2. Πρῶτοι ᾿Εκκλησιαστικοὶ ποιητὲς καὶ ὑμνῳδοὶ (1-300 μ.Χ.) Α΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

          Πρῶτοι ὑμνῳδοὶ τῆς ᾿Εκκλησίας θεωροῦνται οἱ ῞Αγιοι ᾿Απόστολοι.“Καὶ ἦσαν διὰ παντὸς ἐν τῷ ἱερῷ αἰνοῦντες καὶ εὐλογοῦντες τῷ Θεῷ” , λέγει ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς (Κεφ. Κ.Δ. 53), ἐνῷ ὁ ᾿Απόστολος Παῦλος λέγει ἐπίσης, “῎Αδοντες καὶ ψάλλοντες ἐν τῇ καρδία ἡμῶν τῷ Κυρίῳ”.

         ᾿Επώνυμα ὡς πρῶτοι ὑμνωδοὶ τῆς πρώτης Χριστιανικῆς ᾿Εκκλησίας ἀναφέρονται οἱ ἐξῆς:

          Ὁ Διονύσιος ὁ ᾿Αρεοπαγίτης (Α΄ αἰῶνας), ὁ ὁποῖος συνέψαλε κατὰ τὴν ταφὴ τῆς Θεοτόκου μὲ τοὺς ᾿Αποστόλους7. Ὁ Ἱερόθεος ὁ Αος ᾿Επίσκοπος ᾿Αθηνῶν (Α΄ αἰῶνας), ὁ ὁποῖος χειροτονήθηκε ἀπὸ τὸν ᾿Απόστολο Παῦλο, καὶ χαρακτηριζόταν “Θεῖος ὑμνολόγος”  ἀπὸ τοὺς συγχρόνους του.

          ῎Αλλοι ποιητὲς καὶ ὑμνῳδοὶ τῆς περιόδου αὐτῆς ἀναφέρονται οἱ Πολύκαρπος ᾿Επίσκοπος Σμύρνης καὶ ὁ μάρτυς ᾿Ιουστῖνος ὁ φιλό-σοφος (Β΄ αἰῶνας), ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ πρῶτος τῶν ἀπολογητῶν καὶ θεμελιωτὴς τῆς δογματικῆς. ῎Εγραψε, κατὰ τὸν Πατριάρχη Φώτιο, βιβλίο, ποὺ χάθηκε, μὲ τίτλο “Ψάλτης”,  ποὺ περιεῖχε ὕμνους καὶ ὁδηγίες γιὰ τὸ πῶς καὶ μὲ ποιὰ τάξη ἔπρεπε νὰ ψάλλωνται οἱ ὕμνοι αὐτοὶ στὶς ἱερὲς συγκεντρώσεις.

          ᾿Αναφέρονται ἐπίσης: Ὁ ἐπίσκοπος Εἰρηναῖος. Ὁ Κλήμης ὁ ᾿Αλεξανδρεὺς (Β΄αἰῶνας), ἔξοχος παιδαγωγός, ποὺ ὡς ποιητὴς καὶ μουσικὸς συνέθεσε ᾠδὲς καὶ ὕμνους· συνιστοῦσε νὰ ἀποφεύγωνται οἱ περιττοὶ ἑλιγμοὶ τῆς φωνῆς, ποὺ ὠθοῦν κατὰ τὴν ἑρμηνεία, στὴ μαλθακότητα. Ὁ μάρτυρας ᾿Ιππόλυτος. Ὁ διδάσκαλος τῆς ᾿Εκκλησίας ᾿Ωριγένης. Ὁ πρεσβύτερος Γάιος. Ὁ ἐπίσκοπος Νεοκαισαρείας Γρηγόριος ὁ Θαυματουργὸς (Γ΄αἰῶνας), θεμελιωτὴς τῶν τύπων τῆς Θείας Λειτουργίας. Ὁ ἐπίσκοπος ᾿Αθηνογένης (Γ΄ αἰῶνας) ὁ ἱερομάρτυς ἀπὸ τὴν Καππαδοκία, ποὺ φέρεται ὡς ὁ ποιητὴς τοῦ “ἐπιλύχνιου ὕμνου”. Ὁ ἐπίσκοπος Νέπως καὶ βέβαια ὁ ἐπίσκοπος ᾿Αντιοχείας ᾿Ιγνάτιος ὁ Θεοφόρος (Β΄ αἰῶνας), ποὺ προαναφέραμε.

(συνεχίζεται)

Ἀντινικολαϊτικὰ κείμενα Ἡ οὐσιώδης διαφορὰ[1] τῶν σαρκικῶν ἁμαρτημάτων, ποὺ τὰ διακρίνει ἀπὸ τὰ ἄλλα ἁμαρτήματα Α΄.

Ὑπὸ Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου

Κύπρος

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης) 

Γενικὰ

Κάθε ἁμαρτία εἶναι παράβασι τῶν θείων ἐντολῶν. Ἀποτελεῖ τραγικὸ γεγονός, διότι ἀπομακρύνει τὸν πιστὸ ἀπὸ τὸ ὄντως ἀγαθό, ποὺ εἶναι ὁ Χριστός! Ἡ ἁμαρτία ἐξαλείφεται μὲ τὴν εἰλικρινὴ Μετάνοια καὶ μέσῳ τοῦ Μυστηρίου τῆς Ἐξομολογήσεως.

Κάθε εἴδους ἁμαρτία εἶναι φοβερή, ἀφοῦ μᾶς χωρίζει ἀπὸ τὸν Χριστό. Τὰ σαρκικὰ ὅμως ἁμαρτήματα ἔχουν μιὰ ἰδιάζουσα σημασία, μιὰ οὐσιώδη διαφορὰ ἀπὸ τὰ ἄλλα ἁμαρτήματα, τὴν ὁποία ἐπεξηγεῖ κατὰ τρόπο ἄριστο ὁ κορυφαῖος Ἀπόστολος Παῦλος! Τονίζοντας αὐτὴ τὴν ἰδιαιτερότητα τῶν σαρκικῶν ἁμαρτημάτων, γράφει· «Φεύγετε τὴν πορνείαν. Πᾶν ἁμάρτημα, ὃ ἐὰν ποιήσῃ ἄνθρωπος, ἐκτὸς τοῦ σώματός ἐστιν· ὁ δὲ πορνεύων εἰς τὸ ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει» (Α΄ Κορ. στ΄, 18). Δηλαδή· «Μακριὰ (λοιπὸν) ἀπὸ τὴν πορνεία (ἐδῶ μὲ τὸν ὅρο πορνεία ἐννοεῖται κάθε εἴδους σαρκικὴ ἁμαρτία, ὅπως ἐπεξηγήθηκε σὲ προηγούμενα κείμενα)! Κάθε ἄλλη ἁμαρτία, ποὺ μπορεῖ νὰ διαπράξη κάποιος, βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὸ σῶμα του· αὐτὸς ὅμως ποὺ πορνεύει, βεβηλώνει τὸ ἴδιό του τὸ σῶμα»!

Τὴν ἰδιαιτερότητα αὐτὴ τῶν σαρκικῶν ἁμαρτημάτων ὑπογραμμίζει καὶ ὁ Κύριός μας, ὅπως π.χ. στὴν περίφημη «ἐπὶ τοῦ Ὄρους Ὁμιλία» Του, ὅπου ἐπιτρέπει (ὅμως δὲν ἐπιβάλλει) τὸ δικαίωμα διαζυγίου ὄχι γιὰ ὁποιανδήποτε ἄλλη ἁμαρτία κάποιου ἀπὸ τοὺς συζύγους, παρὰ μόνο στὴν περίπτωση τῆς πορνείας: «παρεκτὸς λόγου πορνείας»! (Ματθ. ε΄, 32)

---

[1] Ἀπὸ τὸ τεῦχος 98-100, Δεκέμβριος, 2007 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».

(συνεχίζεται)

Ἀντινικολαϊτικὰ κείμενα Οἱ Προγαμιαῖες σχέσεις Ζ΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης) 

«Δὲν εἶναι ἐλευθερία ὅταν ποῦμε στοὺς νέους ὅτι ὅλα ἐπιτρέπονται» ἔλεγε ὁ π. Παΐσιος. «Γιὰ νὰ προκόψει κανεὶς πρέπει νὰ δυσκολευθεῖ. Ἔχουμε ἕνα δενδράκι. Τὸ περιποιούμαστε, τοῦ βάζουμε πάσσαλο καὶ τὸ δένουμε μὲ σχοινί. Δὲν τὸ δένουμε μὲ σύρμα, γιατὶ θὰ τοῦ κάνουμε κακό. Μὲ τοὺς τρόπους αὐτοὺς δὲν περιορίζουμε τὸ δενδράκι; Κι ὅμως δὲν γίνεται ἀλλοιῶς. Γιὰ κοίταξε τὸ παιδάκι. Τοῦ περιορίζουμε τὴν ἐλευθερία ἀπό τὴν ἀρχή. Μόλις συλλαμβάνεται εἶναι περιορισμένο στὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας· μένει ἐκεῖ ἐννιὰ μῆνες. Μόλις ἀρχίζει νὰ μεγαλώνει τοῦ βάζουμε κάγκελα. Ὅλα φαίνονται ὅτι τοῦ στεροῦν τὴν ἐλευθερία, ἀλλὰ δίχως αὐτὰ τὰ προστατευτικὰ μέτρα τὸ παιδὶ θὰ πέθαινε ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμή».

