Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Η΄.

* * *

Ἡ ταπεινὴ προσευχὴ συγκρατεῖ τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ!

Ἡ μετὰ δακρύων προσευχὴ ἀνοίγει τοὺς κρουνοὺς τοῦ Οὐρανοῦ!

Ἡ ἁγία προσευχὴ κάποιων, ποὺ συχνὰ ὁ κόσμος τοὺς ἐκλαμβάνει “ἀφελεῖς” καὶ “ἐλαχίστους”, ἴσως καὶ “ἀνυπάρκτους”, αὐτῶν ἡ προσευχή, συμβαίνει κάποτε νὰ μεταβάλλη ἄρδην ἀκόμη καὶ τὸν ροῦν τῆς Ἱστορίας!!!

* * *

Ὡραιότερη ὥρα γιὰ νὰ φύγη κάποιος ἀπὸ τούτη τὴν πρόσκαιρη ζωή, εἶναι τὸ νὰ τοῦ συμβῆ αὐτὸ, ἐνῷ προσεύχεται! Μεταβαίνει αὐτὸς πάραυτα, ἐκ τῶν προσκαίρων, καὶ διὰ “τοῦ θανάτου”, εἰς τὴν αἰώνιον Ζωή!

(Σημειωτέον ὅτι ἡ ῥῆσι αὐτὴ τοῦ μακαριστοῦ Γέροντός μας Γερμανοῦ, λειτούργησε καὶ ὡσὰν προφητεία γιὰ τὴν ἰδικήν του προσωπικὴ πορεία τῆς ζωῆς του.

“Ἔφυγε”, ὡς γνωστόν, ὁ ἅγιός μας Γέροντας, ἄγνωστος μεταξὺ ἀγνώστων, τὸ ἀπόγευμα τῆς 31ης Αὐγούστου, 1982, τὴν τελευταία δηλαδὴ ἡμέρα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους καὶ ἡμέρα ἀφιερωμένη κατ᾽ ἐξοχὴν στὴν Ὑπερευλογημένη Θεοτόκον, τὴν ὁποίαν ὑπερευλαβεῖτο ὁ μακαριστὸς Γέροντάς μας Γερμανός. Καὶ τοῦτο συνέβη ἐνῷ ἐπέστρεφε μετὰ ἀπὸ ὁλοήμερη σκληρὴ ἐργασία, στοὺς ἐλαιῶνες τῆς Μονῆς μας.

Ὁδηγῶντας τὸ τρακτέρ, κατέπεσε σὲ ἀπότομη χαράδρα, ὅπου βρῆκε, μονάχος κι ἀβοήθητος, θάνατο μαρτυρικό.

Μὲ τὸ τέλος τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ἔτους ἐτελεύτησε ὁ μακαριστὸς Γέροντας, μιὰ αὐθεντικοτάτη ἐκκλησιαστικὴ Μορφή, τοῦ ὁποίου ἡ ζωὴ ἦταν οὐσιαστικὰ μία διαρκὴς Θυσία, μία ἀδιάλειπτος Λειτουργία, ἕνας συνεχὴς ἀγώνας γιὰ τὸν Οὐρανό. Μετετέθη πάραυτα Ἐκεῖ, ὅπου τελεῖται ἡ ἀδιάλειπτος Θεία Λειτουργία, στὸ Ἄνω Θυσιαστήριο.

Οἱ μοναχοὶ ποὺ τὸν ἀναζητοῦσαν ἐπίμονα ὅλο ἐκεῖνο τὸ ἀπόγευμα, τὸν βρῆκαν τελικὰ τὴν ἄλλη μέρα σὲ νεκρικὴ καὶ προσευχητικὴ στάσι, μὲ τὰ πόδια καὶ τὰ χέρια του σταυρωμένα, ὁρατὸ κι αὐτὸ σημεῖο τῆς προσευχητικῆς του ἐργασίας, ἀκόμη καὶ κατὰ τὶς τελευταῖες ἐκεῖνες ὀδυνηρὲς στιγμὲς τοῦ ὁσιομαρτυρικοῦ του θανάτου, πού, σὰν ὠδῖνες κάποιου ἄλλου τοκετοῦ, τὸν εἰσήγαγαν στὸ “ἄλλο Φῶς”, τὴν Αἰώνια, τὴν ὄντως Ἀληθινὴ Ζωή!)

* * *

Ὁ ἀδιαλείπτως προσευχόμενος, θὰ “φύγη” κατὰ συνέπειαν καὶ ὁπωσδήποτε προσευχόμενος!

Ἀπὸ τὸ τεῦχος 122-131, 'Απρίλιος, 2016 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ». σ. 896-903.

Αγία Ταϊσία Ορθόδοξο Ενημερωτικό Δελτίο Εκδόσεων «Αγία Ταϊσία» Τεύχος Α’ Λευκωσία Ιανουάριος 2015 A΄.

(Πίνακας: Αλεξία Φιλίππου)

«Ο πλάσας με, ελέησον με»

Η Αγία Ταϊσία

          Η μακαρία Ταϊσία ήταν όμορφη, πρόσχαρη και πολύ ωραία, όταν δε ήταν δεκαεφτά περίπου χρόνων, η μητέρα της, η οποία από μικρή την ωθούσε στο κακό, την οδήγησε σε πορνείο.
          Επειδή δε ήταν ωραία, εξαπλώθηκε παντού η φήμη της ωραιότητας του προσώπου της και σαν φλόγα κατέκαιε η μανία της αγάπης της τις καρδιές όλων όσων την έβλεπαν.  Πολλοί λοιπόν πωλούσαν όλα τα υπάρχοντά τους για να μπορέσουν να απολαύσουν την ωραιότητά της· και έτσι επειδή πωλούσαν όσα είχαν, έχασαν και τα ρούχα τους, για να εκπληρώσουν την επιθυμία τους.
          Όταν άκουσε ο Αββάς Σεραπίων γι’ αυτήν, προσευχήθηκε, φόρεσε ρούχα κοσμικά, πήρε δε μαζί του και ένα νόμισμα και πήγε σ’ αυτήν δήθεν ως στρατιώτης.  Αφού την βρήκε, της έδωσε το νόμισμα και εκείνη αφού τον πήρε χαρούμενη λέγει σ’  αυτόν· «Ας μπούμε στο υπνοδωμάτιό μου».  Και ο Αββάς Σεραπιών της λέγει· «Ας μπούμε».  Όταν μπήκε ο Όσιος βλέπει ένα ψηλό κρεβάτι στρωμένο, στο οποίο εκάθησε η κοπέλα και προσκαλούσε τον γέροντα να ανέβει σ’ αυτό.  Τότε ο Γέροντας της λέγει· «Δεν υπάρχει άλλο δωμάτιο πιο μέσα απ’ αυτό;» Του λέγει η κοπέλα· «Υπάρχει».  Τότε λέγει σ’ αυτήν ο Γέροντας· «Ας πάμε να καθίσουμε λίγο εκεί».  Λέγει η Ταϊσία· «Εφ όσον δεν μας βλέπει κανένας άνθρωπος εδώ, είναι καλύτερα να μιλήσουμε και να εκπληρώσουμε εδώ την επιθυμία μας, διότι όπου και αν πάμε μας βλέπει ο Θεός».
(συνεχίζεται)

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Z΄.

