ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΖΩΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΕΚΡΩΣΙΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΚΓ΄.

του Άριστου Θουκυδίδη

Χημικού, M.Th.

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Η) Απόλυση και τελευταίος ασπασμός

     Μετά τις συγχωρητικές ευχές, γίνεται η απόλυση της νεκρώσιμης ακολουθίας, που αρχίζει δοξολογικά και συνεχίζει με δέηση προς τον Χριστό, να αναπαύσει την ψυχή  του κεκοιμημένου, στις σκηνές των δικαίων, επικαλούμενη τις πρεσβείες της Θεοτόκου, των Αποστόλων, των οσίων και θεοφόρων Πατέρων, των Πατριαρχών Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ και του Λαζάρου του τετραημέρου. Η απόλυση κατακλείεται από το:«Αἰωνία  σου ἡ μνήμη, ἀξιομακάριστε καί ἀείμνηστε ἀδελφέ ἡμῶν»[1],  λέγοντάς το, τρείς φορές ο ιερέας, και οι ψάλτες ψάλλουν τρείς φορές το «αἰωνία ἡ μνήμη». Αυτή η ευχή, κατά τον Συμεών Θεσσαλονίκης, είναι η «ἀνακήρυξις τοῦ κεκοιμημένου»[2], η αναγνώριση δηλαδή, ότι ο κεκοιμημένος έχει συναριθμηθεί με τους Αγίους και είναι άξιος της δικής τους κληρονομιάς.

     Μετά την απόλυση, ακολουθεί ο τελευταίος ασπασμός του λειψάνου από τους παρόντες στη νεκρώσιμη ακολουθία, ενώ οι χοροί ψάλλουν τα στιχηρά προσόμοια: «Δεῦτε τελευταῖον ἀσπασμόν...», «Ποῖος χωρισμός, ὦ ἀδελφοί...» και το Θεοτοκίον «Σῶζε τούς ἐλπίζοντας εἰς σέ...». Εάν συνεχίζεται ο ασπασμός ψάλλεται και το Δοξαστικό: «Ὁρῶντές με ἄφωνον...» και το Θεοτοκίον «Πρεσβείαις τῆς τεκούσης σε...»[3]. Όλοι οι πιο πάνω ύμνοι υπενθυμίζουν  τη ματαιότητα των εγκοσμίων και το σύντομο της ανθρώπινης ζωής, απευθύνοντας στους πιστούς καίρια και συγκλονιστικά ερωτήματα[4]. Ο τελευταίος ασπασμός, κατά τον Συμεών Θεσσαλονίκης, υπογραμμίζει την κοινωνία και ενότητα των πιστών, ζωντανών και κεκοιμημένων, και φανερώνει «τήν μετά τῶν ἀπελθόντων ἕνωσιν τῶν ζώντων ἡμῶν ἐν Χριστῷ»[5].

    Μετά τον ασπασμό, η ακολουθία κατακλείεται με το «Δι’ εὐχῶν...».

    Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, η νεκρώσιμη ακολουθία, κατά τη Διακαινήσιμο Εβδομάδα, έχει Αναστάσιμο χαρακτήρα με το «Χριστός Ἀνέστη» να κυριαρχεί σε όλη την ακολουθία. Αντί των Νεκρωσίμων Ιδιομέλων, ψάλλονται οι Καταβασίες του Πάσχα και το Εξαποστειλάριον «Σαρκί ὑπνώσας ὡς θνητός..». Αντί του «Δεῦτε τελευταῖον ἀσπασμόν», ψάλλεται το χαρμόσυνον Δοξαστικόν «Ἀναστάσεως ἡμέρα».

    Η νεκρώσιμη ακολουθία για τα νήπια, επίσης διαφοροποιείται, αφού παραλείπονται τα νεκρώσιμα ιδιόμελα, οι ευχές και τα αναγνώσματα είναι παραλλαγμένα, όπως διαφορετικά είναι και τα τροπάρια που ψάλλονται στον τελευταίο ασπασμό.

(συνεχίζεται)

---

[1] ό.π., σ. 216.

[2] ΣΥΜΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, Περί τοῦ τέλους ἡμῶν ...τξη΄P. G., 155, 685C.

[3] Μικρόν Εὐχολόγιον σ σ. 216, 217.

[4] Ν. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ, Τό μυστήριο τοῦ Θανάτου, σ σ. 379, 380.

[5] ΣΥΜΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, Περί τοῦ τέλους ἡμῶν,..τξζ΄και τξη΄P. G. 155, 685BC.