 

— * —

 

Μιὰ φορὰ εἶχε ἔρθει στὸ καλύβι, διηγεῖται ὁ Γέροντας Παΐσιος, ἕνα νέο παιδὶ ἀπελπισμένο, γιατὶ ἔπεφτε σὲ σαρκικὴ ἁμαρτία καὶ δὲν μποροῦσε νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ αὐτὸ τὸ πάθος. Εἶχε πάει σὲ δύο πνευματικούς, ποὺ προσπάθησαν μὲ αὐστηρὸ τρόπο νὰ τὸ βοηθήσουν νὰ καταλάβει ὅτι εἶναι βαρὺ αὐτὸ ποὺ κάνει. Τὸ παιδὶ ἀπελπίσθηκε. «Ἀφοῦ ξέρω ὅτι αὐτὸ ποὺ κάνω εἶναι ἁμαρτία, εἶπε, καὶ δὲν μπορῶ νὰ σταματήσω νὰ τὸ κάνω καὶ νὰ διορθωθῶ, θὰ κόψω κάθε σχέση μου μὲ τὸ Θεό». Ὅταν ἄκουσα τὸ πρόβλημά του, τὸ πόνεσα τὸ καημένο καὶ τοῦ εἶπα: «Κοίταξε, εὐλογημένο, ποτὲ νὰ μὴ ξεκινᾶς τὸν ἀγώνα σου ἀπὸ αὐτὰ ποὺ δὲν μπορεῖς νὰ κάνεις, ἀλλὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ μπορεῖς νὰ κάνεις. Γιὰ νὰ δοῦμε τί μπορεῖς νὰ κάνεις καὶ νὰ ἀρχίσεις ἀπὸ αὐτά. Μπορεῖς νὰ ἐκκλησιάζεσαι κάθε Κυριακή;». «Μπορῶ», μοῦ λέει. «Μπορεῖς νὰ νηστεύεις κάθε Τετάρτη καὶ Παρασκευή;». «Μπορῶ». «Μπορεῖς νὰ δίνεις ἐλεημοσύνη τὸ ἕνα δέκατο ἀπὸ τὸ μισθό σου ἢ νὰ ἐπισκέπτεσαι ἀρρώστους καὶ νὰ τοὺς βοηθᾶς;». «Μπορῶ». Μπορεῖς νὰ προσεύχεσαι κάθε βράδυ, ἔστω κι ἂν ἁμάρτησες καὶ νὰ λές: «Θεέ μου, σῶσε τὴν ψυχή μου;». «Θὰ τὸ κάνω, Γέροντα» μοῦ λέει.

 

«Ἄρχισε λοιπόν, τοῦ λέω, ἀπὸ σήμερα νὰ κάνεις ὅλα αὐτὰ ποὺ μπορεῖς καὶ ὁ Παντοδύναμος Θεὸς θὰ κάνει τὸ ἕνα ποὺ δὲν μπορεῖς». Τὸ καημένο ἠρέμησε καὶ συνέχεια ἔλεγε: «Σ᾽ εὐχαριστῶ, πάτερ». Εἶχε, βλέπεις, φιλότιμο καὶ ὁ Καλὸς Θεὸς τὸ βοήθησε (καὶ ξέκοψε ἀπὸ τὴν πτῶσι στὴν ἁμαρτία)!

(Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ π. Γεωργίου Καλπούζου· «Ἔφηβοι καὶ προγαμιαῖες σχέσεις», σελ. 60-67, ἐκδόσεις «Φωτοδότες»).

Περιοδικὸ "Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ", περιοδικὴ ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου, Δεκέμβριος 2019, Ἀρ. Τεύχους 132-141, σσ. 992-997.

ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Γ΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

῞Ολοι αὐτοὶ οἱ ὕμνοι, μαζὶ μὲ πολλοὺς ἄλλους μετέπειτα, ἀποτέλεσαν τὸν μέγα ἐκεῖνο καὶ θαυμάσιο κλάδο τῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς ὑμνολογίας καὶ ποίησης. Παράλληλα καὶ ἡ μουσική, σύμφυτος πρὸς τὴν ᾿Εκκλησια-στικὴ ὑμνολογία, ἄρχισε καὶ αὐτὴ νὰ ἐξελίσσεται σὲ κλάδο ἐπίσης θαυμάσιο καὶ ἐξαίσιο, ποὺ ἐξυπηρετοῦσε πλήρως τὸν ἱερὸ σκοπό, ποὺ ἐπεδίωκε ἡ ὑμνολογία. Ἡ παλαιοχριστιανικὴ μουσικὴ συνειδητοποίησε τὴν αὐτοτέλειά της γύρω στὸν 4ο αἰῶνα. Τόσο ἡ μουσικὴ τῆς ᾿Ανατολι-κῆς ᾿Εκκλησίας, ὅσο καὶ τῆς Δυτικῆς, ὅπως θὰ δοῦμε στὰ ἑπόμενα, ἔχουν κοινὴ προέλευση καὶ ἀφετηρία ἀπὸ τὴν παλαιοχριστιανικὴ αὐτὴ μουσική.

          Οἱ πρῶτοι ὕμνοι καὶ τὰ πρῶτα χριστιανικὰ ᾄσματα ἦσαν οἱ ψαλμοὶ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς ὕμνους διατηρήθηκαν σὲ χρήση μέχρι τὶς μέρες μας. Π.χ.:

          Ὁ ψαλμὸς “Κύριε ᾿Εκέκραξα”,  τὸ“Κύριε ᾿Ελέησον”  (Εὐκτήριο ¥ἆσμα ποὺ ἐκφωνοῦσε ὁ λαός, καὶ πρὸ πάντων τὰ παιδιά, κατὰ τὶς αἰτήσεις τοῦ διακόνου στὴ Θεία Λειτουργία), ὁ “ἐπινίκιος ὕμνος”  (῞Αγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαββαώθ) , ποὺ περιέχεται σύμφωνα μὲ τὶς ᾿Αποστολικὲς διατάξεις μεταξὺ τῶν ᾀσμάτων τῆς Λειτουργίας καὶ ψαλλόταν μετὰ μέλους σοβαροῦ, ὁ “ἑσπερινὸς ὕμνος”  τοῦ Πρεσβύτου Συμεὼν (Νῦν ἀπολύεις...) , ποὺ τὸν Ε΄ αἰῶνα ἀντικαταστάθηκε ἀπὸ τὰ ἀπολυτίκια, ἡ ἑωθινὴ δοξολογία (Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ),  ὕμνος ἀρχαιότατος, τὸ αἰνε-τικὸν ¥ἆσμα “Σὲ ὑμνοῦμεν...” , ποὺ εἶναι ποίημα τοῦ ἱεροῦ ᾿Αμβροσίου Μεδιολάνων, ἡ εὐχαριστήριος ᾠδὴ “Δόξα σοι Κύριε Δόξα σοι” , ποὺ ψαλ-λόταν στὴν ᾿Αρχαία ᾿Εκκλησία πρὶν καὶ μετὰ τὸ Εὐαγγέλιο, ὁ “εἰσοδικὸς ὕμνος”  (Δεῦτε προσκυνήσωμεν...), ὁ “ἐπιλύχνιος ὕμνος”῾ (Φῶς ἱλαρόν), τὸ “Σιγησάτω πᾶσα σάρξ”, ποὺ ψαλλόταν στὴ Θεία Λειτουργία τοῦ ἀδελφόθεου ᾿Ιακώβου, τὸ “᾿Αλληλούϊα” ἀπὸ τὴν ᾿Ιουδαϊκὴ ὑμνολογία, ἡ μικρὴ δοξολογία “Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ...” , ποὺ παραδόθηκε στὴν ᾿Εκκλησία ἀπὸ τοὺς Ἁγίους ᾿Αποστόλους, τὸ “Πάτερ ἡμῶν...”  κ.ἄ.

(συνεχίζεται)

