Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ. Β΄.

του Άριστου Θουκυδίδη

Χημικού, M.Th.

(Σχέδιο: Αλεξία Φιλίππου)

   Επομένως, σύμφωνα με τα πιό πάνω κείμενα της νεκρώσιμης ακολουθίας, ο άνθρωπος είναι αποτέλεσμα του δημιουργικού προστάγματος του Θεού, που με την άρρητη σοφία του, τον έπλασε από το χώμα, δίνοντάς του ωραία μορφή και κάλλος, στολίζοντάς τον με χαρίσματα, με σκοπό να δοξάζει τη δόξα και τη βασιλεία του. «Καί ἔπλασεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον χοῦν ἀπό τῆς γῆς...Καί ἐνεφύσησεν εἰς τό πρόσωπον αὐτοῦ πνοήν ζωῆς καί ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχήν ζῶσαν»[1]. Θέλησε ο Θεός να δημιουργήσει τον άνθρωπο ώστε να ενώνει μέσα του τις δύο κτίσεις, την ορατή και την αόρατη. Η ψυχή του ανθρώπου είναι αποτέλεσμα του «θείου ἐμφυσήματος», της ζωτικής δύναμης και ενέργειας του Θεού, είναι «ζωτικόν πνεῦμα», που προέρχεται απο το ζωοποιόν πνεύμα του Θεού και σαν τέτοια μεταδίδει τη ζωή και στο σώμα, καθιστώντας τον άνθρωπο αθάνατο[2]. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, προσεγγίζοντας το μυστήριο της ψυχοσωματικής ολότητας του ανθρώπου, αναφέρει σχετικά: «Ἡ ψυχή συνδέεται τῷ σώματι ὅλη ὅλῳ καί οὐ μέρος μέρει∙ καί οὐ περιέχεται ὑπ’ αὐτοῦ ἀλλά περιέχει αὐτῷ, ὥσπερ πῦρ σίδηρον, καί ἐν αὐτῷ οὖσα, τάς οἰκείας ἐνεργείας ἐνεργεῖ»[3]. Η ψυχή και το σώμα δεν αποτελούν ενότητα, αλλά ένα όλον, η ψυχή συνέχει όλο το σώμα, όπως η φωτιά συνέχει όλο το πυρακτωμένο σίδερο και βλέπομε ένα όλον πυρακτωμένο. Οι Άγιοι Πατέρες διερμηνεύουν πως η ψυχή και το σώμα πλάσθηκαν ακαριαία, ταυτόχρονα απο τον Θεό, συνιστώντας το ανθρώπινο πρόσωπο[4]. O Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς αναφέρει σχετικά: «Ἰσχυρισαίμην γάρ ἐκ τῆς γραφικῆς ἀνθρώπου φυσιολογίας ὁρμώμενον, μή ἄν ψυχήν μόνην, μήτε σῶμα μόνον λέγεσθαι ἄνθρωπον, ἀλλά τό συναμφότερον, ὅν δή καί κατ’εἰκόνα πεποιηκέναι Θεός λέγεται»[5]. Και σε άλλη ομιλία του προσθέτει: «Ἡ μέντοι ψυχή, συνέχουσα τό σῶμα ᾧ καί συνεκτίσθη, πανταχοῦ τοῦ σώματός ἐστιν, οὐχ ὡς ἐν τόπῳ, οὐδ’ὡς περιεχομένη, ἀλλ’ ὡς συνέχουσά τε καί περιέχουσα τό σῶμα, κατ’ εἰκόνα καί τοῦτ’ ἔχουσα Θεοῦ»[6]. Έτσι ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο από σώμα και ψυχή που συνεκτίσθησαν συγχρόνως και, όπως διερμηνεύουν οι Πατέρες, άνθρωπος  λέγεται «τό συναμφότερον» όχι μόνο ψυχή , όχι μόνο σώμα, αλλά και τα δύο μαζί,  συνθέτοντας το ανθρώπινο πρόσωπο που προικίσθηκε με το «κατ’εἰκόνα».

(συνεχίζεται)

---

[1] Γεν. 2.7.

[2] Ν. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ, Γιατί ο θάνατος; και πέραν του τάφου; σ σ. 24, 25.

[3] ΙΩ. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ, Ἔκδοσις ἀκριβής,  P. G. 94, 853.

[4] Ν. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ, Γιατί ὁ θάνατος ; ό.π., σ σ. 86, 87.

[5] ΓΡ. ΠΑΛΑΜΑ,  Προσωποποιḯαι, P. G. 150, 1361BC.

[6] ΓΡ. ΠΑΛΑΜΑ, Ὁμιλία ιθ, ΕΠΕ. τόμ. 9, σ. 562.