέλαμε κυριεύσει καὶ τὴν Θεσσαλία καὶ τὴ Μακεδονία, καὶ ἴσως ἐφθάναμε καὶ ἕως τὴν Κωνσταντινούπολη. Τόσον τρομάξαμε τοὺς Τούρκους, ὅπου ἄκουγαν ῞Ελληνα καὶ ἔφευγαν χίλια μίλια μακριά. Ἑκατὸν ῞Ελληνες ἔβαζαν πέντε χιλιάδες ἐμπρός, καὶ ἕνα καράβι, μιὰν ἀρμάδα.

(συνεχίζεται)

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΙΓ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Πάρα κάτω παραθέτουμε ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸν ἱστορικό λόγο τοῦ Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στὴν Πνύκα, ὁ ὁποῖος πραγματοποιήθηκε στὶς 7 Ὀκτωβρίου 1838[1]: «Ὅταν ἀποφασίσαμε νὰ κάμωμε τὴν ἐπανάσταση, δὲν ἐσυλλογισθήκαμε, οὔτε πόσοι ἤμεθα, οὔτε πὼς δὲν ἔχομε ἄρματα, οὔτε ὅτι οἱ Τοῦρκοι ἐβαστοῦσαν τὰ κάστρα καὶ τὰς πόλεις, οὔτε κανένας φρόνιμος μᾶς εἶπε "ποῦ πᾶτε ἐδῶ νὰ πολεμήσετε μὲ σιταροκάραβα βατσέλα", ἀλλὰ ὡς μία βροχὴ ἔπεσε εἰς ὅλους μας ἡ ἐπιθυμία τῆς ἐλευθερίας μας, καὶ ὅλοι, καὶ ὁ κλῆρός μας, καὶ οἱ προεστοί, καὶ οἱ καπεταναῖοι, καὶ οἱ πεπαιδευμένοι, καὶ οἱ ἔμποροι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ὅλοι ἐσυμφωνήσαμε εἰς αὐτὸ τὸ σκοπό, καὶ ἐκάμαμε τὴν ᾿Επανάσταση.

---

[1] Ἡ ὁμιλία τοῦ Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στὴν Πνύκα δημοσιεύτηκε στὴν ἐφημερίδα «ΑΙΩΝ» στὶς 13 Νοεμβρίου 1838.

(συνεχίζεται)

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΙΒ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ὁλόκληρη ἡ ζωὴ τοῦ Θεόδωρου Κολοκοτρώνη δὲν ἦταν τίποτα ἄλλο ἀπὸ μιὰ πορεία, χαραγμένη μὲ ἄφθονο αἷμα. Πολλὲς φορὲς συναντήθηκε μὲ τὸ θάνατο, πάντα ὅμως κατάφερνε νὰ ἐπιζήσῃ. Δὲν μποροῦν νὰ ὑπολογισθοῦν οἱ συνέπειες, ἂν ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, κατὰ τὴν περίοδο τῆς ἐπαναστάσεως ἔπεφτε νεκρὸς ἀπὸ σφαῖρα ἐχθροῦ ἢ ἀπὸ μαχαίρι κάποιου προδότη. Ἀσφαλῶς δὲν θὰ μπορούσαμε νὰ ἰσχυριστοῦμε ὅτι μονοπώλησε τὴν ἐπανάσταση, διότι ἦταν πολλὲς οἱ ἐπὶ μέρους θυσίες καὶ τῶν ἄλλων ἡρώων, ὅπως τοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη στὴ Στερεὰ Ἑλλάδα καὶ τοῦ Ἀνδρέα Μιαούλη καὶ τοῦ Γεώργιου Σαχτούρη στὴ θάλασσα. Ὅμως ἐκεῖνο ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ λεχθῇ, εἶναι ὅτι κανένας δὲν θὰ μποροῦσε νὰ φαντασθῇ τὸν ἀγῶνα τῶν ἑλλήνων γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἀνεξαρτησία, χωρὶς τὸν θρυλικὸ Γέρο τοῦ Μωριᾶ. Θεωρεῖται ὁ μεγαλύτερος ἥρωας καὶ ἡ σεβαστότερη μορφὴ τῆς ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως τοῦ 1821. Πολλὰ δημοτικὰ τραγουδια «Κολοκοτρωναίικα» ὑμνοῦν τὸ πρόσωπο καὶ τὴ δράση του.

(συνεχίζεται)