Ἀντινικολαϊτικὰ κείμενα Οἱ Προγαμιαῖες σχέσεις ΣΤ΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Παλιὰ μὲ θυσίες κρατοῦσαν τὴν ἁγνότητά τους οἱ κοπέλες! Θυμᾶμαι, στὸν πόλεμο εἶχαν ἀγγαρέψει μερικοὺς χωρικοὺς μὲ τὰ ζῶα τους καὶ εἶχαν ἀποκλεισθεῖ σὲ ἕνα ὕψωμα ἀπὸ τὰ χιόνια. Οἱ ἄνδρες κάτω ἀπὸ τὰ χιονισμένα ἔλατα ἔκαναν κάτι ὑπόστεγα μὲ κλωνάρια ἀπὸ ἔλατα, γιὰ νὰ προφυλαχθοῦν ἀπὸ τὸ κρύο. Οἱ γυναῖκες πάλι ἀναγκάσθηκαν νὰ προστατευθοῦν ἀπὸ συγχωριανούς, γνωστοὺς ἀνθρώπους. Μιὰ κοπέλα καὶ μιά γριὰ ἦταν ἀπὸ κάποιο μακρινὸ χωριὸ καὶ ἀναγκάσθηκαν καὶ αὐτὲς νὰ μποῦν σὲ ἕνα ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἐλάτινα ὑπόστεγα. Ἀλλὰ δυστυχῶς ὑπάρχουν μερικοὶ ἄπιστοι καὶ δειλοί, οἱ ὁποῖοι δὲν συγκλονίζονται ἀκόμα καὶ ἐν καιρῷ πολέμου. Δὲν πονᾶνε γιὰ τοὺς διπλανούς τους, ποὺ τραυματίζονται ἢ σκοτώνονται, ἀλλά, ἐὰν βροῦν εὐκαιρία, ἐπιδιώκουν ἀκόμα καὶ νὰ ἁμαρτήσουν, γιατὶ φοβοῦνται μήπως σκοτωθοῦν καὶ δὲν προλάβουν νὰ γλεντήσουν, ἐνῶ θὰ ἔπρεπε, τοὐλάχιστον ἐν ὥρᾳ κινδύνου, νὰ μετανοήσουν. Ἕνας λοιπὸν ἀπ᾽ αὐτοὺς ἐνοχλοῦσε τὴν κοπέλα τόσο ἄσχημα, ποὺ ἀναγκάσθηκε ἡ κοπέλα νὰ φύγει μέσα στὴν ἀβάσταχτη παγωνιά. Προτίμησε νὰ ξυλιάσει, ἀκόμα καὶ νὰ πεθάνει, παρὰ νὰ χάσει τὴν τιμή της. Βλέποντας ἡ καημένη ἡ γριὰ ὅτι ἔφυγε ἡ κοπέλα, ἀκολούθησε καὶ αὐτὴ τὰ ἴχνη της καὶ τὴν βρῆκε τριάντα λεπτὰ μακριά, κάτω ἀπὸ ἕνα μικρὸ ὑπόστεγο ἑνὸς ἐξωκκλησιοῦ τοῦ «Τιμίου Προδρόμου». Ὁ «Τίμιος Πρόδρομος» ἐνδιαφέρθηκε γιὰ τὴν τίμια κοπέλα καὶ τὴν ὁδήγησε στὸ ἐξωκκλησάκι του, ποὺ ἡ κοπέλα οὔτε κἂν τὸ ἤξερε. Καὶ στὴ συνέχεια τί ἔκανε ὁ «Τίμιος Πρόδρομος»! Παρουσιάστηκε σ᾽ ἕνα στρατιώτη, (σημείωσις: Πρόκειται γι᾽ αὐτὸν τὸν ἴδιον, τὸν μετέπειτα γέροντα Παΐσιο, ποὺ ἔκανε τότε τὴ θητεία του σὰν στρατιώτης. Ὅμως ὁ τότε στρατιώτης καὶ μετέπειτα ἅγιος Γέροντας, δὲν φανερώνει ἐδῶ τὸ ὄνομά του!) στὸν ὕπνο του, καὶ τοῦ εἶπε νὰ πάει στὸ ἐξωκκλησάκι του τὸ συντομώτερο. Σηκώνεται λοιπὸν ἐκεῖνος ὁ στρατιώτης καὶ ξεκινάει μέσα στὴ φωτισμένη νύχτα ἀπὸ τὰ χιόνια καὶ πάει στὸ ἐξωκκλησάκι. Ἤξερε περίπου ποῦ εἶναι. Τί νὰ δεῖ ὅμως! Μιὰ γριὰ καὶ μιὰ κοπέλα καρφωμένες μέσα στὸ χιόνι μέχρι τὸ γόνατο, μελανιασμένες καὶ ξυλιασμένες ἀπὸ τὸ κρύο. Ἄνοιξε ἀμέσως μὲ τὴ λόγχη του τὸ ἐκκλησάκι, μπῆκαν μέσα καὶ συνῆλθαν κάπως. Δὲν εἶχε τίποτα ἄλλο νὰ τοὺς προσφέρει ὁ στρατιώτης παρὰ μόνο τὸ κασκὸλ του στὴ γριὰ καὶ ἀπὸ ἕνα γάντι στὴν καθεμιά, καὶ τοὺς εἶπε νὰ τὸ ἀλλάζουν στὰ χέρια. Τοῦ διηγήθηκαν μετὰ τὸν πειρασμό, ποὺ συνάντησαν. «Καλά, λέει στὴν κοπέλα ὁ στρατιώτης, πῶς ἀποφάσισες νὰ φύγεις νύχτα, μέσα στὰ χιόνια σὲ ἄγνωστο μέρος;». Καὶ ἐκείνη ἀπάντησε: «Ἐγὼ μόνο αὐτὸ μποροῦσα νὰ κάνω καὶ πίστευα ὅτι ὁ Χριστὸς θὰ μὲ βοηθήσει ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα». Τότε ὁ στρατιώτης, τελείως αὐθόρμητα λέει: «Τελείωσαν πιὰ τὰ βάσανά σας. Αὔριο θὰ εἶσθε στὰ σπίτια σας». Μὲ τὰ λόγια αὐτὰ χάρηκαν πολὺ καὶ ζεστάθηκαν περισσότερο. Καὶ πράγματι, (μὲ τὴν παρέμβαση τοῦ στρατιώτη) ξεκίνησαν τὰ Λ.Ο.Μ (Λόχοι Ὀρεινῶν Μεταφορῶν), ἄνοιξαν τὸ δρόμο τὴν ἄλλη μέρα τὸ πρωΐ, καὶ οἱ καημένες πῆγαν στὰ σπίτια τους.

Τέτοιες Ἑλληνοποῦλες ποὺ εἶναι ντυμένες καὶ μὲ Θεία Χάρη –καὶ ὄχι ἀπογυμνωμένες– πρέπει νὰ θαυμάζονται καὶ νὰ ἐπαινοῦνται.

 

— * —

 

Τὰ καημένα τὰ σύγχρονα παιδιὰ τὰ καταστρέφουν σήμερα μὲ διάφορες θεωρίες. Γι᾽ αὐτὸ εἶναι ἀναστατωμένα, ζαλισμένα. Ἄλλο θέλει νὰ κάνει τὸ παιδί, ἄλλο κάνει. Ἀλλοῦ θέλει νὰ πάει, ἀλλοῦ τὸ πάει τὸ ῥεῦμα τῆς ἐποχῆς. Μεγάλη προπαγάνδα γίνεται ἀπὸ σκοτεινὲς δυνάμεις, ποὺ θέλουν νὰ κατευθύνουν τὰ παιδιὰ ὅπου αὐτοὶ θέλουν.

 

Μετὰ τὰ παιδιὰ δὲν ἀκοῦνε οὔτε γονεῖς, οὔτε δασκάλους. Καὶ εἶναι δικαιολογημένα, γιατὶ νομίζουν πὼς ἔτσι πρέπει νὰ κάνουν. Τὰ ἐκμεταλλεύονται καὶ οἱ ἄλλοι, ποὺ δὲν νοιάζονται οὔτε γιὰ Πατρίδα οὔτε γιὰ Οἰκογένεια οὔτε γιὰ τίποτε, γιὰ νὰ πραγματοποιήσουν τὰ ἄνομα σχέδιά τους. Ἔ, αὐτὸ λίγο-πολὺ ἔχει κάνει πολὺ κακὸ στὴ νεολαία σήμερα, παρὰ πολὺ κακό, μέχρι ποὺ καταλήγουν τὰ παιδιὰ νὰ ἔχουν ἀρχηγὸ τὸ διάβολο. Φοβερό! Τὶ σᾶς δίνει καὶ τί σᾶς παίρνει, κακόμοιρα παιδιά!

 

Μικρὰ παιδιὰ ἀγριεμένα, μὲ τοὺς καφέδες, μὲ τὰ τσιγάρα. Ποῦ νὰ δεῖς βλέμμα λαμπερό, Χάρη Θεοῦ στὰ πρόσωπά τους!

 

— * —

(Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ π. Γεωργίου Καλπούζου· «Ἔφηβοι καὶ προγαμιαῖες σχέσεις», σελ. 60-67, ἐκδόσεις «Φωτοδότες»).

Περιοδικὸ "Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ", περιοδικὴ ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου, Δεκέμβριος 2019, Ἀρ. Τεύχους 132-141, σσ. 992-997.

(συνεχίζεται)

ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Β΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

          Σύμφωνα μὲ τὸν Ἱστορικὸ Σωκράτη (4ος αἰῶνας μ.Χ.), ἡ διαῤῥύθμι-ση αὐτὴ ἔγινε ἀπὸ τὸν ᾿Επίσκοπο ᾿Αντιοχείας ᾿Ιγνάτιο τὸν Θεοφόρο κατὰ τὸν 2ον μ.Χ. αἰῶνα. Ὁ ᾿Ιγνάτιος εἶναι ὁ Ποιητὴς τῶν ᾿Αντιφώνων, στὰ ὁποῖα ψάλλονται τὰ γνωστὰ “Ταῖς Πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου...”  καὶ “Σῶσον ἡμᾶς Υἱὲ Θεοῦ...”.  Ἦταν μαθητὴς τοῦ ᾿Ιωάννη τοῦ Θεολόγου καὶ εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι σὲ μιὰ ἐπιστολή του πρὸς ᾿Εφεσίους προτρέπει τοὺς Πρεσβυτέρους νὰ ὑμνοῦν τὸν ᾿Ιησοῦν Χριστόν, “ψάλλοντες ὁμοθύμως διὰ  μιᾶς μόνης φωνῆς”.

          Πρῶτο μελῳδικὸ εἶδος τοῦ ¥ᾄσματος, στηριζόμενο πάνω στὸ μελῳδικὸ σύστημα τῆς ᾿Αρχαίας Ἑλληνικῆς μουσικῆς, χρησίμευε η παρακαταλογή6, ἡ“μέση”  δηλαδὴ καὶ“διαστηματικὴ”  φωνὴ κατὰ τοὺς ᾿Αρχαίους ῞Ελληνες. Ἦταν ἕνα εἶδος ἀνάγνωσης μεταξὺ ἀπαγγελίας καὶ ὕμνου. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἔψελναν τοὺς“ὕμνους καὶ τὶς ᾠδὲς πνευματικές” , ποὺ ἦσαν κατὰ βάση οἱ Ψαλμοὶ τοῦ Δαυΐδ, καὶ ἀποσπά-σματα ἀπὸ ἔργα τῶν Προφητῶν.

          ᾿Αργότερα οἱ λατρευτικὲς ἀνάγκες αὐξήθηκαν, ὁπότε αὐξήθηκαν κατ᾿ ἀνάγκη καὶ οἱ ὕμνοι. ῎Αρχισε προοδευτικὰ νὰ διαμορφώνεται ἡ ᾿Εκκλησιαστικὴ ποίηση καὶ μουσικὴ κατὰ τὸν Ἑλληνικὸ χαρακτῆρα καὶ νὰ γίνωνται νέες συνθέσεις ὕμνων μὲ πρότυπο τὴν ᾿Αρχαία δραματικὴ καὶ λυρικὴ ποίηση.

          Οἱ ψαλμοί, τὰ τροπάρια καὶ οἱ ὕμνοι ἔχουν Ἑλληνικὴ ποιητικὴ γλῶσσα, καὶ εἶναι ἐμφανὴς ὁ ἐπηρεασμὸς τῆς Ἑλληνικῆς ἄποψης στὶς νέες συνθέσεις, τῆς συνύφανσης μελῳδίας καὶ λόγου.