* * *

Ὁ Θεός ἀπαντᾶ στὶς προσευχές μας μὲ ποικίλους τρόπους:

Κάποτε ἀπαντᾶ μὲ γεγονότα, ποὺ ἐνῷ τὰ νομίζουμε συμπτώσεις, ὅμως στὴν πραγματικότητα καθόλου δὲν εἶναι συμπτώσεις, ἀλλὰ εἶναι ἔργο τὴς θείας Του Πρόνοιας!

Ἀπαντᾶ ἄλλοτε καὶ μὲ μιὰ ἀπρόσμενη ἐξέλιξι τῶν πραγμάτων!

Ἀπαντᾶ πολλὲς φορὲς καὶ μὲ τὴ σιωπή Του, ἂν τοῦτο ἀπαιτεῖ τὸ βαθύτερο συμφέρο τῆς ψυχῆς μας!

* * *

Καὶ μόνη ἡ ἐπίκλησις στὴν προσευχή μας εἴτε τοῦ Παναγίου Ὀνόματος τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, εἴτε τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἴτε τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, εἴτε τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ἀλλ’ ἐπίσης καὶ ἡ ἐκζήτησις τῆς βοηθείας τῆς Πανυπερευλογημένης Θεοτόκου, καθὼς καὶ τῆς μεσιτείας τῶν Μαρτύρων, τῶν Ὁσίων καὶ ὁποιουδήποτε ἐκ τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, προξενεῖ μέσα μας μεγάλη χαρά, ἀπερίγραπτη ἀγαλλίασι καὶ ἀνέκφραστη παρηγορία!

* * *

Τὸ νὰ ἐκφωνοῦμε καθημερινὰ τοὺς «Χαιρετισμοὺς τῆς Παναγίας» μας, αὐτὸ μᾶς θεραπεύει ἀπὸ τὴν θλίψι, μᾶς ἀπαλάσσει ἀπὸ τὴν ἀπόγνωσι, διώχνει ἀπὸ μέσα μας κάθε ἀπελπισία καὶ μᾶς γεμίζει ἀνείπωτη χαρά!!!

* * *

Θέλεις νὰ χαίρεσαι; Τότε λέγε καθημερινὰ τοὺς «Χαιρετισμούς»!

* * *

Ὅποιος προσεύχεται μὲ αὐτοκατάκρισι, αὐτὸς γίνεται αὐτοκράτορας.

* * *

Ἡ προσευχὴ εἶναι ὄντως τὸ ὕψιστο, διότι ἐπικοινωνεῖς μὲ τὸν Ὄντως Ὕψιστον!

* * *

Δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ ὑπάρξη στὸν κόσμο σημαντικότερη πρᾶξι, ἀπὸ τὴν ταπεινὴ προσευχή!

* * *

Οἱ προσευχὲς τῶν ἁγίων ἀνθρώπων, μποροῦν καὶ συνεχίζονται, ἀκόμη καὶ μετὰ τὸν σωματικό τους θάνατο!

Γι᾽ αὐτὸ καὶ οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας μποροῦν καὶ θαυματουργοῦν καὶ μετὰ τὴν κοίμησί τους!

* * *

Ἀπὸ τὸ τεῦχος 122-131, 'Απρίλιος, 2016 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ». σ. 896-903.

(συνεχίζεται)

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟΥ B΄.

(Πίνακας: Αλεξία Φιλίππου)

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

Διαβάζεται, μεταξύ άλλων, το σύμβολο της Πίστεως, διότι οι προσευχές είναι αυστηρά χριστιανικές και όχι γενικόλογες και αόριστες και ψάλλονται στίχοι κατανυκτικοί, απευθυνόμενοι στη Θεοτόκο, τους Αγγέλους, τον Πρόδρομο, τους αποστόλους, προφήτες και μάρτυρες  κ.τ.ο. Μετά από μια προσευχή του Μ. Βασιλείου συνεχίζεται η ανάγνωση του Ψαλτηρίου με τους Ψαλμούς 50 κι 101. Η συγκλονιστική προσευχή ("Κύριε Παντοκράτορ, ο Θεός των πατέρων ημών, του Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ, και του σπέρματος αυτών του δικαίου...") του Μανασσή βασιλέως της Ιουδαίας, που διαβάζεται από τον ιερέα, μας υπενθυμίζει την αξία της μετάνοιας. Μετά από τους Ψαλμούς 69 κι 142 φτάνουμε στη Δοξολογία. Μόλις τελειώσει η ανάγνωση της Δοξολογίας,την πρώτη εβδομάδα των Νηστειών ψάλλεται τμηματικά ο κατανυκτικότατος Μέγας Κανών του Αγίου Ανδρέου Κρήτης ("Ελέησόν με ο Θεός, ελέησόν με") και τις υπόλοιπες εβδομάδες ψάλλονται Κανόνες από το “Θεοτοκάριον” του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, κατά τον ήχο της εβδομάδος. «Κύριε των δυνάμεων, μεθ’ ημών γενού…» ψάλλουν οι ψάλτες για να μας θυμίσουν πως στον αγώνα μας δεν είμαστε μόνοι αλλά μας παραστέκει ο Θεός. Έπονται η υπέροχη προσευχή προς το Χριστό του Μ. Βασιλείου (που είναι η ίδια στο Μικρό Απόδειπνο) η συγκλονιστική Ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου «Κύριε και δεσποτά της ζωής μου…», ευχή εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον («Άσπιλε, αμόλυντε…» ) και, τέλος η πασίγνωστη προσευχή προς τον Τριαδικό Θεό: «Και δος ημίν Δεσποτα προς ύπνον απιούσιν…».

Αυτά εν ολίγοις για την ακολουθία αυτή, που έχει σκοπο να φέρει την ψυχή σε κατάνυξη, δηλαδή διάθεση μετανοίας. Μη έχοντας κάτι να προσφέρουμε στο Θεό, ας του προσφέρουμε λίγο από τον κόπο μας. Είναι σίγουρο πως δεν θα πάει χαμένος.

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς ΣΤ΄.

Ὅσο μᾶς εἶναι ἀναγκαῖα ἡ τροφή, τὸ νερό, τὸ ὀξυγόνο, γιὰ νὰ ζοῦμε σωματικῶς, πολὺ περισσότερο μᾶς εἶναι ἀναγκαία ἡ προσευχή, γιὰ νὰ ζοῦμε πνευματικῶς.

* * *

Ὅπως συνεχῶς ἀναπνέουμε, γιὰ νὰ μὴν πεθάνουμε βιολογικά, παρομοίως πρέπει συνεχῶς νὰ προσευχώμαστε, γιὰ νὰ μὴν πεθάνουμε πνευματικά!

Ὅπως τὸ ὀξυγόνο ὑπάρχει παντοῦ, ὅπου κινούμαστε, ὅπου βρισκόμαστε, ὅπου καθόμαστε, ἀπείρως περισσότερον ὑπάρχει πανταχοῦ ὁ ἄπειρος Θεός! Μήπως δὲν λέμε γιὰ τὸν Θεὸ στὴν προσευχή μας: «Ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν»;

* * *

Εἶναι ἀδύνατο νὰ γίνεται ἀληθινὴ προσευχή, ποὺ νὰ εἶναι δηλαδὴ ἀποδεκτὴ ἀπὸ τὸν Κύριο, ἐὰν, ἀφ᾽ ἑνὸς μέν, ὁ προσευχόμενος εἶναι κυριευμένος ἀπὸ σαρκικὰ πάθη καὶ ἡδονὲς καὶ ἐὰν, ἀφ᾽ ἑτέρου, ἔχη μέσα του μίσος καὶ μνησικακία ἐναντίον ὁποιουδήποτε συνανθρώπου του.

