Γιορτὲς πρὸς τιμὴν τοῦ Τιμίου Σταυρού, 2. Ἡ πρόοδος τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, 3. Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκύνησης Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη 

(Σκίτσο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Ἡ πρόοδος τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἑορτάζεται κατὰ τὴν 1^η Αὐγούστου. Ἡ γιορτὴ αὐτὴ συμπίπτει μὲ τὴν ἀρχὴ τῆς νηστείας τοῦ δεκαπενταυγούστου, ὁπόταν ἑρτάζουμε τὴν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου. Ἡ γιορτὴ τῆς προόδου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καθιερώθηκε σὲ ἀνάμνηση τῆς ἀπαλλαγῆς τῶν Βυζαντινῶν ἀπὸ τὴν ἐπιδρομὴ τῶν Σαρακηνῶν, μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τοῦ Κυρίου, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ αὐτοκράτορα Μανουὴλ Κομνηνοῦ. Κατὰ τὴ γιορτὴ αὐτὴ γινόταν στὴν Κωνσταντινούπολη ἡ πρόοδος, δηλαδὴ ἡ λιτάνευση, τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ἔβγαζαν τὸν Τίμιο Σταυρὸ τοῦ Κυρίου ἀπὸ τὸ σκευοφυλάκιο τῆς μεγάλης ἐκκλησίας, τὸν περιέφεραν μέσα στοὺς δρόμους τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ τὸν τοποθετοῦσαν σὲ διάφορους ναοὺς πρὸς προσκύνηση καὶ ἁγιασμὸ τῶν πιστῶν. Ἀκολούθως πάλιν τὸν τοποθετοῦσαν στὸ σκευοφυλάκιο.

Ἡ τρίτη Κυριακὴ τῶν νηστειῶν τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ὀνομάζεται Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκύνησης. Ἡ γιορτὴ αὐτὴ βρίσκεται στὴ μέση τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς. Σκοπὸς της εἶναι νὰ ὑποστηρίξει τοὺς πιστοὺς στὸν ἀγῶνα τους κατὰ τῶν παθῶν τοῦ παλαιοῦ ἑαυτοῦ μας. Μᾶς ὑπενθυμίζει τὰ πάθη τοῦ Κυρίου, τὰ ὁποῖα ὑπέμεινε γιὰ χάρη μας καὶ μᾶς παρηγορεῖ. Ἡ γιορτὴ αὐτὴ σκοπὸ ἔχει νὰ γλυκάνει τὴν πικρία ποὺ νοιώθουμε ἀπὸ τὴ νηστεία καὶ νὰ μᾶς ἐνισχύσει στὴν πορεία μας μέχρι νὰ φτάσουμε στὴ ζωηφόρο ἀνάσταση τοῦ Κυρίου.

Ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ὀνομάζεται καὶ Ξύλο Ζωῆς. Εἶναι τὸ ξύλο ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο φυτεύτηκε στὸν Παράδεισο. Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ λόγος, ποὺ οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας τοποθέτησαν τὴ γιορτὴ αὐτὴ στὸ μέσο τῆς Σαρακοστῆς, γιὰ νὰ μᾶς θυμίζει ἀφενὸς μὲν τὸν Παράδεισο τῆς τρυφῆς καὶ τὴν πτώση τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας ἀπὸ αὐτόν, ἀφετέρου δὲ ὅτι πλέον ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος πρὸ Χριστοῦ ἦταν τὸ πιὸ ἀτιμωτικὸ ὄργανο θανάτου ἔχει γίνει ξύλο ζωηφόρο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο ζωογονούμαστε καὶ παίρνουμε δύναμη.