          Οἱ πρῶτοι αὐτοὶ ᾿Εκκλησιαστικοὶ ὕμνοι χαρακτηρίζονται ἀπὸ ἁπλό-τητα καὶ λιτότητα δομῆς, ὅπως ἀκριβῶς ὑπαγόρευε τὸ πνεῦμα τῆς νέας Θρησκείας. Οἱ Ἑβραϊκοὶ ὕμνοι, οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς ὁποίους εἶχαν καὶ ὀργανικὴ συνοδεία, ἐγκαταλείφθηκαν ὁλοσχερῶς, γιατὶ θύμιζαν κοσμικὰ ᾄσματα μὲ ὄργανα, γιὰ τὰ ὁποῖα πίστευαν ὅτι τὰ εἶχε ἀπαγορεύ-σει ὁ Θεός, ὅταν εἶπε διὰ στόματος τοῦ προφήτου ᾿Αμώς:

          “᾿Απόστησον  (ἀπομάκρυνε) ἀπ᾿ ἐμοῦ ἦχον ᾠδῶν σου καὶ φωνὴν ὀργάνων σου οὐκ ἀκούσομαι”.

          Στοὺς ὕμνους αὐτοὺς ἀργότερα προστέθηκαν καὶ πολλοὶ ἄλλοι μὲ ὑποθέσεις τὰ κοσμοσωτήρια γεγονότα τῆς Χριστιανοσύνης.

(συνεχίζεται)

Ἀντινικολαϊτικὰ κείμενα Οἱ Προγαμιαῖες σχέσεις Ε΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Ὁ Χριστὸς δὲν ζητάει μεγάλα πράγματα, γιὰ νὰ μᾶς βοηθήσει στὸν ἀγώνα μας. Τιποτένια πράγματα περιμένει ἀπὸ μᾶς. Μοῦ ἔλεγε ἕνας νέος ὅτι πῆγε στὴν Πάτμο νὰ προσκυνήσει καὶ ὁ πειρασμὸς τοῦ ἔστησε ἐκεῖ μιὰ παγίδα. Καθὼς προχωροῦσε, μιὰ τουρίστρια ὅρμησε καὶ τὸν ἀγκάλιασε. Αὐτὸς τὴν ἔσπρωξε πέρα καὶ εἶπε: «Χριστέ μου, ἐγὼ ἦρθα ἐδῶ νὰ προσκυνήσω· δὲν ἦρθα γιὰ ἔρωτα» καὶ ἔφυγε. Τὸ βράδυ στὸ ξενοδοχεῖο, τὴν ὥρα ποὺ ἔκανε τὴν προσευχή του, εἶδε τὸν Χριστὸ μέσα στὸ ἄκτιστο φῶς! Εἴδατε, μὲ ἕνα σπρώξιμο τί ἀξιώθηκε; Ἄλλος χρόνια ἀγωνίζεται καὶ κάνει ἄσκηση μεγάλη, καὶ ἂν ἀξιωθεῖ κάτι τέτοιο! Κι ὅμως αὐτὸς εἶδε τὸν Χριστό, μόνο γιατὶ ἀντέδρασε στὸν πειρασμό. Φυσικὰ αὐτὸ πολὺ τὸν δυνάμωσε πνευματικά. Μετὰ εἶδε τὴν Ἁγία Μαρκέλλα, τὸν Ἅγιο Ῥαφαήλ, τὸν Ἅγιο Γεώργιο δυο-τρεῖς φορές. Ἦρθε μιὰ μέρα καὶ μοῦ λέει: «Κάνε προσευχή, Πάτερ, νὰ δῶ πάλι τὸν Ἅγιο Γεώργιο. Θέλω λίγη παρηγοριά· δὲν ἔχω παρηγοριὰ ἀπ᾽ αὐτὸν τὸν κόσμο!».

— * —

(Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ π. Γεωργίου Καλπούζου· «Ἔφηβοι καὶ προγαμιαῖες σχέσεις», σελ. 60-67, ἐκδόσεις «Φωτοδότες»).

Περιοδικὸ "Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ", περιοδικὴ ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου, Δεκέμβριος 2019, Ἀρ. Τεύχους 132-141, σσ. 992-997.

(συνεχίζεται)

ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Α΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Α. Πρώτη Περίοδος (1 - 300 μ.Χ.)

          Τοὺς τρεῖς πρώτους αἰῶνες, ἀπὸ τοὺς ᾿Αποστολικοὺς χρόνους καὶ μετά, στὴ θεία λατρεία χρησιμοποιοῦνται ὕμνοι καὶ ᾠδές, ποὺ εἶναι ἁπλὲς καὶ εὐπρεπεῖς. Οἱ Χριστιανοί, συνερχόμενοι γιὰ προσευχὴ σὲ ταπεινοὺς καὶ αὐτοσχέδιους Ναούς, ἀκόμη καὶ “ἐν ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς”, ὅπως μᾶς λέει ὁ ᾿Απόστολος Παῦλος, ἕνεκα τῶν γνωστῶν διωγμῶν, ἔψαλλαν τὰ πρῶτα Χριστιανικὰ ᾄσματα“ὁμότονα” , δηλαδὴ μὲ τὴν ἴδια φωνή, ἐνῷ τὴν ὅλη ψαλμῳδία διηύθυνε ἕνας, ὁ ἐπιλεγόμενος“Προεστὼς”  (μαρτυρία Τερτυλλιανοῦ).

          Ὁ Φίλων ὁ ᾿Ιουδαῖος διηγεῖται ὅτι πολλὲς φορὲς ἄρχιζε τὴν ψαλμῳδία ὁ Προεστὼς (ὁ Ψάλτης), ἐνῷ ὅλοι οἱ ἄλλοι ἀκολουθοῦσαν μὲ σιγανὲς φωνές, γιὰ νὰ ἀποτελειώσουν τὸ τελευταῖο μέρος τοῦ ψαλμοῦ, τὰ “ἀκροτελεύτια”  ὅπως λέγονταν, μὲ πιὸ ζωηρὴ τὴ φωνή, ὅλοι μαζὶ (τρόπος “καθ’ ὑπακοήν” ). ῎Αλλοτε ὁ Ψάλτης ἔψελνε ὁλόκληρο τὸν στίχο καὶ οἱ ὑπόλοιποι τὸν ἐπαναλάμβαναν, ἢ ἔψελναν μόνο στὸ τέλος τὸ “᾿Αμήν”.  Ἡ χρήση τῆς ὀργανικῆς μουσικῆς στὴ λατρεία εἶχε ἀπαγο-ρευθῇ μὲ ᾿Αποστολικὲς διατάξεις5.

          ᾿Επειδὴ ὅμως οἱ ὕμνοι μὲ τὴν ἐξάπλωση τοῦ Χριστιανισμοῦ αὐξά-νονταν μὲ συνέπεια νὰ παρατηροῦνται συνήθως χασμωδίες καὶ παραφωνίες, κρίθηκε σκόπιμο νὰ ὑποκαταστήσουν τὸν λαὸ οἱ Ψάλτες μὲ δύο χορούς.

(συνεχίζεται)

Ἀντινικολαϊτικὰ κείμενα Οἱ Προγαμιαῖες σχέσεις Δ΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Μοῦ εἶχε διηγηθεῖ ὁ Γέρο-Αὐγουστῖνος: Εἶχε πάει σὰν ἀρχάριος σὲ ἕνα Μοναστήρι στὴ Ῥωσία, στὴν πατρίδα του. Ἐκεῖ ἦταν ὅλοι σχεδὸν γεροντάκια καὶ ἔστελναν αὐτὸν ὡς διακονητή, γιὰ νὰ βοηθάει ἕναν ὑπάλληλο τῆς Μονῆς στὸ ψάρεμα, γιατὶ ἡ Μονὴ συντηρεῖτο ἀπὸ τὴν ἁλιεία. Μιὰ μέρα λοιπὸν ἦλθε ἡ κόρη τοῦ ὑπαλλήλου καὶ εἶπε στὸν πατέρα της νὰ πάει γρήγορα στὸ σπίτι γιὰ μιὰ ἐπείγουσα δουλειὰ καὶ κάθησε ἐκείνη νὰ βοηθήσει. Ὁ πειρασμὸς ὅμως τὴν εἶχε κυριέψει τὴν ταλαίπωρη καί, χωρὶς νὰ σκεφθεῖ, ὅρμησε ἐπάνω στὸν δόκιμο μὲ ἁμαρτωλὲς διαθέσεις. Ἐκείνη τὴ στιγμὴ τὰ ἔχασε ὁ Ἀντώνιος –αὐτὸ ἦταν τὸ κατὰ κόσμον ὄνομά του–, γιατὶ ἦταν ξαφνικό. Ἔκανε τὸ Σταυρό του καὶ εἶπε: «Χριστέ μου, καλύτερα νὰ πνιγῶ παρὰ νὰ ἁμαρτήσω» καὶ πετάχτηκε ἀπὸ τὴν ὄχθη μέσα στὸ βαθὺ ποτάμι! Ἀλλὰ ὁ καλὸς Θεὸς βλέποντας τὸν μεγάλο ἡρωϊσμὸ τοῦ ἁγνοῦ νέου, ποὺ ἐνήργησε σὰν νέος Ἅγιος Μαρτινιανός, γιὰ νὰ διατηρηθεῖ ἁγνός, τὸν κράτησε ἐπάνω στὸ νερό, χωρὶς κἂν νὰ βραχεῖ! «Ἐνῶ πετάχθηκα, μοῦ ἔλεγε, μὲ τὸ κεφάλι κάτω, δὲν κατάλαβα πῶς βρέθηκα ὄρθιος ἐπάνω στὸ νερό, χωρὶς νὰ βραχοῦν τὰ ῥοῦχα μου!» Ἐκείνη τὴ στιγμὴ ἔνιωσε καὶ μιὰ ἐσωτερικὴ γαλήνη μὲ μιὰ ἀνέκφραστη γλυκύτητα, ποὺ ἐξαφάνισε τελείως κάθε λογισμὸ ἁμαρτωλὸ καὶ κάθε ἐρεθισμὸ σαρκικό, ποὺ τοῦ εἶχε δημιουργήσει προηγουμένως μὲ τὶς ἄσεμνες χειρονομίες της ἡ κοπέλα. Ὅταν εἶδε μετὰ ἡ κοπέλα ἐπάνω στὸ νερὸ ὄρθιο τὸν Ἀντώνιο, ἄρχισε νὰ κλαίει μετανιωμένη γιὰ τὸ σφάλμα της καὶ συγκινημένη γιὰ τὸ μεγάλο αὐτὸ θαῦμα.

