1.2. Η πτώση του ανθρώπου και οι συνέπειές της Η΄.

του Άριστου Θουκυδίδη

Χημικού, M.Th.

(Σχέδιο: Αλεξία Φιλίππου)

     Έτσι με την αμαρτία ως «διπλοΐδα» φόρεμα δηλαδή, οι πρωτόπλαστοι εντύθησαν με τους «δερμάτινους χιτώνας»[1], που, κατά τον Άγιο Γρηγόριο Θεολόγο, δηλώνει «ἴσως τήν παχυτέραν σάρκα, καί θνητήν, καί ἀντίτυπον»[2], πού υπόκειται στην αμαρτία και τη φθορά, κληρονομώντας έτσι τον σωματικό θάνατο ως αποτέλεσμα του πνευματικού και ψυχικού θανάτου που προηγήθηκε, αφού, κατά τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά, «θάνατος τῆς ψυχῆς... ὁ ἀπό Θεοῦ χωρισμός τῆς ψυχῆς»[3] και, κατά τον Ἅγιο Ἰσίδωρο Πηλουσιώτη, «θάνατος εἰς τόν Ἀδάμ γέγονεν, οὐχ ὁ τῆς ψυχῆς ἀπό τοῦ σώματος χωρισμός, ἀλλ’ ἡ τῆς ἀθανάτου ψυχῆς ἀπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀποφοίτησις»[4]. Οι Πατέρες διερμηνεύουν ότι με την εντολή που έδωσεν ο Θεός στους πρωτοπλάστους, «ᾗ δ’ ἄν ἡμέρᾳ φάγητε, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε»[5], υπεδήλωνε τον ψυχικό θάνατο, αφού οι πρωτόπλαστοι μετά τη παρακοή δεν πέθαναν με σωματικό θάνατο, αλλά έζησαν εκατοντάδες χρόνια. Έτσι ο Ἁγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος σημειώνει: «Ὁ Ἀδάμ ὁπόταν ἔφαγεν, εὐθύς ἀπέθανεν κατά τήν ψυχήν, καί ὕστερον ἀπό ἐννεακοσίους τριάκοντα χρόνους ἀπέθανε καί κατά τό σῶμα. Ὅτι καθώς ὁ θάνατος τοῦ κορμίου εἶναι ἡ ἀναχώρησις τῆς ψυχῆς, ἔτσι καί ὁ θάνατος τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ ἀναχώρησις τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τοῦ Θεοῦ ὁποῦ τόν ἔπλασε, καί οὕτως ηὐδόκησε νά εἶναι, καί νά ζῇ ὁ ἄνθρωπος παρόμοια μέ τούς Ἀγγέλους»[6]. Και αλλού τονίζει, ότι ο ψυχικός θάνατος επήλθε αμέσως μετά την καταδικαστική απόφαση του Θεού, την ίδια στιγμή  της παράβασης, γι΄ αὐτό και ο Αδάμ απογυμνώθηκε από την αθάνατη στολή[7]. Για το ίδιο θέμα και ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης λέγει ότι ο πρωτόπλαστος έζησε πολλές εκατοντάδες χρόνια μετά την παρακοή, χωρίς να σημαίνει ότι δεν ίσχυσε η προειδοποίηση του Θεού «ᾗ δ’ἄν ἡμέρα φάγητε, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε», διότι, αφ’ ότου ο πρωτόπλαστος αποξενώθηκε «τῆς ὄντως ζωῆς» δηλαδή του Θεού, «αὐθημερόν ἐκυρώθη ἡ τοῦ θανάτου ἀπόφασις»[8]. Επομένως ο πνευματικός θάνατος είναι η αποξένωση του ανθρώπου απο τη μόνη ζωή δηλαδή τον Θεό, που προκαλείται από την αμαρτία, αφού «θάνατος ψυχῆς», κατά τον Κλήμη Αλεξανδρέα, είναι ουσιαστικά η αμαρτία[9] και, κατά τον Όσιο Θαλάσσιο, ασθένεια της ψυχής είναι η συνήθεια της κακίας και θάνατός της η έμπρακτη αμαρτία[10]. Στην Ευαγγελική περικοπή της νεκρώσιμης ακολουθίας, που είναι παρμένη από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, γίνεται αναφορά για τον πνευματικό  θάνατο και για τους πνευματικά νεκρούς ανθρώπους. Εκεί ο Χριστός απευθυνόμενος στους Ιουδαίους τους είπε: «Ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν ὅτι ὁ τόν λόγον μου ἀκούων καί πιστεύων τῷ πέμψαντί με, ἔχει ζωήν αἰώνιον, καί είς κρίσιν οὐκ ἔρχεται, ἀλλά μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωήν. Ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν ὅτι ἔρχεται ὥρα, καί νῦν ἐστίν, ὅτε οἱ νεκροί ἀκούσονται τῆς φωνῆς τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καί οἱ ἀκούσαντες ζήσονται»[11].

(συνεχίζεται)

---

[1] ΓΕΝ.3, 21.

[2] ΓΡ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ, Λόγος 38,  P. G. 36, 324C.

[3] ΓΡ. ΠΑΛΑΜΑ, Κεφάλαια φυσικά, θεολογικά, ἠθικά τε καί πρακτικά, 39, P. G. 150, 1148B.

[4] Παρά ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, Ἑορτοδρόμιον, ἐν Βενετία 1836, σ. 340.

[5] ΓΕΝ.2, 17.

[6] ΣΥΜΕΩΝ τοῦ ΝΕΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ,  Ἅπαντα..., Μερ.Α΄, Λόγ, 1, 2, σ. 30.

[7] ΣΥΜΕΩΝ τοῦ ΝΕΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ, Κατηχητικός Λόγος Ε, 9 ΕΠΕ 19Γ, 432.

[8] ΓΡ. ΝΥΣΣΗΣ, Πρός Εὐνόμιον ἀντιρ.λόγ. 2 P. G. 45, 545C.

[9] ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ,  Στρωματεῖς, 3, 9 ΒΕΠΕΣ 8, 33.

[10]  ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ του ΛΙΒΥΟΣ, Περί ἀγάπης...Ἑκατοντάς Β΄, πθ΄, Φιλοκαλία...τόμ. Β΄σ. 215.

[11] Ἰω. ε΄24-25. Μικρόν Εὐχολόγιον, σ σ. 210-211.