* * *

Ἡ ἀληθινὴ προσευχὴ δὲν ἐξαντλεῖται μόνο στὸ νὰ ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Θεό.

Ἀληθινὴ προσευχὴ εἶναι ἀπαραιτήτως καὶ τὸ νὰ Τὸν εὐγνωμονοῦμε, καὶ νὰ Τὸν εὐχαριστοῦμε, καὶ νὰ Τὸν δοξολογοῦμε!

* * *

Ἀφοῦ συνεχῶς ἁμαρτάνουμε, γι’ αὐτὸ καὶ συνεχῶς ὀφείλουμε νὰ μετανοοῦμε καὶ νὰ προσευχώμαστε!

* * *

Ψυχρὴ προσευχὴ σημαίνει ὁπωσδήποτε ὅτι ὑπάρχει μέσα μας πολὺς ἐγωϊσμὸς καὶ ὑπερηφάνεια.

* * *

Στὶς θλίψεις καὶ τὶς δοκιμασίες, στοὺς πειρασμοὺς καὶ τοὺς κινδύνους, τί σπουδαιότερο μπορεῖ νὰ ὑπάρξη ἀπὸ τὴν ταπεινὴ προσευχή;

* * *

Ἀπὸ τὸ τεῦχος 122-131, 'Απρίλιος, 2016 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ». σ. 896-903.

(συνεχίζεται)

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟΥ A΄.

(Πίνακας: Αλεξία Φιλίππου)

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

Κατά τη Μ. Τεσσαρακοστή, συν τοις άλλοις, με θώρακα την προσευχήν «τω εχθρώ αντιμαχισώμεθα». 

Το Μέγα Απόδειπνο είναι κατανυκτική ακολουθία, που αρχίζει το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας και ψάλλεται στους ναούς από Δευτέρα μέχρι και Πέμπτη όλες τις εβδομάδες της Σαρακοστής.

Η ακολουθία αυτή (που βρίσκεται στο “Μέγα Ωρολόγιον”) χαρακτηρίζεται σαν “Μέγα Απόδειπνο” σε αντίθεση με το “Μικρό Απόδειπνο”, που είναι ακολουθία μικρότερη σε έκταση και διαβάζεται από τους πιστούς πριν κοιμηθούν ή στην Εκκλησία συνδυάζεται με τους Χαιρετισμούς της Θεοτόκου τις πέντε Παρασκευές του Ακαθίστου Ύμνου. 

Είναι μεγάλη η ακολουθία αυτή και περιλαμβάνει, συν τοις άλλοις, πλείστους όσους Ψαλμούς, δηλαδή ποιητικά κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης. Έτσι μετά το τρισάγιο διαβάζονται οι Ψαλμοί 4,6,12,24,30, και 90. Ακολουθούν οι εξής στίχοι από τις προφητείες του Ησαΐα (κεφ. 8 και 9): «Μεθ’ ημών ο Θεός γνώτε έθνη και ηττάσθε ότι μεθ’ ημών ο Θεός». Όλοι αυτοί ψάλλονται. 

(συνεχίζεται)

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς E΄.

* * *

Λέγει ὁ Προφήτης Ἠσαΐας: «Ἐγγίζει μοι ὁ λαὸς οὖτος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ καὶ ἐν τοῖς χείλεσιν αὐτῶν τιμῶσί με, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόῤῥω ἀπέχει ἀπ’ ἐμοῦ» (Ἡσ. κθ΄ 13). Ἀλίμονο ἂν προσευχώμαστε ψεύτικα, δηλαδὴ μόνο μὲ τὰ χείλη μας, ἐνῶ ἡ καρδία μας εἶναι γεμάτη ἀπὸ πάθη, κατακρίσεις, ἀκαθαρσίες καὶ κακίες!

* * *

Νὰ προσευχώμαστε πρώτιστα, γιὰ νὰ λάμψη μέσα μας ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὄχι νὰ στεκώμαστε στὴν προσευχὴ μὲ τὸν νοῦ μας προσκολλημένο στὶς ματαιότητες τοῦ κόσμου τούτου τοῦ προσωρινοῦ.

* * *

Ὅταν συνομιλοῦμε μὲ ἀνθρώπους, μπορεῖ νὰ τοὺς ξεγελοῦμε: Δηλαδὴ νὰ τοὺς κολακεύουμε, νὰ τοὺς καλοπιάνουμε, νὰ τοὺς ὑποκρινώμαστε, ἀκόμα καὶ νὰ τοὺς ἐκβιάζουμε ἢ καὶ νὰ τοὺς ἀπειλοῦμε!

Ὅμως ὅλα αὐτὰ καθόλου δὲν ἔχουν πέρασι, ὅταν συνομιλοῦμε μὲ τὸν παντογνώστη Θεό! Ὁ Κύριός μας ποτὲ δὲν “ξεγελιέται”! Γνωρίζει τὰ βάθη τῆς καρδίας μας. Ὅταν προσευχώμαστε, ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε τίμιοι μαζί Του, εἰλικρινεῖς καὶ εὐθεῖς ἐνώπιόν Του. Ἀλλοιῶς δὲν εἰσακουόμαστε!

* * *

Ὅταν στέκεσαι στὴν προσευχή, νὰ συνειδητοποιῆς μὲ Ποιὸν ἔχεις νὰ κάνης, μὲ Ποιὸν συνομιλεῖς, σὲ Ποιὸν ἀπευθύνεσαι.

Ἐάν, ἐνῶ συνομιλῆς μὲ κάποιον ἄνθρωπο, οὔτε νυστάζεις, οὔτε βαριέσαι, οὔτε κουράζεσαι, οὔτε ὁ νοῦς σου τρέχει ἀλλοῦ, πόσο περισσότερο πρέπει νὰ δείχνης προσοχή, εὐλάβεια καὶ σεβασμό, ὅταν συνομιλῆς μὲ αὐτὸν τὸν Ἴδιο τὸν Παντοδύναμο Θεό!

* * *

Ἀπὸ τὸ τεῦχος 122-131, 'Απρίλιος, 2016 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ». σ. 896-903.

(συνεχίζεται)

ΟΡΘΡΟΣ H΄.

(Πίνακας: Αλεξία Φιλίππου)

25. ΤΟ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ ΤΩΝ ΑΙΝΩΝ. Ἡ Στιχολογία τῶν Αἴνων, ὅπως ὅλες οἱ στιχολογίες τοῦ Σαββαΐτικου τυπικοῦ, τελειώνει μὲ τοὺς ἐπείσακτους στίχους: «Δόξα Πατρί... Καὶ νῦν...». Ὁ ὕμνος αὐτός, κυρίως ἐξαιτίας τῆς μουσικῆς του ἰδιαιτερότητας, δεσπόζει ἀνάμεσα στὰ ὑπόλοιπα Στιχηρὰ τῶν Αἴνων, ὡς πανηγυρικότερος, γιατὶ σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ Δοξαστικό, τὰ ἄλλα Στιχηρὰ τῶν Αἴνων εἶναι, κατὰ κανόνα, Προσόμοια (δηλαδή, δὲν ἔχουν δική τους μουσική, ἀλλὰ ἀντιγράφουν μουσικὰ καὶ μετρικὰ κάποιον ἄλλο ὕμνο, ποὺ ὀνομάζεται Πρωτομελὸν ἢ Αὐτομελόν). Τέλος, ὅσον ἀφορᾶ τὸ μουσικὸ μέλος τῶν διαφόρων Δοξαστικῶν τῶν Αἴνων, σήμερα τὸ βρίσκουμε καταγεγραμμένο σὲ εἰδικὲς ἐκδόσεις μουσικῶν βιβλίων, ὅπως, τὸ Δοξαστάριον κ.ἄ.

