1.2. Η πτώση του ανθρώπου και οι συνέπειές της Β΄.

του Άριστου Θουκυδίδη

Χημικού, M.Th.

(Εικόνα: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

     Κατά τον ίδιο Πατέρα, το ξύλον της γνώσεως, εκφράζει τη θεωρία του Θεού από μέρους του ανθρώπου, όταν θα καθίστατο άξιος να  γευθεί τη θεία γνώση, δηλαδή στον κατάλληλο καιρό, μετά από άσκηση και ορθή χρήση του αυτεξουσίου του, διότι το δένδρο της γνώσεως ήταν «καλόν μέν εὐκαίρως μεταλαμβανόμενον»[1]. Η  παράχρηση του αυτεξουσίου από τον άνθρωπο, δηλαδή η άκαιρη επιχείρησή του να γίνη κοινωνός, απροετοίμαστα και απροϋπόθετα, της θείας εμπειρίας και θεοπτίας, συνιστούσε ανυπακοή στην εντολή του Θεού και έλλειψη εμπιστοσύνης σε Αυτόν με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στην πτώση.

      Ενώ ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ερμηνεύει το ξύλον της γνώσεως σαν τη γνωστική εμπειρία της θεωρίας του Θεού, ο Ιωάννης Δαμασκηνός κάμνει λόγο για γνωστική εμπειρία της φύσης του ανθρώπου σημειώνοντας:«τοῦ γινώσκειν καλόν καί πονηρόν κέκληται τό δένδρον...δύναμιν ἐδίδου γνωστικήν τοῖς μεταλαμβάνουσι τῆς οἰκείας φύσεως»[2]. Βέβαια και οι δύο ερμηνείες συμπίπτουν σε τελευταία ανάλυση, καθ’ ότι η γνωστική εμπειρία της θεωρίας του Θεού προυποθέτει τη γνωστική εμπειρία της φύσης του ανθρώπου. Η αυτογνωσία στον άνθρωπο τον βοηθά να κάμει ορθή χρήση του αυτεξουσίου του, αναλογιζόμενος ότι επλάσθηκε «ἐκ τοῦ μή ὄντος» και για να κατορθώσει να παραμείνει στο «εἶναι», πρέπει να διακρατείται με την ελευθερία του με τον άκτιστο Θεό, διότι η ύπαρξή του ως κτιστό ον, εξαρτάται απο το άκτιστο και για να υπάρχει είναι αναγκαία η μετοχή και  η κοινωνία του με τον άκτιστο Θεό. Έτσι ο άνθρωπος κατανοώντας ότι δεν είναι αυτοόν ούτε αυτοΰπαρξη και παραμένοντας σταθερά και εκούσια ενωμένος με το όντως ον, που είναι ο Θεός, και αναγνωρίζοντας το δώρο του «κατ’εἰκόνα» προσπορίζεται σταδιακά στη γεύση του δένδρου της «γνώσεως», ενώ η παράχρηση ή και η άκριτη χρήση του αυτεξουσίου οδηγεί στην υπερεκτίμηση του προσώπου του ανθρώπου και καλλιεργεί τη συνείδηση της αυτοθέωσης, που οδηγεί στην αποκοπή επικοινωνίας με τον Θεό και τελικά στη πτώση[3].

(συνεχίζεται)

---

[1] ό.π., 324BC.

[2] ΙΩ. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ, Ἔκδοσις ἀκριβής, 25 P. G. 94,913B.  

[3] Ν. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ, Θέματα Πατερικῆς Θεολογίας,  σ σ. 238, 254, 255.