— * —

(Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ π. Γεωργίου Καλπούζου· «Ἔφηβοι καὶ προγαμιαῖες σχέσεις», σελ. 60-67, ἐκδόσεις «Φωτοδότες»).

Περιοδικὸ "Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ", περιοδικὴ ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου, Δεκέμβριος 2019, Ἀρ. Τεύχους 132-141, σσ. 992-997.

(συνεχίζεται)

Ἡ πρωτοχριστιανικὴ μουσικὴ Δ΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

 Πλατωνικὲς ἀντιλήψεις σχετικὰ μὲ τὸ ἦθος τῆς μουσικῆς, ταυτίζονταν ἀπόλυτα μὲ τὸ Χριστιανικὸ πνεῦμα. Ἡ συνύφανση ἐξάλλου μελῳδίας καὶ λόγου εἶναι Ἑλληνικὴ ἄποψη, ποὺ ἐπικράτησε καὶ στὶς ᾿Εκκλησια-στικὲς μελῳδίες μὲ τὴν πιὸ αὐστηρή της μάλιστα μορφή, ποὺ εἶναι ἡ καθαρὰ φωνητικὴ μουσική.

          ᾿Αλλὰ ἡ εἰσαγωγὴ τῆς Ἑλληνικῆς μουσικῆς στὴν πρώτη Χριστια-νικὴ ᾿Εκκλησία ἐπιβεβαιώνεται καὶ ἀπὸ πολλὲς ἄλλες μαρτυρίες καὶ ἐρευνητικὲς παρατηρήσεις, ὅπως εἶναι π.χ. οἱ παρακάτω:

          1. Οἱ μελῳδοὶ τῶν πρώτων αἰώνων τοῦ Χριστιανισμοῦ, ποὺ συνέθεσαν τοὺς πρώτους ᾿Εκκλησιαστικοὺς ὕμνους, ἔζησαν σὲ χῶρες, στὶς ὁποῖες ἤδη εἶχε ἐπικρατήσει καὶ ἐπιβληθῇ ἡ Ἑλληνικὴ μουσική, ποὺ εἶχε μεταδοθῇ ἀπὸ τὸν Μέγα ᾿Αλέξανδρο καὶ τοὺς διαδόχους του. Ἡ πηγὴ τῆς μουσικῆς τῶν ὕμνων τους, συνεπῶς, ἦταν ἡ Ἑλληνική.

          2. Ὁ πρῶτος ᾿Αθηναῖος Χριστιανός, ὁ Διονύσιος ὁ ᾿Αρεοπαγίτης, καὶ οἱ σύγχρονοί του, οἱ ὁποῖοι ἀκολούθησαν καὶ ἀσπάσθησαν τὴ νέα θρησκεία, γνώριζαν μόνο τὴν ᾿Αρχαία Ἑλληνικὴ μουσική, μὲ τὴν ὁποία εἶχαν συνθέσει ὕμνους, τοὺς ὁποίους χρησιμοποιοῦσαν στὶς θρησκευτικὲς προχριστιανικὲς τελετουργίες καὶ μὲ τοὺς ὁποίους ὑμνοῦσαν καὶ τὸν ῎Αγνωστο Θεό. Ἑπόμενο ἦταν οἱ ὕμνοι αὐτοὶ νὰ ἀποτελέσουν τὸν πυρῆνα γιὰ τὴ διαμόρφωση καὶ τὴ δημιουργία τῶν πρώτων Χριστιανικῶν ὕμνων, οἱ ὁποῖοι στὴ συνέχεια ἀκολούθησαν τὴ φυσικὴ ῥοὴ τοῦ ἐμπλουτισμοῦ καὶ τῆς ἐξέλιξης.

          3. Ὑπάρχει οὐσιαστικὴ ἀντιστοιχία μεταξὺ τῶν λεγόμενων τρόπων τῆς ᾿Αρχαίας Ἑλληνικῆς μουσικῆς (Φρύγιος, Δώριος, Λύδιος, Ὑποδώριος, Μειξολύδιος κ.λ.π.) καὶ τῶν ἤχων τῆς Βυζαντινῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς μουσικῆς (Αος, Βος... κ.λ.π.). Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὰ τετράχορδα, τὰ συστήματα, γένη, χρόες κ.ἄ. Ἡ κλίμακα ἀπὸ τῆς Ὑπάτης μέχρι τῆς Νήτης ἔχει τὸ μέγεθος τοῦ Δωρικοῦ ὀκταχόρδου, ποὺ ἴσχυε καὶ πρὶν ἀπὸ τὸν Τέρπανδρο!

Ἀντινικολαϊτικὰ κείμενα Οἱ Προγαμιαῖες σχέσεις Γ΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ κόσμος δυστυχῶς ἔχει σαπίσει καί, ἀπ᾽ ὅπου καὶ ἂν περάσει μιὰ ψυχὴ ποὺ θέλει νὰ διατηρηθεῖ ἁγνή, θὰ λερωθεῖ. Μὲ τὴ διαφορὰ ὅμως ὅτι ὁ Θεὸς δὲν θὰ ζητήσει τὰ ἴδια μὲ αὐτὰ ποὺ θὰ ζητοῦσε τὴν παλιὰ ἐποχὴ ἀπὸ ἕνα Χριστιανό, ποὺ ἤθελε νὰ διατηρηθεῖ ἁγνός. Χρειάζεται ψυχραιμία, καὶ ὁ νέος νὰ κάνει ὅ,τι μπορεῖ. Νὰ ἀγωνισθεῖ, γιὰ νὰ ἀποφεύγει τὰ αἴτια, καὶ ὁ Χριστός μας θὰ βοηθήσει ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα. Ὁ θεῖος ἔρωτας, ἂν φουντώσει στὴν ψυχή του, εἶναι τόσο πολὺ θερμός, ποὺ ἔχει τὴ δύναμη νὰ καίει κάθε ἄλλη ἐπιθυμία καὶ κάθε ἄσχημη εἰκόνα. Ὅταν ἀνάψει αὐτὴ ἡ φωτιά, τότε αἰσθάνεται καὶ τὶς θεῖες ἐκεῖνες ἡδονές, ποὺ δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ τὶς συγκρίνει μὲ καμιὰ ἄλλη ἡδονή. Ὅταν γευθεῖ τὸ οὐράνιο ἐκεῖνο μάννα, δὲν θὰ τοῦ κάνουν καμιὰ ἐντύπωση πλέον τὰ ἄγρια ξυλοκέρατα. Γι᾽ αὐτὸ πρέπει νὰ πιάσει γερὰ τὸ τιμόνι καὶ νὰ κάνει τὸ σταυρό του καὶ νὰ μὴ φοβᾶται. Μετὰ ἀπὸ τὸν μικρό του ἀγώνα θὰ λάβει καὶ τὴν οὐράνια τρυφή. Τὴν ὥρα τοῦ πειρασμοῦ θέλει παλληκαριά, καὶ ὁ Θεὸς θαυματουργικὰ θὰ βοηθήσει!

(Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ π. Γεωργίου Καλπούζου· «Ἔφηβοι καὶ προγαμιαῖες σχέσεις», σελ. 60-67, ἐκδόσεις «Φωτοδότες»).

Περιοδικὸ "Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ", περιοδικὴ ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου, Δεκέμβριος 2019, Ἀρ. Τεύχους 132-141, σσ. 992-997.

(συνεχίζεται)

— * —

Ἡ πρωτοχριστιανικὴ μουσικὴ Γ΄.

(Κάρβουνο: Χροιστόδουλος Βασιλειάδης)

1. Οἱ μελῳδοὶ τῶν πρώτων αἰώνων τοῦ Χριστιανισμοῦ, ποὺ συνέθεσαν τοὺς πρώτους ᾿Εκκλησιαστικοὺς ὕμνους, ἔζησαν σὲ χῶρες, στὶς ὁποῖες ἤδη εἶχε ἐπικρατήσει καὶ ἐπιβληθῇ ἡ Ἑλληνικὴ μουσική, ποὺ εἶχε μεταδοθῇ ἀπὸ τὸν Μέγα ᾿Αλέξανδρο καὶ τοὺς διαδόχους του. Ἡ πηγὴ τῆς μουσικῆς τῶν ὕμνων τους, συνεπῶς, ἦταν ἡ Ἑλληνική.

          2. Ὁ πρῶτος ᾿Αθηναῖος Χριστιανός, ὁ Διονύσιος ὁ ᾿Αρεοπαγίτης, καὶ οἱ σύγχρονοί του, οἱ ὁποῖοι ἀκολούθησαν καὶ ἀσπάσθησαν τὴ νέα θρησκεία, γνώριζαν μόνο τὴν ᾿Αρχαία Ἑλληνικὴ μουσική, μὲ τὴν ὁποία εἶχαν συνθέσει ὕμνους, τοὺς ὁποίους χρησιμοποιοῦσαν στὶς θρησκευτικὲς προχριστιανικὲς τελετουργίες καὶ μὲ τοὺς ὁποίους ὑμνοῦσαν καὶ τὸν ῎Αγνωστο Θεό. Ἑπόμενο ἦταν οἱ ὕμνοι αὐτοὶ νὰ ἀποτελέσουν τὸν πυρῆνα γιὰ τὴ διαμόρφωση καὶ τὴ δημιουργία τῶν πρώτων Χριστιανικῶν ὕμνων, οἱ ὁποῖοι στὴ συνέχεια ἀκολούθησαν τὴ φυσικὴ ῥοὴ τοῦ ἐμπλουτισμοῦ καὶ τῆς ἐξέλιξης.

          3. Ὑπάρχει οὐσιαστικὴ ἀντιστοιχία μεταξὺ τῶν λεγόμενων τρόπων τῆς ᾿Αρχαίας Ἑλληνικῆς μουσικῆς (Φρύγιος, Δώριος, Λύδιος, Ὑποδώριος, Μειξολύδιος κ.λ.π.) καὶ τῶν ἤχων τῆς Βυζαντινῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς μουσικῆς (Αος, Βος... κ.λ.π.). Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὰ τετράχορδα, τὰ συστήματα, γένη, χρόες κ.ἄ. Ἡ κλίμακα ἀπὸ τῆς Ὑπάτης μέχρι τῆς Νήτης ἔχει τὸ μέγεθος τοῦ Δωρικοῦ ὀκταχόρδου, ποὺ ἴσχυε καὶ πρὶν ἀπὸ τὸν Τέρπανδρο3!!!