Ὁ 2ος στίχος («Καὶ νῦν...») στὸν ὄρθρο τῆς Κυριακῆς «Ὑπερευλογημένη ὑπάρχεις...» πάντα ψάλλεται σὲ ἦχο β´ ὅπως ἤδη ἀναφέραμε. Τέλος, ἀνάμεσα στὰ Δοξαστικὰ τῶν Αἴνων δεσπόζουν (ὡς πρὸς τὴ λειτουργική τους ἀξία) τὰ ἕνδεκα (11) Ἀναστάσιμα Δοξαστικὰ (ἢ Ἑωθινά), ποὺ ψάλλονται στοὺς ὄρθρους τῶν Κυριακῶν. Σὲ παράρτημα στὸ τέλος τῆς Παρακλητικῆς ὑπάρχουν καταγεγραμμένα τὰ ἕνδεκα (11) Ἀναστάσιμα Δοξαστικὰ τῶν Αἴνων, μαζὶ μὲ τὰ ἀντίστοιχα Ἀναστάσιμα Ἐξαποστειλάρια, ποὺ τὰ συνοδεύουν.

26. Η ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ. Ἐὰν εἶναι Κυριακὴ ψάλλεται ἡ Δοξολογία στὸν ἦχο τῆς ἑβδομάδας καὶ ὄχι στὸν ἦχο τοῦ Δοξαστικοῦ· ἐὰν εἶναι ἑορτὴ Ἁγίου στὸν ἦχο τοῦ Δοξαστικοῦ ἢ στὸν ἦχο τοῦ ἀπολυτικίου.

Στὸ τέλος τοῦ Ὄρθρου, ἀπὸ ἦχο α´ ἕως καὶ δ´ τὶς Κυριακὲς ψάλλεται τὸ «Σήμερον Σωτηρία», ἐνῷ ἀπὸ ἦχο πλ. α´ ἕως καὶ πλ. δ´ τὸ «Ἀναστὰς ἐκ τοῦ μνήματος», τὶς δὲ καθημερινὲς τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ Ἁγίου.

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Δ΄.

Ἐνῶ προσευχώμαστε, νὰ προσπαθοῦμε νὰ συνειδητοποιοῦμε τὸ νόημα τῶν λέξεων καὶ φράσεων, αὐτῶν τὰ ὁποῖα λέμε στὴν προσευχή μας. Ὄχι νὰ βαττολογοῦμε, χωρὶς νὰ νοιώθουμε τί λέμε, καὶ ὁ νοῦς μας νὰ πετᾶ ἀλλοῦ.

* * *

Προσευχὴ χωρὶς Ταπείνωσι, Αὐτομεμψία καὶ Μετάνοια, μένει ἄπρακτη, ἄκαρπη καὶ ἀνενέργητη.

* * *

Ἡ προσευχὴ εἶναι Θυσία: Προσφέρουμε ἐμεῖς στὸν Θεὸ τὴν καρδία μας, κι Αὐτὸς μᾶς ἀνταποδίδει Ὑπομονή, Γλυκύτητα, Χαρά, Εἰρήνη!

* * *

Μὴν ἀκοῦς τὸν λογισμό σου, ποὺ σοῦ λέει: «Δὲν νοιώθω τώρα διάθεσι γιὰ προσευχὴ· ἂς τὸ ἀναβάλω γιὰ ὕστερα». Αὐτὸ ἀποτελεῖ τέχνασμα τοῦ διαβόλου. Μὴν ξεχνᾶς, παιδί μου, ὅτι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ μᾶς λέγει: «Ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν βιάζεται, καὶ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν» (Ματθ. ια΄ 12)!

* * *

Αὐτός, ποὺ ἔφθασε σὲ κάποια τελειότητα προσευχῆς, μπορεῖ καὶ προσεύχεται κι ὅταν ἀκόμα κοιμᾶται: «Ἐγὼ καθεύδω καὶ ἡ καρδία μου ἀγρυπνεῖ» (ᾎσμα ᾈσμ. ε΄, 2), λέγει σαφῶς, ὁ σοφὸς Σολομών!

* * *

Ἀγάπη ἀληθινὴ πρὸς τὸν πλησίον σου σημαίνει: Νὰ προσεύχεσαι γι᾿ αὐτόν, ὅπως θὰ προσευχόσουν καὶ γιὰ τὸν ἑαυτό σου, ἂν εἶχες ἐσὺ ὁ ἴδιος, τὸ ἰδικό του πρόβλημα! Διότι μᾶς ἐντέλλεται ὁ Χριστός· «Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν.» (Ματθ. κβ´, 39)!

Ἀπὸ τὸ τεῦχος 122-131, 'Απρίλιος, 2016 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ». σ. 896-903.

(συνεχίζεται)

ΟΡΘΡΟΣ Ζ΄.

(Πίνακας: Αλεξία Φιλίππου)

21. ΤΑ ΕΞΑΠΟΣΤΕΙΛΑΡΙΑ. Τὰ ἀναστάσιμα ἐξαποστειλάρια βρίσκονται στὸ τέλος τῆς παρακλητικῆς μαζὶ μὲ τὰ Ἑωθινά· ἐπίσης σὲ ἑορτὲς Ἁγίων ἐξαποστειλάρια βρίσκονται καὶ στὰ Μηναῖα.

Ὁ α´ Δομέστικος τοῦ δεξιοῦ χοροῦ ἔρχεται στὸ μέσο τοῦ ναοῦ καὶ μπροστὰ ἀπὸ τὸ θρόνο τοῦ ἐπισκόπου ποὺ χοροστατεῖ καὶ ἀπαγγέλει ἐμμελῶς «Κέλευσον, Δέσποτα Ἅγιε· ἦχος τάδε» (ὁ ἦχος τοῦ πασαπνοαρίου). Ὁ ἐπίσκοπος στρέφεται στὸν δεξιὸ χορὸ καὶ «κελεύει» εὐλογώντας. Τότε καὶ ὁ πρωτοψάλτης ἀνεβαίνει στὴ θέση του γιὰ νὰ ψάλλει:

22. ΤΟ ΠΑΣΑΠΝΟΑΡΙΟ. Ψάλλονται οἱ στίχοι «Πᾶσα πνοὴ» καὶ «Αἰνεῖτε». Ὡς πρὸς τὴ μουσική του ἀπόδοση τὸ Πασαπνοάριο ἀκολουθεῖ τὸν τυχόντα ἦχο τοῦ πρώτου ἀπὸ τὰ Στιχηρά του.

Ἐφόσον θὰ χοροστατήσει ἐπίσκοπος ψάλλεται σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο τὸ μάθημα «Τὸν Δεσπότην καὶ Ἀρχιερέα ἡμῶν» σὲ ἦχο βαρὺ ὥστε ὁ ἐπίσκοπος νὰ λάβει καιρό.

