ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΖΩΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΕΚΡΩΣΙΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΚB΄.

του Άριστου Θουκυδίδη

Χημικού, M.Th.

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

ΣΤ) Αγιογραφικά Αναγνώσματα

     Το Αποστολικό ανάγνωσμα  είναι από την Α΄πρός Θεσσαλονικείς επιστολή του Αποστόλου Παύλου (Α΄Θεσ. δ΄ 13-17) και το Ευαγγελικό ανάγνωσμα είναι από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο (Ιωάννου ε΄ 24-30.), όπου και στις δυό περικοπές το κεντρικό τους θέμα είναι η ανάσταση των νεκρών. Στο προκείμενο πριν το Αποστολικό ανάγνωσμα προπέμπουμε τον κεκοιμημένο σε δρόμο ευτυχισμένο,  διότι του ετοιμάσθηκε τόπος αναπαύσεως: «Μακαρία ἡ ὁδός, ᾗ πορεύει σήμερον, ὅτι ἡτοιμάσθη σοι τόπος ἀναπαύσεως». Είναι φανερό ότι τα λόγια αυτά απευθυνόμενα στον νεκρό, αφού η πορεία του νεκρού σώματος είναι προδιαγεγραμμένη, «Γῆ εἶ καί εἰς γῆν ἀπελεύση» (Γεν. γ΄19), αναφέρονται στην ψυχή, που, επειδή είναι το αποτέλεσμα της αθάνατης πνοής του Θεού, εξακολουθεί να ζεί και την παρουσιάζει να ταξιδεύει σε ένα καινούργιο, μακάριο και ευτυχισμένο δρόμο[1]. Στα δύο αγιογραφικά αναγνώσματα, προσεγγίζεται το δόγμα της Ανάστασης των νεκρών, φωτίζοντας το «ἐπέκεινα τοῦ τάφου μυστήριον»[2], εμψυχώνοντας, παρηγορώντας και δίνοντας ελπίδα σε κάθε κεκοιμημένο. Τονίζεται επίσης η λυτρωτική δύναμη των λόγων του Θεού, διότι, όποιος τον ακούσει και πιστεύσει, θα υπερβεί την κρίση και θα μεταβεί απο τον θάνατο στη ζωή[3].

Ζ) Συγχωρητικές ευχές.

    Μετά το Ευαγγελικό ανάγνωσμα, ο διάκονος εκφωνεί δέηση, ζητώντας το έλεος του Θεού για τους ζώντες, αλλά και για τον κεκοιμημένο. Έτσι η Εκκλησία παρακαλεί τον Θεό να συγχωρήσει τον κεκοιμημένο, απ΄ευθείας ο ίδιος με την αγάπη, φιλανθρωπία και ευσπλαχνία του κατά το μέτρο της δεκτικότητας για συγχώρηση, της ψυχής του[4]. Ακολούθως ο ιερέας αναπέμπει δέηση για ανάπαυση της ψυχής του κοιμηθέντος: «Ὁ Θεός τῶν πνευμάτων καί πάσης σαρκός...»[5], όπου συνοψίζεται το λυτρωτικό έργο του Υιού του Θεού, αφού κατεπάτησε τον θάνατο, κατάργησε τον διάβολο και δώρησε ζωή στον κόσμο.

    Εάν παρίσταται Αρχιερέας, διαβάζει τη συγχωρητική ευχή για κάθε περίπτωση κατάρας ή αφορισμού: «Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ τῇ σῇ ἀρρήτῳ σοφίᾳ δημιουργήσας τόν ἄνθρωπον ἐκ τοῦ χοός....»[6], όπου στην αρχή προβάλλεται το ανθρωπολογικό δόγμα, τονίζοντας τη μεγάλη αξία του ανθρώπου ως δημιούργημα. Στη συνέχεια ιστορείται η πτώση του ανθρώπου με την οποία εισήλθε η αμαρτία στον κόσμο, με συνέπεια να παραμορφωθεί ο άνθρωπος και να αποξενωθεί απο τον πλάστη του. Ενεργώντας ο Θεός φιλάνθρωπα, «ἵνα μή τό κακόν ἀθάνατον γένηται»[7], παρέμβηκε δραστικά και διέλυσε αυτό που έπλασε, χωρίζοντας την ψυχή από το σώμα. Ο θάνατος δηλαδή ενεργεί ευεργετικά υπό την έννοια ότι καταστρέφει την αμαρτία και η Εκκλησία στην ευχή αυτή, εύχεται τη διάλυση αυτή, ενώ σε περιπτώσεις που υπάρχει δεσμός, λόγω αφορισμού ή κατάρας, παρακαλεί με τον Αρχιερέα να γίνει η λύση του δεσμού, αφού πρώτα συγχωρεθούν οι αμαρτίες της ψυχής.

     Εάν ο κεκοιμημένος είναι ιερέας, ο Αρχιερέας διαβάζει την ευχή: «Εὐχαριστοῦμέν σοι, Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν, ὅτι σοῦ μόνον τό ζῆν ἀθάνατον....»[8], όπου παρακαλεί και ικετεύει τον Θεό, να αναπαύσει τον ιερέα στους κόλπους του Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ, αναδεικνύοντάς τον, λειτουργό και στο ουράνιο θυσιαστήριο.

(συνεχίζεται)

---

[1] ό.π., σ σ. 133-134.

[2] ό.π., σ. 132.

[3] ό.π., σ σ. 140, 143.

[4] ό. π., σ σ. 146, 147.

[5] Μικρόν Εὐχολόγιον, σ. 212.

[6] ό.π., σ σ. 213, 214.

[7] ό.π., σ. 213.

[8] ό.π., σ σ. 219, 220.