ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ Ε΄.

Μαρία Χατζηνικολάου

φιλόλογος

(Σχέδιο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Μορφή πυρακτωμένη από πάθος και ένταση και πύκνωση της ιστορίας είναι ο Μητρο­πολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, που καταπατήθηκε από τον τουρκικό όχλο κατά την κατα­στροφή της Σμύρνης (1922).  Ήταν η ώρα των έργων κι όχι των λόγων για το σεμνό Ιεράρχη.  Έγιναν τώρα οι απαραίτητες ιστορικές πράξεις θυσίας, που τον καταξίωσαν στους μετέπειτα.  Ο Παλαμάς κοιτάζει κατάμματα το ιστορικό γεγονός, άτρομα βαθιά το αγγίζει και το μεταβάλλει με το στίχο του σε δυνατή μνήμη.

«Όπου καρδιά, όπου φρόνημα το Γένος, η Εκκλησία

καί των Ελλήνων οι χοροί και των πιστών τα πλήθη,

σου προσκυνούμεν, άμωμε, τη θεία δοκιμασία

και το μεταλαβαίνουμε το αίμα σου, όπου εχύθη».

 

Το κριτικό του πνεύμα είναι φορές που αφορμάται από εκκλησιαστικά χωρία, για να περπατήσει ασφαλέστερο πάνω στους δικούς του στοχασμούς, σε μια ανειρήνευτη πορεία, ψάχνοντας για καινούργια αίσθηση της ποίησης.  Από αυτή τη διείσδυση, αντιπαραβάλλοντας τις αντιθέσεις, οδηγείται σε νέα επίγνωση της γοητείας της ποίησης.  «Στα Χρόνια μου και τα Χαρτιά μου» αναφέρει:

«Η Μάρθα και η Μαρία του Ευαγγελιστή πάντα βαθιά εντύπωση μου προξενούσαν για το βαθύ σύμβολο που ξυπνάνε στη φαντασία του στοχαστικού.  Η Μαρία που κάθεται σιωπηλή στα πόδια του Κυρίου και τίποτ’ άλλο δεν κάνει παρά ν’ ακούει τα λόγια του δεν είναι η Ποίηση, αντίθετά προς την Πρόζα την αδελφή της, που περισπάται περί πολλήν διακονίαν;»

Στο ίδιο έργο παρατηρεί: «Ο ποιητής έχει πάντα στο νου του κάποιο ιδεατό κόσμο και προς εκείνον το αφιερώνει το τραγούδι του, θρησκευτικά, μυστηριακά, βέβαιος πώς ο κόσμος εκείνος είναι καμωμένος για να τον αισθανθεί και να τον αγαπήσει».

(συνεχίζεται)