23. Η ΣΤΙΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΙΝΩΝ. Δυστυχῶς, στοὺς ἐνοριακοὺς ναοὺς σήμερα, κατὰ κανόνα, ἡ Στιχολογία τῶν Αἴνων, χάριν συντομίας, παραλείπεται. Ἔτσι, μετὰ τὸ Πασαπνοάριο, ψάλλονται τὰ Στιχηρὰ τῶν Αἴνων.

(συνεχίζεται)

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Γ΄.

Παρομοίως καὶ ἐσὺ νὰ κλάψης γοερῶς στὸν Ἰησοῦ γιὰ νὰ σοῦ στείλη παρηγορία, ἐλπίδα. Διότι: «Τὰ καλὰ κόποις κτῶνται καὶ πόνοις κατορθοῦνται», ὅπως λέμε καὶ στὴν ἱερὰν Ἀκολουθία τοῦ “Μεγάλου Σχήματος”.

Γράφουν ἐξ ἄλλου καὶ οἱ ἅγιοι Πατέρες: «Πρέπει νὰ χύσης πρῶτα ἐσὺ “αἷμα”, γιὰ νὰ ἐκχυθῆ ἀκολούθως μέσα σου τὸ Πανάγιο Πνεῦμα»!

* * *

Ὅταν δυσκολεύεσαι νὰ προσευχηθῆς, στάσου, ὅπως σοῦ εἶπα καὶ ἄλλη φορά, μπροστὰ στὴν Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, καὶ μὴν Τοῦ λέγης τίποτε! Μόνο ἀτένιζέ Τον, καὶ ἔτσι σιγὰ σιγὰ θὰ σοῦ μιλήση Ἐκεῖνος. Θὰ σοῦ ’πῆ: «Ἀφοῦ κοπιάζης γιὰ μένα καὶ κοιτάζης μὲ Πίστι πρὸς Ἐμένα, ἐγὼ θὰ σὲ ἀνακουφίσω, θὰ εἶμαι στὸ πλευρό σου, θὰ σὲ στηρίξω! Μὴ λυπᾶσαι!»

Ὅπως, ὁμοίως, συνέβη καὶ μὲ ἕναν ἀσκητή. Ἐνῶ ἔκλαιγε γοερῶς, προσευχόμενος, βλέπει μπροστά του τὸν Χριστό, καὶ τοῦ λέγει: «Γιατὶ κλαίεις;». Τοῦ ἀπαντᾶ ὁ ἀσκητής: «Γιατὶ σὲ λύπησα, Χριστέ μου!». «Ἔ! Ἀφοῦ τὸ κατάλαβες καὶ μετανόησες διότι μὲ λύπησες», τοῦ ἀπαντᾶ ὁ Κύριος, «ἐγὼ ἔπαυσα νὰ λυποῦμαι καὶ ἔτσι καὶ σὺ στὸ ἑξῆς νὰ χαίρεσαι!»

* * *

Πρέπει ἡ προσευχή μας, ὅσον εἶναι δυνατό, νὰ ἀναβλύζη μέσα ἀπὸ τὴν καιομένη ὑψικάμινο τῆς ἀγαπώσης τὸν Κύριο καρδίας μας!

* * *

Εἶναι ἀδύνατο νὰ συνειδητοποιήσουμε τὴν πραγματικὴ ἀξία τῆς προσευχῆς, ἂν δὲν ἐπιμένουμε σ᾽ αὐτὴν μετὰ κόπου καὶ ὑπομονῆς, μέχρις ὅτου ἀνατείλουν μέσα μας οἱ γλυκύτατοι καρποί της.

* * *

Ὅταν προσεύχεσαι, νὰ αἰσθάνεσαι μέσα στὴν καρδία σου τὴ βεβαιότητα ὅτι θὰ λάβης παρὰ Θεοῦ τὸ ζητούμενο.

Καὶ τὸ κύριο ζητούμενο στὴν προσευχή μας, πρέπει νὰ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ ἡ ἐν Χριστῷ, ἡ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ζωή! Τότε, ὅλα τὰ ἄλλα θὰ μᾶς προστεθοῦν καθὼς μᾶς τὸ ὑποσχέθηκε Αὐτὸς ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος (Ματθ. στ΄, 33)!

* * *

Ἀπὸ τὸ τεῦχος 122-131, 'Απρίλιος, 2016 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ». σ. 896-903.

(συνεχίζεται)

ΟΡΘΡΟΣ ΣΤ΄.

(Πίνακας: Αλεξία Φιλίππου)

19. ΚΟΝΤΑΚΙΟ-ΟΙΚΟΣ-ΣΥΝΑΞΑΡΙΟ. Ἀναγιγνώσκεται τὸ Κοντάκιο, οἶκος ἀπὸ τὴν παρακλητικὴ καὶ τὸ Συναξάρι τῆς ἡμέρας ἀπὸ τὸ μηναῖο ἐκτὸς ἂν ὁρίζει κάτι ἄλλο τὸ τυπικό.

Στὸ σημεῖο αὐτὸ εἰσέρχεται ὁ Ἀρχιερέας ἐὰν χοροστατεῖ καὶ μετὰ τὸ συναξάρι καὶ οἱ δύο χοροὶ ψάλλουν ἀργὰ (ὥστε νὰ προλάβει ὁ Ἐπίσκοπος νὰ εὐλογήσει καὶ νὰ ἀνέβει στὸ θρόνο) σὲ ἦχο β´ τὸ «εἰς πολλὰ ἔτη Δέσποτα» ἀμέσως οἱ Ἱεροψάλτες λαμβάνουν καιρὸ ἀπὸ τὸν Ἀρχιερέα.

Ψάλλονται οἱ Καταβασίες· κάνουμε κατάληξη στὴν Καταβασία της η´ ᾠδῆς προτασσόμενου τοῦ στίχου «Αἰνοῦμεν, εὐλογοῦμεν καὶ προσκυνοῦμεν τὸν Κύριον». Εἴθισται ὁ Ἐπίσκοπος νὰ ψάλλει τὶς καταβασίες τοῦ δεξιοῦ χοροῦ. Καὶ ἀντικαθιστᾶ τὸν δεξιὸ χορὸ ἕως ὅτου εἰσέλθει στὸ Ἱερό, μετὰ τὸ «Πᾶσα πνοὴ» καὶ «Αἰνεῖτε» τῶν Αἴνων.

Τὸ σημεῖο αὐτὸ ἦταν παλαιότερα ἑτέρα, λανθασμένη θέση τοῦ Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου.

20. ΤΗΝ ΤΙΜΙΩΤΕΡΑΝ. Μετὰ τὴν ἐκφώνηση τοῦ Διακόνου ἢ τοῦ Ἱερέως «Τὴν Θεοτόκον καὶ Μητέρα τοῦ Φωτός, ...», ἡ στιχολογία τῆς Τιμιωτέρας ψάλλεται στὸν ἦχο τῶν καταβασιῶν· ἕπεται ἡ θ´ (ἐνάτη) ᾠδὴ τῶν καταβασιῶν.

Ὅταν τὸ ὁρίζει τὸ τυπικό, σὲ δεσποτικὲς καὶ θεομητορικὲς ἑορτὲς δὲν στιχολογεῖται ἡ Τιμιωτέρα ἀλλὰ ψάλλεται ὅλη ἡ ἐνάτη ᾠδή.

