Β. Δεύτερη Περίοδος (300-700 μ.Χ.). 2. Ποιητὲς καὶ Ὑμνῳδοὶ (300-700 μ.Χ.) Γ΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

᾿Αμβρόσιος ἐπίσκοπος Μεδιολάνων (340-397 μ.Χ.). ῎Εγραψε 12 ᾿Εκκλησιαστικοὺς ὕμνους, καὶ θεωρεῖται ὁ θεμελιωτὴς τῆς ᾿Εκκλησια-στικῆς μουσικῆς τῆς Δύσεως. Ὁ αἰνετικὸς ὕμνος“Σὲ ὑμνοῦμεν...” ἀνήκει στὸν ᾿Αμβρόσιο. Μὲ βάση τὸν τονισμὸ τῆς ᾿Αρχαίας Ἑλληνικῆς μουσικῆς διαμόρφωσε τὸ λεγόμενο“᾿Αμβροσιανὸ ¥ἆσμα”  (μέλος). ᾿Εφεῦρε τὴ μονοσύλλαβη παραλλαγὴ γιὰ τὴ διαπασῶν: Νε, ου, τως, ουν, α, να, βαι, νε, ου, τω, και, κα, τα, βαι, νε 10.

          Ὁ Ἀμβρόσιος ἀντικατέστησε τὶς Ἑλληνικὲς ὀνομασίες τῶν“Τρόπων” : Δώριο, Λύδιο, Φρύγιο καὶ Μειξολύδιο μὲ τὶς ὀνομασίες: πρῶτος ἦχος, δεύτερος, τρίτος, τέταρτος. (Τὶς ὑπόλοιπες ὀνομασίες: Ὑποδώριος, Ὑπολύδιος, Ὑποφρύγιος καὶ Ὑπομειξολύδιος ἀντικα-τέστησε ἀργότερα ὁ Γρηγόριος ὁ Διάλογος μὲ τοὺς ἤχους: Πλάγιος τοῦ Α΄, πλάγιος τοῦ Β΄, πλάγιος τοῦ Γ΄ ἢ βαρὺς καὶ πλάγιος τοῦ Δ΄).

          Προσπάθησε νὰ δημιουργήσῃ σύμφωνα πάντα μὲ τὰ λειτουργικὰ πρότυπα τῆς ᾿Ανατολῆς ἕνα τύπο Λειτουργίας, ποὺ νὰ ταιριάζῃ περισ-σότερο πρὸς τὸν λαὸ τῆς Δύσης καὶ στὰ ἀκούσματά του. ῎Ετσι ἔφερε μὲν τὴν ᾿Ανατολικὴ“ἀντιφωνικὴ ψαλμῳδία”, συνέθεσε ὅμως καὶ νέους ὕμνους μὲ λαϊκὸ τρόπο - ὕφος. Ὁ Κύκλος ὅλων αὐτῶν τῶν ὕμνων, μαζὶ μὲ ἄλλους, ποὺ συνέθεσαν τὴν ἴδια ἐποχὴ ἄλλοι ὑμνογράφοι καὶ μελοποιοί, συνθέτουν αὐτό, ποὺ ἀναφέραμε ὡς“᾿Αμβροσιανὸ ¥ἆσμα           ἢ μέλος”.  Στὸ τέλος τοῦ 4ου αἰώνα τὸ“᾿Αμβροσιανὸ τυπικὸ”  ἁπλώθηκε ὡς πέρα ἀπὸ τὰ Πυρηναῖα, μὲ ἀποτέλεσμα οἱ ᾿Αμβροσιανὲς καινοτομίες στὴν ᾿Εκκλησιαστικὴ μουσικὴ νὰ δεχθοῦν μελῳδίες λαϊκοῦ ὕφους, γνωστὲς καὶ προσιτὲς στὸν λαό. Ὁ διαγραφόμενος κίνδυνος τῆς διάσπασης τῆς συνοχῆς τῆς ᾿Εκκλησίας μὲ τὴν αὐθαίρετη εἰσαγωγὴ νέων ὕμνων στὸ ἐκκλησιαστικὸ τυπικὸ ἀπὸ τόπο σὲ τόπο ἦταν ἡ αἰτία τῆς ἀπόφασης νὰ ἀντιδράσῃ ὁ πάπας Γρηγόριος (6ος αἰῶνας) σ᾿ αὐτὴ τὴν ἐξέλιξη, ὅπως θὰ δοῦμε παρακάτω.

          Ὁ Ἐπίσκοπος Ἱππῶνος Αὐγουστῖνος (353-430). Ὁ μέγιστος τῶν πατέρων τῆς Δυτικῆς ᾿Εκκλησίας διακρίθηκε καὶ ὡς ἄριστος μελῳδός.

          ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος (345-407). ᾿Επίσκοπος Κωνσταντινου-πόλεως. Συνέθεσε ὕμνους, ᾠδές, τροπάρια κ.ἄ. Αὔξησε τὰ ἀναστάσιμα ἀντίφωνα καὶ τοὺς ἀναβαθμούς. ῎Εγραψε τὴν ὁμώνυμη Θεία Λειτουργία, ἑωθινοὺς καὶ ἑσπερινοὺς ὕμνους κ.ἄ.

          Παλλάδιος (4ος αἰῶνας) ῎Εγραψε πολλοὺς ᾿Εκκλησιαστικοὺς ὕμνους.

(συνεχίζεται)