(συνεχίζεται)

Ἀντινικολαϊτικὰ κείμενα Οἱ Προγαμιαῖες σχέσεις Β΄.

ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου[1]

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Καταλαβαίνω ὅτι ἕνα φυσιολογικὸ παιδί, στὴ νεανικὴ ἡλικία, δὲν εἶναι εὔκολο νὰ βρίσκεται σὲ τέτοια πνευματικὴ κατάσταση, ὥστε νὰ κάνει διάκριση· «οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ» (Γαλ. γ´, 28). Γι᾽ αὐτὸ καὶ οἱ πνευματικοὶ Πατέρες συνιστοῦν νὰ μὴ κάνουν συντροφιὰ τὰ ἀγόρια μὲ τὰ κορίτσια, ὅσο καὶ πνευματικὰ κι ἂν εἶναι, γιατὶ ἡ ἡλικία εἶναι τέτοια ποὺ δὲν βοηθάει καὶ ὁ πειρασμὸς ἐκμεταλλεύεται τὴ νεότητα. Γι᾽ αὐτὸ συμφερότερο εἶναι ὁ νέος νὰ θεωρηθεῖ ἀκόμα καὶ κουτὸς ἀπὸ τὰ κορίτσια (ἢ ἡ νέα ἀπὸ τὰ ἀγόρια) γιὰ τὴν πνευματική του φρονιμάδα καὶ ἁγνότητα καὶ νὰ σηκώνει καὶ αὐτὸν τὸν βαρὺ σταυρό. Γιατὶ αὐτὸς ὁ βαρὺς σταυρὸς κρύβει ὅλη τὴ δύναμη καὶ τὴ σοφία τοῦ Θεοῦ καὶ τότε ὁ νέος θὰ εἶναι πιὸ δυνατὸς ἀπὸ τὸν Σαμψὼν καὶ πιὸ σοφὸς ἀπὸ τὸν σοφὸ Σολομώντα.

Καλύτερα εἶναι, ὅταν βαδίζει, νὰ προσεύχεται καὶ νὰ μὴν κοιτᾶ δεξιὰ καὶ ἀριστερά, ἀκόμα καὶ ἂν πρόκειται νὰ παρεξηγηθεῖ ἀπὸ συγγενικὰ πρόσωπα, γιατὶ δῆθεν τοὺς περιφρόνησε καὶ δὲν τοὺς μίλησε, παρὰ νὰ περιεργάζεται καὶ νὰ βλάπτεται καὶ νὰ παρεξηγηθεῖ ἀκόμα ἀπὸ τοὺς κοσμικοὺς ἀνθρώπους ποὺ σκέφτονται πονηρά. Χίλιες φορὲς καλύτερα νὰ φεύγει σὰν τὸ ἀγρίμι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους μετὰ τὸν ἐκκλησιασμό, γιὰ νὰ διατηρήσει τὴν πνευματική του φροντίδα καὶ ὅ,τι ἀπεκόμισε ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμό, παρὰ νὰ κάθεται καὶ νὰ χαζεύει στὶς γοῦνες (ἢ στὶς γραβάτες ἡ νέα) καὶ νὰ ἀγριέψει πνευματικὰ ἀπὸ τὸ γρατσούνισμα ποὺ θὰ τοῦ κάνει ὁ ἐχθρὸς στὴν καρδιά.

(Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ π. Γεωργίου Καλπούζου· «Ἔφηβοι καὶ προγαμιαῖες σχέσεις», σελ. 60-67, ἐκδόσεις «Φωτοδότες»).

Περιοδικὸ "Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ", περιοδικὴ ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου, Δεκέμβριος 2019, Ἀρ. Τεύχους 132-141, σσ. 992-997.

(συνεχίζεται)

Ἡ πρωτοχριστιανικὴ μουσικὴ Β΄.

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

2. Ὁ πρῶτος ᾿Αθηναῖος Χριστιανός, ὁ Διονύσιος ὁ ᾿Αρεοπαγίτης, καὶ οἱ σύγχρονοί του, οἱ ὁποῖοι ἀκολούθησαν καὶ ἀσπάσθησαν τὴ νέα θρησκεία, γνώριζαν μόνο τὴν ᾿Αρχαία Ἑλληνικὴ μουσική, μὲ τὴν ὁποία εἶχαν συνθέσει ὕμνους, τοὺς ὁποίους χρησιμοποιοῦσαν στὶς θρησκευτικὲς προχριστιανικὲς τελετουργίες καὶ μὲ τοὺς ὁποίους ὑμνοῦσαν καὶ τὸν ῎Αγνωστο Θεό. Ἑπόμενο ἦταν οἱ ὕμνοι αὐτοὶ νὰ ἀποτελέσουν τὸν πυρῆνα γιὰ τὴ διαμόρφωση καὶ τὴ δημιουργία τῶν πρώτων Χριστιανικῶν ὕμνων, οἱ ὁποῖοι στὴ συνέχεια ἀκολούθησαν τὴ φυσικὴ ῥοὴ τοῦ ἐμπλουτισμοῦ καὶ τῆς ἐξέλιξης.

          3. Ὑπάρχει οὐσιαστικὴ ἀντιστοιχία μεταξὺ τῶν λεγόμενων τρόπων τῆς ᾿Αρχαίας Ἑλληνικῆς μουσικῆς (Φρύγιος, Δώριος, Λύδιος, Ὑποδώριος, Μειξολύδιος κ.λ.π.) καὶ τῶν ἤχων τῆς Βυζαντινῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς μουσικῆς (Αος, Βος... κ.λ.π.). Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὰ τετράχορδα, τὰ συστήματα, γένη, χρόες κ.ἄ. Ἡ κλίμακα ἀπὸ τῆς Ὑπάτης μέχρι τῆς Νήτης ἔχει τὸ μέγεθος τοῦ Δωρικοῦ ὀκταχόρδου, ποὺ ἴσχυε καὶ πρὶν ἀπὸ τὸν Τέρπανδρο3!!!

 Πλατωνικὲς ἀντιλήψεις σχετικὰ μὲ τὸ ἦθος τῆς μουσικῆς, ταυτίζονταν ἀπόλυτα μὲ τὸ Χριστιανικὸ πνεῦμα. Ἡ συνύφανση ἐξάλλου μελῳδίας καὶ λόγου εἶναι Ἑλληνικὴ ἄποψη, ποὺ ἐπικράτησε καὶ στὶς ᾿Εκκλησια-στικὲς μελῳδίες μὲ τὴν πιὸ αὐστηρή της μάλιστα μορφή, ποὺ εἶναι ἡ καθαρὰ φωνητικὴ μουσική.

          ᾿Αλλὰ ἡ εἰσαγωγὴ τῆς Ἑλληνικῆς μουσικῆς στὴν πρώτη Χριστια-νικὴ ᾿Εκκλησία ἐπιβεβαιώνεται καὶ ἀπὸ πολλὲς ἄλλες μαρτυρίες καὶ ἐρευνητικὲς παρατηρήσεις, ὅπως εἶναι π.χ. οἱ παρακάτω:

(συνεχίζεται)

Ἀντινικολαϊτικὰ κείμενα Οἱ Προγαμιαῖες σχέσεις Α΄

ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου[1]

 

Ἦρθαν δύο-τρεῖς φοιτήτριες σήμερα καὶ μοῦ εἶπαν:

«Γέροντα, κάντε προσευχὴ νὰ περάσουμε στὶς ἐξετάσεις».

Καὶ ἐγὼ τὶς εἶπα: «Θὰ προσευχηθῶ νὰ περάσετε τὶς ἐξετάσεις τῆς ἁγνότητας. Αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ βασικό. Ὅλα τὰ ἄλλα βολεύονται μετά». Καλὰ δὲν τὶς εἶπα; Ναί, εἶναι μεγάλο πρᾶγμα νὰ βλέπεις στὰ πρόσωπα τῶν νέων σήμερα τὴν σεμνότητα, τὴν ἁγνότητα! Πολὺ μεγάλο πρᾶγμα!

Ἔρχονται μερικὲς κοπέλες οἱ καημένες τραυματισμένες. Ζοῦν ἄτακτα μὲ νέους, δὲν καταλαβαίνουν πὼς ὁ σκοπός τους δὲν εἶναι καθαρὸς καὶ σακατεύονται. «Τί νὰ κάνω, Πάτερ;» μὲ ρωτοῦν. «Ὁ ταβερνιάρης, τὶς λέω, ἔχει φίλο τὸν μπεκρῆ, ἀλλὰ γαμπρὸ δὲν τὸν κάνει στὴν κόρη του. Νὰ σταματήσετε τὶς σχέσεις. Ἂν σᾶς ἀγαποῦν πραγματικά, θὰ τὸ ἐκτιμήσουν. Ἂν σᾶς ἀφήσουν, σημαίνει ὅτι δὲν σᾶς ἀγαποῦν καὶ θὰ κερδίσετε χρόνο».

Ὁ πονηρὸς ἐκμεταλλεύεται τὴ νεανικὴ ἡλικία, ποὺ ἔχει ἐπιπλέον καὶ τὴ σαρκικὴ ἐπανάσταση καὶ προσπαθεῖ νὰ καταστρέψει τὰ παιδιὰ στὴ δύσκολη αὐτὴ περίοδο ποὺ περνοῦν. Τὸ μυαλὸ εἶναι ἀνώριμο ἀκόμα, ὑπάρχει ἀπειρία μεγάλη καὶ ἀπόθεμα πνευματικὸ καθόλου. Γι᾽ αὐτὸ ὁ νέος πρέπει πάντα νὰ αἰσθάνεται ὡς ἀνάγκη τὶς συμβουλὲς τῶν μεγαλυτέρων σ᾽ αὐτὴν τὴν κρίσιμη ἡλικία, γιὰ νὰ μὴ γλιστρήσει στὸ γλυκὸ κατήφορο τῆς κοσμικῆς λεωφόρου, ποὺ στὴ συνέχεια γεμίζει τὴν ψυχὴ ἀπὸ ἄγχος καὶ τὴν ἀπομακρύνει αἰώνια ἀπὸ τὸν Θεό.

(Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ π. Γεωργίου Καλπούζου· «Ἔφηβοι καὶ προγαμιαῖες σχέσεις», σελ. 60-67, ἐκδόσεις «Φωτοδότες»).

Περιοδικὸ "Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ", περιοδικὴ ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου, Δεκέμβριος 2019, Ἀρ. Τεύχους 132-141, σσ. 992-997.

(συνεχίζεται)

---

[1] Ἡ Ἁγία αὐτοῦ μνήμη ἑορτάζεται ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας μας τῇ 12ῃ Ἰουλίου.

Ἡ Ἐσχάτη Ἀποστασία εἰς τὰς ἡμέρας μας προετοιμάζει τὸ πεδίον δράσεως τοῦ Ἐσχάτου Ἀντιχρίστου καὶ περὶ τῆς κορυφώσεως τοῦ ἐγκλήματος τῶν ἀνθρωποκτονιῶν μέσῳ τῶν «ἐκτρώσεων-ἀμβλώσεων»

ὑπὸ τοῦ Πατρὸς καὶ Καθηγουμένου
τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου
Ἀρχιμανδρίτου Ἀθανασίου

 

Ἡ Προσκυνηματικὴ Εἰκὼν

τῶν θαυματουργῶν Ἁγίων

τῶν ἐν Εὐβοίᾳ:

Ὁσίου Δαυῒδ

(τοῦ Γέροντος)

καὶ ὁσίου Ἰακώβου (Τσαλίκη),

εὑρισκομένη ἐντὸς τοῦ ὁμωνύμου Ἱεροῦ Ναοῦ, ἀνεγερθέντος

πρὸς τιμήν των,

ἐντὸς τοῦ Στρατοπέδου

τῆς 35 Μ.Κ.,

εἰς Σταυροβούνι

ΜΕΡΟΣ Α΄

 

Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,
“χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε”!

Εἰς τὰς ἡμέρας μας ἤδη καλλιεργεῖται καὶ βιοῦται μέσα εἰς τὸν κόσμον, μὲ συνεχῶς ἐπαυξανομένους ῥυθμούς, ἡ κατ᾽ ἐξοχὴν Μεγάλη Ἀποστασία, περὶ τῆς ὁποίας ὁμιλοῦν καὶ προφητεύουν σαφῶς, τόσον ἡ Ἁγία Γραφὴ ὅσον καὶ οἱ ἀνὰ τοὺς αἰῶνας θεοφόροι Πατέρες, μέχρι καὶ οἱ ἐσχάτως ἁγιοκαταχθέντες ἅγιοι Γέροντες τοῦ 20οῦ αἰῶνος!

Αὕτη ἡ παρουσιαζομένη σήμερον πρωτοφανὴς Ἀποστασία τοῦ κόσμου ἐν σχέσει μὲ τὰ ὅσα ἐξαγγέλλει καὶ καθορίζει ὁ Νόμος καὶ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ἔχει προετοιμάσει ἀλλὰ καὶ συνεχίζει νὰ προετοιμάζῃ τὸ σαθρό, διεφθαρμένο καὶ ἐξαθλιωμένο ἐκεῖνον ὑπόβαθρο, μέσα ἀπὸ τὸ ὁποῖο θὰ δυνηθῇ νὰ ἀναδυθῇ καὶ νὰ ἀναφανῇ συντόμως ὁ προφητευμένος Ἔσχατος Ἀντίχριστος!

Ἡ Μεγάλη Ἀποστασία, εἰς τὰς ἡμέρας μας, συνίσταται, τόσον στὴν θεωρητική, ὅσον καὶ στὴν πρακτικὴ ἄρνησι τῆς ὑπάρξεως τοῦ Θεοῦ, τῆς ἀθανάτου ψυχῆς, τῆς μετὰ θάνατον ζωῆς, τοῦ πνευματικοῦ κόσμου, τοῦ Παραδείσου καὶ τῆς κολάσεως καὶ κυρίως μάλιστα τοῦ Θεανθρωπίνου Προσώπου τοῦ Σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἐνηνθρώπισεν ὑπὸ τῆς Ἀειπαρθένου Παναγίας, ἐρχόμενος εἰς τὸν κόσμον, διὰ νὰ σώσῃ τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν, τὴν διαφθοράν, τὴν φθοράν καὶ τὴν αἰώνιον ἀπώλειαν καὶ νὰ παράσχῃ στὴν Οἰκουμένην καὶ τὰ Σύμπαντα τὴν αἰώνιον ζωὴν τῆς ἐνδόξου Βασιλείας Του!

Αὕτη ἡ Μεγάλη Ἀποστασία προχωρεῖ εἰς τὰς ἡμέρας μας μετ᾽ ἐπιταχύνσεως καὶ τραχύτητος πρὸς τὴν προφητευομένην, ἀναμενομένην καὶ ἐρχομένην ἄνευ προηγουμένου κορυφαίαν αἰχμήν της, ἀναφορικῶς, ὄχι μόνο πρὸς τὸ ῾῾κοσμοθεωρητικό᾽᾽, ἀλλὰ, καὶ κατὰ ἀναπόδραστον καὶ ἀλληλένδετον συνέπειαν, καὶ πρὸς τὸ ῾῾πρακτικὸ᾽᾽ καὶ ῾῾ἠθικὸ᾽᾽ πεδίο!

Πηγή: Περιοδικὸ "Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ", περιοδικὴ ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου, Μάιος 2020, Ἀρ. Τεύχους 142-149, σσ. 1035-1040.

(συνεχίζεται)

Ἡ πρωτοχριστιανικὴ μουσικὴ Α΄.

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἡ μαρτυρία αὐτὴ τῶν Πατέρων ὅτι ἡ πρώτη χριστιανικὴ μουσικὴ ἦταν ἡ ῾Ελληνική, ἐνισχύεται καὶ ἀπὸ τὴν παρατήρηση ὅτι ἡ γλῶσσα τῶν ᾿Εκκλησιαστικῶν κειμένων καὶ τῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς ποίησης ἦταν εὐθὺς ἐξαρχῆς ἡ Ἑλληνική. Ἡ μουσικὴ ἔπρεπε φυσικὰ νὰ ταιριάζῃ στὴν προσῳδία τῆς γλώσσας. Συγκρίνοντας τὸ σημερινὸ μουσικὸ ὑλικὸ σὲ βάθος μὲ τὰ ἀρχαῖα μετρικὰ πρότυπα, διαπιστώνουμε πλήρη ἀντι-στοιχία, τόσο ῥυθμική, ὅσο καὶ στιχουργική.

          Πέρα, ὅμως, ἀπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ μέλους, ποὺ μποροῦν νὰ ἀποδοθοῦν σὲ μία γενικώτερη καὶ πλατύτερη βάση καὶ ἀφετηρία, ἡ πρωτοχριστια-νικὴ ὑμνῳδία παρουσίαζε καὶ Ἑλληνικότητα ἤθους, γιατὶ ἡ Ἑλληνικὴ μουσική, μὲ τὸ ἀπέριττο κάλλος της, καὶ εἰδικώτερα οἱ Πλατωνικὲς ἀντιλήψεις σχετικὰ μὲ τὸ ἦθος τῆς μουσικῆς, ταυτίζονταν ἀπόλυτα μὲ τὸ Χριστιανικὸ πνεῦμα. Ἡ συνύφανση ἐξάλλου μελῳδίας καὶ λόγου εἶναι ῾Ελληνικὴ ἄποψη, ποὺ ἐπικράτησε καὶ στὶς ᾿Εκκλησια-στικὲς μελῳδίες μὲ τὴν πιὸ αὐστηρή της μάλιστα μορφή, ποὺ εἶναι ἡ καθαρὰ φωνητικὴ μουσική.

          ᾿Αλλὰ ἡ εἰσαγωγὴ τῆς Ἑλληνικῆς μουσικῆς στὴν πρώτη Χριστια-νικὴ ᾿Εκκλησία ἐπιβεβαιώνεται καὶ ἀπὸ πολλὲς ἄλλες μαρτυρίες καὶ ἐρευνητικὲς παρατηρήσεις, ὅπως εἶναι π.χ. οἱ παρακάτω:

          1. Οἱ μελῳδοὶ τῶν πρώτων αἰώνων τοῦ Χριστιανισμοῦ, ποὺ συνέθεσαν τοὺς πρώτους ᾿Εκκλησιαστικοὺς ὕμνους, ἔζησαν σὲ χῶρες, στὶς ὁποῖες ἤδη εἶχε ἐπικρατήσει καὶ ἐπιβληθῇ ἡ Ἑλληνικὴ μουσική, ποὺ εἶχε μεταδοθῇ ἀπὸ τὸν Μέγα ᾿Αλέξανδρο καὶ τοὺς διαδόχους του. Ἡ πηγὴ τῆς μουσικῆς τῶν ὕμνων τους, συνεπῶς, ἦταν ἡ Ἑλληνική.

(συνεχίζεται)

Ἡ Μία ΕΚΚΛΗΣΙΑ Εἶναι δυνατὸν ὁ «παπισμὸς» νὰ εἶναι Ἐκκλησία; Ζ΄.

Ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱ.Μ. Σταυροβουνίου

Ἀρχιμανδρίτης Ἀθανάσιος

Καταλήγομεν καὶ πάλιν μὲ τὸν λόγο τοῦ ἁγίου Μάρκου, ἐπισκόπου Ἐφέσου τοῦ Εὐγενικοῦ· «Τοὺς ἀποστραφήκαμε (τοὺς Λατίνους) ὡς αἱρετικοὺς καὶ γι’ αὐτὸ χωριστήκαμε ἀπὸ αὐτούς... Εἶναι αἱρετικοί, καὶ ὡς αἱρετικοὺς τοὺς ἀπεκόψαμε».