Αἴτηση τοῦ Ἱερέως καὶ μετά, ἐφόσον εἶναι Κυριακή, ψάλλεται τρὶς τὸ «Ἅγιος, Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν...» πρὶν τὰ ἐξαποστειλάρια σὲ ἦχο β´. Ἂν εἶναι ἑορτὴ Ἁγίου ψάλλουμε ἀμέσως τὰ ἐξαποστειλάρια.

(συνεχίζεται)

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Β΄.

Γιὰ νὰ μάθης τὴν Ἀδιάλειπτη Εὐχή, πρέπει νὰ ἀγωνίζεσαι γιὰ νὰ ἀποκτήσης ταπείνωσι, σιωπή, καὶ προθυμία.

Συμβαίνει μάλιστα νὰ εὐκολύνεσαι στὸ νὰ μαθητεύσης στὴν “Ἀδιάλειπτη Εὐχή”, ὅταν σοῦ συμβῆ κάποια θλίψις ἢ ἔχης κάποια βασανιστικὴ καὶ πιεστικὴ ἀνάγκη. Σὲ τέτοιες περιπτώσεις, ὅ,τι κι ἂν κάνης, ἡ ψυχή σου δὲν βρίσκει ἀνάπαυσι καὶ παρηγοριά, παρὰ μόνο ἂν παρακαλῆς ταπεινὰ καὶ χωρὶς ἄγχος, τὸν Θεό.

Ἀφοῦ λοιπὸν δοκίμασες σὲ καιροὺς θλίψεως τὴν “Εὐχή”, καὶ αἰσθάνθηκες, ἔστω καὶ γιὰ λίγο, τὴν ἀνείπωτη γλυκύτητά της, ὁπωσδήποτε ὠφελήθηκες! Τότε μπορεῖς εὔκολα νὰ συνεχίσης καὶ μετά, ὅταν δηλαδὴ θὰ περάση ἡ θλῖψις, τὴν προσπάθειά σου στὸ νὰ λέγης συνεχῶς τὴν “Εὐχή”, τῆς ὁποίας τὴν ἀνείπωτη γλυκύτητα ἤδη λίγο γεύτηκες, μὲ τὴν δοκιμασία, ποὺ ἔχεις προηγουμένως περάσει.

Πολλὲς φορὲς οἱ θλίψεις καὶ οἱ δοκιμασίες στὴ ζωή μας μπορεῖ νὰ ἀποτελέσουν τὸ πρῶτο εὐλογημένο ἔναυσμα γιὰ νὰ ἀρχίσουμε νὰ λέμε ἀδιακόπως τὴν γλυκυτάτη “Εὐχή”. Καὶ μετὰ, ἀφοῦ ἔγινε ἡ καλὴ ἀρχή, νὰ συνεχίσουμε, εἰ δυνατὸν γιὰ πάντα, νὰ λέμε τὴν “Εὐχή”!

Ἔτσι, οἱ θλίψεις καὶ οἱ δοκιμασίες μποροῦν νὰ γίνουν διδάσκαλοί μας στὴν προσευχή!

* * *

Στὸν καιρὸ τῶν θλίψεων καὶ τῶν πειρασμῶν, νὰ προσπίπτης στὸν Χριστό: «Ἰησοῦ μου, γλυκύτατε Χριστέ μου, Ἰησοῦ ἡ Ἀγάπη μου», νὰ Τοῦ φωνάζης μετὰ πόθου καὶ νὰ κλαίης γοερῶς.

Ὅπως συνέβη καὶ στὸν Ἠσαῦ, ποὺ εἶπε: «Οὐχ ὑπελίπου μοι εὐλογίαν, πάτερ;» (Γεν. κζ΄, 36). Ἔκλαψε γοερῶς, γράφει ἡ Γραφή!

Ἀπὸ τὸ τεῦχος 122-131, 'Απρίλιος, 2016 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ». σ. 896-903.

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς A΄.

Ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ εὐγενέστερο ἀγώνισμα τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς!

Ἡ προσευχὴ εἶναι ἡ κορυφαία ἐνασχόλησι μὲ τὴν ὁποία μπορεῖ καὶ πρέπει νὰ ἀσχολεῖται –καὶ μάλιστα ἀδιαλείπτως– ὁ ἀνθρώπινος νοῦς.

Ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ ὀξυγόνο καὶ τὸ νερὸ, ἡ τροφὴ καὶ ἡ τρυφὴ τῆς ψυχῆς.

* * *

Χωρὶς τὴν προσευχὴ εἶναι ἀδύνατο νὰ ζήσουμε πνευματικὰ
καὶ ἄρα εἶναι ἀδύνατο νὰ ζήσουμε πραγματικά!

* * *

Ἐφ᾽ ὅσον καὶ ἐν ὅσῳ προσευχόμεθα ἔχομεν λόγον ὑπάρξεως.

* * *

Εἶναι ἀδύνατο νὰ ἀποκτήσωμε γνησίαν προσευχή, ἐὰν προηγουμένως δὲν ἐγκαταλείψουμε κάθε πονηρία, κάθε κατάκρισι καὶ κάθε μνησικακία ἐναντίον ὁποιουδήποτε συνανθρώπου μας.

* * *

Ἂν θέλουμε νὰ μάθουμε ἀληθινὰ νὰ προσευχώμαστε, νὰ ἀποβάλωμε δίχως ἄλλο ἀπὸ τὴ ζωή μας τὸ καρκίνωμα τῆς καταλαλιᾶς καὶ τὸ πάθος τῆς πολυλογίας.

* * *

Καθαρὴ προσευχὴ εἶναι ἐκείνη κατὰ τὴν ὁποία, ὁ προσευχόμενος νοῦς ἀποβάλλει κάθε περιττὸ περισπασμό. Καὶ ἡ καρδία τοῦ ἀληθινὰ προσευχομένου εἶναι προσκολλημένη ἀποκλειστικὰ στὸν ὑπεράγαθο Θεό.

* * *

Αὐτός, ποὺ ἀγαπᾶ εἰλικρινὰ τὸν Θεό, τὸ ἀποδεικνύει στὴν πρᾶξι μὲ τὸν ἀγῶνα, ποὺ καταβάλλει, ὥστε νὰ ἀποκτήση καθαρὰν προσευχή!

* * *

Ἀπὸ τὸ τεῦχος 122-131, 'Απρίλιος, 2016 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ». σ. 896-903.

ΟΡΘΡΟΣ Δ΄.

(Πίνακας: Αλεξία Φιλίππου)

15. ΤΟ ΙΔΙΟΜΕΛΟ ΤΟΥ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΑΡΙΟΥ. Εἰδικότερα, στὸν Ὄρθρο τῆς Κυριακῆς ἔχει ὡς ἑξῆς: «Δόξα... Ταῖς τῶν Ἀποστόλων...», «Καὶ νῦν... Ταῖς τῆς Θεοτόκου...», «Ἐλέησον μέ... Ἀναστᾶς ὁ Ἰησοῦς...».

Στὶς Ἑορτὲς Ἁγίων ἡ τάξη διαμορφώνεται ὡς ἑξῆς: «Δόξα... Ταῖς τοῦ σοῦ Ὁσίου (ἢ Ἱεράρχου, ἢ Ἀποστόλου κ.ο.κ.)...», «Καὶ νῦν... Ταῖς τῆς Θεοτόκου...», «Ἐλέησόν με... καὶ ψάλλεται ἰδιόμελος ὕμνος τῆς τυχούσης ἑορτῆς».

Ὅταν μία ἀκολουθία δὲν ἔχει ἰδιαίτερο Ἰδιόμελο (τοῦ Πεντηκοσταρίου), δανείζεται ἕνα ἰδιόμελο ἀπὸ τὴν Ἀκολουθία τῆς Λιτῆς (Ἑσπερινός), προκειμένου νὰ καλύψει τὸ λειτουργικὸ αὐτὸ κενό. Στοὺς Κυριακάτικους, τέλος, στοὺς Ὄρθρους τοῦ Τριωδίου ὑπάρχουν εἰδικὰ ἰδιόμελα γιὰ τοὺς συγκεκριμένους στίχους: «Δόξα... Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι...», «Καὶ νῦν... Τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι...», «Ἐλέησόν με... Τὰ πλήθη τῶν πεπραγμένων μοι δεινῶν...».

16. ΤΟ ΣΩΣΟΝ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟΝ ΣΟΥ. Πρόκειται γιὰ μία ἀκόμη Αἴτηση τοῦ ἱερέα, ποὺ καταλήγει μὲ τὴν ἐκφώνηση: «Ἐλέει καὶ οἰκτιρμοῖς...». Σήμερα, ἡ αἴτηση αὐτὴ ἐντάσσεται στὴν Τάξη τοῦ Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου ὁ χορὸς ψάλλει τέσσερις φορὲς τριπλὰ «Κύριε, ἐλέησον», δηλαδὴ 12.

Ἡ ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου συνεχίζεται μὲ τὴν ψαλμωδία ἢ τὴν ἀνάγνωση τῶν Κανόνων.

(συνεχίζεται)

Γ Ὁ ἔνθεος Λαργάτης, ἔνθερμος ἐργάτης τῆς ἀκαταπαύστου προσευχῆς!

Ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης (νῆσος Νάξος 1749 - Ἅγιον Ὅρος 1809), κορυφαῖος διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας. Νωπογραφία («φρέσκο») ἀπὸ τὴν «Τράπεζα» τῆς Ἱ.Μ. Σταυροβουνίου, ἔργον τοῦ Ἐργαστηρίου Ἁγιογραφίας τῆς Μονῆς μας

Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου

Λόγος τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου
μὲ ἀφορμὴν τὴν ποιητικήν του σύνθεσιν, ἔχουσαν ὡς τίτλον:

«Χαιρετιστήριοι Οἶκοι εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν»[1] 

* * *

«Ὅτι κραταιὰ ὡς θάνατος Ἀγάπη» (ᾎσμα ᾎσμ. η´, 6)

Τριτον παράδειγμα ἂς εἶναι ὁ χαριτωμένος καὶ θεοφιλὴς Χριστιανός, ὁ ὀνομαζόμενος Λαργάτης. Διὰ τὸν ὁποῖον ἀναγινώσκομεν εἰς τὰς ἐκκλησιαστικὰς ἱστορίας, ὅτι εἶχε ἀμέτρητον ἀγάπην εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, καὶ πάντοτε δὲν ἔπαυεν ἀπὸ τὸ νὰ μελετᾷ μὲ ὑπερβολικὸν πόθον τὸ γλυκύτατον καὶ πολυτιμολιθομαργαρόχρυσον Ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μέσα εἰς τὴν καρδίαν του.

Οὗτος λοιπὸν ὁ τρισμακάριστος ἄνθρωπος, παρακινούμενος ἀπὸ τὴν ἄσβεστον φλόγα τῆς πρὸς τὸν Χριστὸν ἀγάπης, ἀποφάσισε νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, διὰ νὰ προσκυνήσῃ μὲ ἄκραν εὐλάβειαν τὸν ἅγιον καὶ ζωοποιὸν Τάφον τοῦ ἠγαπημένου του Ἰησοῦ, καὶ μὲ τὴν προσκύνησιν αὐτὴν νὰ δροσίσῃ ὀλίγόν τι τὴν κάμινον τῆς εἰς Αὐτὸν ἀγάπης του. Ὅθεν ἔφθασεν ἐκεῖ μὲ πολλὴν δίψαν, καὶ ἀγκαλιάζοντας τὸν Θεοδόχον Τάφον τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ καὶ καταφιλῶντας αὐτὸν πυκνὰ-πυκνὰ, μὲ δάκρυα πολλὰ καὶ ἀναστεναγμούς, τόσον ἐχάρη, ὁποὺ ἀπὸ τὴν ὑπερβολικήν του χαρὰν ἔμεινε ξεψυχισμένος! Οἱ δὲ σύντροφοί του, βλέποντες τοιοῦτον θαυμαστὸν καὶ παράδοξον θέαμα, καὶ θέλοντες νὰ μάθουν διὰ ποίαν ἀφορμὴν ἴσως νὰ ἀπέθανε, τὸν ἔσχισαν καί, ὢ τοῦ θαύματος! Εὑρῆκαν γεγραμμένα εἰς τὴν καρδίαν του ταῦτα τὰ ἐρωτικὰ καὶ θεῖα λόγια: «ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΓΛΥΚΕΙΑ ΑΓΑΠΗ».

Καὶ ἐκ τούτου ἔγινεν εἰς αὐτοὺς φανερόν, πόσην σφιγκτὴν ἀγάπην καὶ ἕνωσιν εἶχε μὲ τὸν Χριστὸν ἡ τετρωμένη ἐκείνη καὶ μακαρία ψυχή του, ὁποὺ κάλλιον ἐπρόκρινε νὰ τὴν χωρήσῃ βιαίως ἀπὸ τὸ σῶμα ὁ θάνατος, παρὰ νὰ χωρισθῇ πλέον αὐτὴ θεληματικῶς ἀπὸ τὸν πανάγιον Τάφον τοῦ τόσον ἐρωμένου της Νυμφίου Χριστοῦ! Καὶ πὼς τόσον ἐχάρη, καὶ τόσον εὐχαριστήθη, διότι ἠξιώθη νὰ ἀπολαύσῃ τὸ πανίερον Μνῆμα ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο ἐδέχθη μέσα του τὸν ἠγαπημένον Ἰησοῦν, εἰς τρόπον ὥστε ἡ φύσις καὶ ἡ καρδία μὴ δυναμένη νὰ χωρέσῃ τὴν τόσην ὑπερβολικὴν εὐχαρίστησιν καὶ χαράν, ἔκαμε ὥστε νὰ πετάξῃ ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα, καὶ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὰ Οὐράνια, διὰ νὰ ἀπολαύσῃ ἐκεῖ τὴν τελείαν ἀγάπην καὶ χαρὰν μὲ τὴν ἄμεσον ἕνωσιν μετὰ τοῦ ἠγαπημένου Χριστοῦ της.

(Διασκευὴ ὑπὸ τῆς Μονῆς μας, ἀπὸ τὸ βιβλίο· «Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, Ἀόρατος Πόλεμος», ἐκδ. ΤΗΝΟΣ, Ἀθῆναι 1965, σσ. 263-265).

Ἀπὸ τὸ τεῦχος 122-131, 'Απρίλιος, 2016 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ». σ. 871-874.

ΟΡΘΡΟΣ Γ΄.