Εἶναι ἡλίου φαεινότερον ὅτι ὁ «παπισμὸς» δὲν ἔχει ὑπὸ οὐδεμίαν ἀπολύτως ἔννοιαν τὶς πανάγιες ἐκεῖνες καὶ ἀπαραίτητες προϋποθέσεις, ποὺ θὰ ἠδύναντο νὰ τὸν καθιστοῦσαν καθ᾽ οἱονδήποτε τρόπον «ἐκκλησία». Ἀπεναντίας! Ἰσχύει τὸ ὅλως ἀντίθετον!

Ὅσοι ἀπὸ τοὺς μέχρι τώρα Ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς στοχάζονται νὰ ἐγκαταλείψουν τὴν Μίαν Ἐκκλησίαν καὶ προσβλέπουν εἰς τὴν προσφυγὴν καὶ ὑποδούλωσίν των εἰς τὰς ἀγκάλας τοῦ Πάπα, τί θὰ διαπράξουν ἆραγε ἐὰν πραγματοποιήσουν τὴν τοιαύτην ἀνίερον ἐπιθυμίαν των; Θὰ τολμήσουν ἆραγε νὰ ἀπαρνηθοῦν μεγίστους Φωστῆρας τῆς Ἐκκλησίας μας (π.χ. Μέγα Φώτιον, Γρηγόριον Παλαμᾶν, Μᾶρκον Ἐφέσου, κ.λπ.) καὶ νὰ ἀνυμνολογοῦν εἰς τὸ ἑξῆς σὰν “ἁγίους” φρικτοὺς “τύπους”, ὡσὰν τὸν ἀπαισίας μνήμης Ἀ. Στέπινατς (τὸ ὁποῖον ὁ παπισμὸς τὸν θεωρεῖ… “ἅγιον”);;;

Ἂς διερωτηθοῦν καὶ ἄς ἀπαντήσουν εἰς τὰ ἀμείλικτα αὐτὰ ἐρωτήματα τῆς ὀρθοδόξου συνειδήσεως, τὴν ὁποίαν, θέλομεν νὰ πιστεύομεν, ἐν πάσῃ καλῇ προαιρέσει, ὅ,τι ὄντως συνεχίζουν νὰ διαθέτουν!

Πηγή: Περιοδικὸ "Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ", περιοδικὴ ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου, Μάιος 2020, Ἀρ. Τεύχους 142-149, σσ. 1035-1040.

ΟΙ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΥΜΝΟΓΡΑΦΟΙ Α΄.

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη) 

          Μετὰ τὸν ᾿Αθανάσιον μεγαλύτεροι ὑμνογράφοι μέχρι τοῦ ᾿Ιωάννου Κουκουζέλη ὑπῆρξαν οἱ κάτωθι: ᾿Εφραὶμ ὁ Σῦρος, Βασίλειος ὁ Μέγας, Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνός, ᾿Αμβρόσιος ὁ Μεδιολάνων, ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος, ῾Ρωμανὸς ὁ Μελῳδός, ᾿Ανδρέας ἐπίσκοπος Κρήτης, ᾿Ιωάννης ὁ Δαμασκηνός, Κοσμᾶς ὁ Μελ¥ῳδός, Θεόδωρος Στουδίτης, Κασσιανὴ Μοναχή, ᾿Ιωάννης ὁ Κουκουζέλης.

Ἡ πρωτοχριστιανικὴ μουσικὴ

          ῞Οταν ἦλθε ὁ Χριστιανισμός, ἡ Ἑλληνικὴ μουσικὴ κυριαρχοῦσε ἀπ᾿ ἄκρου εἰς ἄκρον. Ἑπόμενο ἦταν, συνεπῶς, καὶ ἡ νέα θρησκεία νὰ χρησιμοποιήσῃ γιὰ τὶς ἀνάγκες της τὴ μουσική, ποὺ ἦταν τόσο γνωστὴ καὶ διαδεδομένη.

          Σὲ πολλὰ Πατερικὰ κείμενα τῆς ᾿Εκκλησίας μας ἀναφέρεται ὅτι ἡ μουσική, ποὺ χρησιμοποίησαν οἱ πρῶτοι ῞Ελληνες Χριστιανοὶ γιὰ τὶς θρησκευτικές τους ἀνάγκες, εἶχε τὸν χαρακτῆρα τῆς λεγόμενης “εὔρυθμης”  ἀρχαίας Ἑλληνικῆς μουσικῆς, τὴν ὁποία παρέλαβαν ἀπὸ τὴν “ἱερὴ”  μουσικὴ τῶν ᾿Εθνικῶν καὶ ἡ ὁποία ἦταν τελείως διαφορε-τικὴ ἀπὸ τὴν “εὐμελῆ”  (καὶ κατὰ τὸν Πλάτωνα “θυμελικὴ” ) μουσική. Κράτησαν ὅσα στοιχεῖα ἦσαν κατάλληλα καὶ ἅρμοζαν στὸν πνευματικὸ χαρακτῆρα τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἀπέβαλαν ὅσα ἦσαν ἀκατάλληλα γιὰ προσευχὴ καὶ λατρεία. Ἡ ἀρχικὴ αὐτὴ μουσικὴ περιεῖχε ἢ προχριστιανικὲς μελῳδίες ἢ νέες συνθέσεις, μὲ χαρακτηριστικὴ φυσικὴ συγγένεια πρὸς τὴ θρησκευτικὴ μουσικὴ τῶν ᾿Αρχαίων Ἑλλήνων, τὴν “ἱερὴ”  μουσικὴ τῶν ᾿Εθνικῶν, ἡ ὁποία εἶχε ἀπὸ πολλὰ χρόνια πρὶν ἐπιβληθῇ στὸν ᾿Ιουδαϊσμὸ καὶ ἦταν σὲ εὐρεῖα χρήση γιὰ τὴ μελοποίηση τῶν ψαλμῶν καὶ τῶν ἄλλων λατρευτικῶν ὕμνων1. ῞Ολοι οἱ μελοποιοὶ καὶ ὑμνογράφοι τῆς πρώτης Χριστιανικῆς ᾿Εκκλησίας, οἱ ὁποῖοι κατὰ κανόνα ἦσαν καὶ μελῳδοί2, μελοποιοῦσαν ὕμνους ἐφαρμό-ζοντας χριστιανικὰ κείμενα πάνω σὲ ἀρχαῖες “ἐθνικὲς”  μελῳδίες. Τὸ περιεχόμενο τὸ ἀντλοῦσαν ἀπὸ τὴν Παλαιὰ καὶ τὴν Καινὴ Διαθήκη.

(συνεχίζεται)

Ἡ Μία ΕΚΚΛΗΣΙΑ Εἶναι δυνατὸν ὁ «παπισμὸς» νὰ εἶναι Ἐκκλησία; ΣΤ΄.

Ἑπομένως, ὁ «παπισμός», εὑρισκόμενος εἰς τὸν ἀπολύτως καὶ ἐκ διαμέτρου ἀντίποδα τῆς ἐννοίας τῆς ΜίαςἘκκλησίας, κατ᾽ οὐδένα τρόπον δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ συνιστᾷ ὁ ἴδιος ἐκκλησία, ἀλλὰ συνιστᾷ Ἀντιεκκλησία, κατὰ τὸ ἀντίστοιχο “διαμετρικῶς ἀντιθετικὸ σχῆμα”: “Χριστὸς-Ἀντίχριστος”! Τοὐτέστιν, ἂς μᾶς ἐπιτραπῇ νὰ τὸ εἰποῦμεν ξεκάθαρα! Ὁ “παπισμὸς” συνιστᾷ “Ἀντι-εκκλησίαν”, ὑπὸ ἀμφοτέρας τὰς ἐννοίας: Ἀφ᾽ ἑνὸς μὲν ὡς πολεμῶσα τὴν ὄντως Ἐκκλησίαν, δηλαδὴ τὴν Ὀρθοδοξίαν, ἀφ᾽ ἑτέρου δὲ ὡς οὖσα “πιθηκισμός”, ἀνίερος μιμητισμὸς, κακέκτυπος καὶ νόθα ἐκδοχή, αὐτοῦ ποὺ εἶναι ἡ ὄντως Ἐκκλησία, δηλαδὴ ἡ Ὀρθοδοξία!

Δὲν ὑπάρχει ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας, πού, ἀναφερόμενος στὸν “παπισμὸ”, νὰ μὴν τὸν κατωνόμασεν ὡς αἵρεσι! Ὑπάρχει εὐρυτάτη συμφωνία εἰς τὰ ἔργα τῶν ἁγίων Πατέρων (consensus Patrum) τῆς Ἐκκλησίας! Ἀπὸ τὸν Μέγα Φώτιον, τὸν ἅγιον Γρηγόριον τὸν Παλαμᾶ, τὸν ἅγιον Μᾶρκον Ἐφέσου, τὸν Εὐγενικόν, ἕως τὸν ἅγιον Κοσμᾶν τὸν Αἰτωλόν, τὸν ἅγιον Νικόδημον τὸν Ἁγιορείτη, τὸν ἅγιον Νεκτάριον τὸν Πενταπόλεως κ.ἂ, ἀλλὰ καὶ σύσσωμος ἡ πανστρατιὰ τῶν ἁγίων Γερόντων τοῦ 20ου αἰῶνος, μὲ προεξάρχοντας πνευματικοὺς οὐρανομήκεις στύλους, τοὺς ἁγίους Παΐσιον Ἁγιορείτην, Πορφύριον Καυσοκαλυβίτην, Ἰάκωβον τὸν ἐπικαλούμενον “Μὲ συγχωρεῖτε” (Τσαλίκην), Γαβριὴλ Διονυσιάτην, Φιλόθεον Ζερβάκον, Ἐπιφάνιον Θεοδωρόπουλον, κ.λπ. καταδικάζουν ἀναφανδόν, ἀπεριφράστως καὶ ἀδιαμφισβητήτως τοὺς παπικοὺς ὡς αἱρετικούς!

Πηγή: Περιοδικὸ "Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ", περιοδικὴ ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυροβουνίου, Μάιος 2020, Ἀρ. Τεύχους 142-149, σσ. 1035-1040.

(συνεχίζεται)