(Πίνακας: Αλεξία Φιλίππου)

11. ΤΑ ΑΝΤΙΦΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟ. Τὰ ἀντίφωνα καὶ τὸ προκείμενο τοῦ Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου τὰ βρίσκουμε στὴν Παρακλητικὴ ἂν πρόκειται γιὰ Κυριακὴ εἰ δὲ μὴ ἂν πρόκειται γιὰ ἑορτὴ Ἁγίου ἀπὸ τὸ μηναῖο. Τὰ προκείμενα τῶν Ἑωθινῶν Εὐαγγελίων ψάλλονται τρεῖς (3) φορές, ἐνῶ, πρὶν ἀπὸ τὴν 3η ἐπανάληψή τους, προηγεῖται ἀπὸ αὐτὰ κάποιος ψαλμικὸς στίχος.

12. Η ΤΑΞΙΣ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ. Ὁ ἱερέας ἐκφωνεῖ: «Τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν», Ὁ ἱερέας συνεχίζει μὲ τὴν Ἐκφώνηση: «Ὅτι Ἅγιος εἰ ὁ Θεὸς ἡμῶν καὶ ἐν Ἁγίοις ἐπαναπαύη...». Τέλος, ὁ χορὸς ψάλλει (τρὶς) τὸ στίχο: «Πάσα πνοὴ αἰνεσάτω τὸν Κύριον», σὲ ἦχο β´.

13. Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΩΘΙΝΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ. Ἐὰν πρόκειται γιὰ Κυριακή, ἀναγιγνώσκεται ἀπὸ τὰ δεξιὰ τῆς Ἁγίας Τραπέζης τὸ Ἑωθινὸ Εὐαγγέλιον τῆς τυχούσης Κυριακῆς, ἐνῷ ἂν πρόκειται γιὰ καθημερινή, ἑορτὴ Ἁγίου, τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ὄρθρου τῆς ἑορτῆς ἀπὸ τὴν Ὡραία Πύλη.

14. ΤΟ ΑΝΑΣΤΑΣΙΝ ΧΡΙΣΤΟΥ ΘΕΑΣΑΜΕΝΟΙ. Διαβάζεται μόνο τὶς Κυριακὲς ἐνῷ στοὺς καθημερινοὺς ὄρθρους δὲν λέμε «Ἀνάστασιν Χριστοῦ», ἀλλὰ διαβάζουμε χύμα τὸ 50 ψαλμό, «Ἐλέησόν με».

15. Ο Ν´ ΨΑΛΜΟΣ. Εἶναι ὁ γνωστὸς σὲ ὅλους 50ος Ψαλμὸς («Ἐλέησόν με ὁ Θεός...»), ποὺ σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, γράφτηκε ἀπὸ τὸν Προφητάνακτα Δαβὶδ σὲ ἔνδειξη μετανοίας γιὰ τὸ διπλό του ἁμάρτημα (δηλαδή, τὰ ἁμαρτήματα τῆς δολοφονίας τοῦ στρατηγοῦ Οὐρία, καὶ τῆς μοιχείας μὲ τὴ σύζυγο τοῦ Οὐρία, τὴ Βηρσαβεέ).

Στὸν ἀναστάσιμο Ὄρθρο τῆς Κυριακῆς ὁ 50ος ψαλμὸς ψάλλεται (σὲ ἦχο β´ ἐνῷ τὴν περίοδο τοῦ Τριωδίου σὲ ἦχο πλ. δ´) ἀντιφωνικὰ ἀπὸ τοὺς δύο (2) χορούς, ἐνῷ κατὰ τὴν ὥρα τῆς ψαλμωδίας του, γίνεται ἡ προσκύνηση τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου (Λειτουργικὸ Εὐαγγέλιο). Στὶς ἑορτὲς τῶν Ἁγίων ὁ 50ος ψαλμὸς δὲν ψάλλεται, ἀλλὰ ἁπλῶς ἀναγιγνώσκεται ἀπὸ τὸν Ἀναγνώστη ἢ τὸν Προεστὸ τῆς λατρευτικῆς σύναξης.

(συενχίζεται)

Β Ὁ ἀσωτότατος ποὺ ἔγινε ὁσιώτατος!

Ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης (νῆσος Νάξος 1749 - Ἅγιον Ὅρος 1809), κορυφαῖος διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας. Νωπογραφία («φρέσκο») ἀπὸ τὴν «Τράπεζα» τῆς Ἱ.Μ. Σταυροβουνίου, ἔργον τοῦ Ἐργαστηρίου Ἁγιογραφίας τῆς Μονῆς μας

Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου

Λόγος τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου
μὲ ἀφορμὴν τὴν ποιητικήν του σύνθεσιν, ἔχουσαν ὡς τίτλον:

«Χαιρετιστήριοι Οἶκοι εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν»[1] 

* * *

«Ὅτι τετρωμένη ἀγάπης ἐγώ εἰμι·

πηγὴ κήπου καὶ φρέαρ Ὕδατος ζῶντος» (ᾎσμα ᾎσμ. ε´, 8· δ´, 15)

«Ὕδωρ πολὺ οὐ δυνήσεται σβέσαι τὴν ἀγάπην,
καὶ ποταμοὶ οὐ συγκλύσουσιν αὐτήν» (ᾎσμα ᾎσμ. η´, 7)

Δευτερον παράδειγμα ἂς εἶναι ὁ ὅσιος Ἰουλιανός, ὁ ὁποῖος ἦτον πρότερον ἕνας ἀσωτότατος ἄνθρωπος, ἀλλ’ ὕστερον ἔγινε μέγας ἀσκητὴς καὶ Ὁσιώτατος. Οὗτος λοιπόν, κοντὰ εἰς τὰς ἄλλας ἀρετὰς ποὺ τὸν ἐκοσμοῦσαν, εἶχεν ἐπιπροσθέτως καὶ μίαν ὑπερβολικὴν ἀγάπην εἰς τὸν Κύριόν μας Ἰησοῦν Χριστόν, καὶ ἄναπτεν ἡ καρδία του ἀπὸ ἔνθεον ἔρωτα. Ὑπὸ τοῦ ὁποίου τούτου ἔρωτος παρακινούμενος ὁ μακάριος, ἐκεῖ ὅπου συναντοῦσε μέσα εἰς τὰ βιβλία τὰ ὁποῖα ἀνεγίνωσκε, γεγραμμένον τὸ Ὄνομα Ἰησοῦς, ἢ Χριστός, ἢ Σωτήρ, ἢ Θεός, ἔκλαιε παρευθύς, καὶ βγάζοντας δάκρυα ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμούς του, κατέβρεχε τὸν τόπον ἐκεῖνον τοῦ χαρτιοῦ, ὅπου ἦσαν γεγραμμένα τὰ ὡς ἄνω θεῖα Ὀνόματα. Τόσον πολύ μάλιστα ἔκλαιγε, ὥστε ἔσβυναν καὶ ἐχαλοῦσαν τελείως τὰ γράμματα εἰς τὸ χαρτί. Βλέποντας δὲ ὁ Ἀββᾶς Ἠσαΐας τὰ βιβλία ἔτσι χαλασμένα εἰς ἐκεῖνα τὰ συγκεκριμένα σημεῖα, ἠρώτησεν αὐτὸν καὶ τοῦ λέγει: «Ποῖος εἶναι ἐκεῖνος, ὅπου χαλᾷ ἐδῶ τὰ βιβλία;». Ὁ δὲ ἅγιος Ἰουλιανὸς ἀπεκρίθη εἰς αὐτόν καὶ εἶπε: «Δὲν θέλω νὰ κρύψω ἀπὸ ἐσένα τίποτε, πάτερ. Ἡ πόρνη, ὅταν ἐπῆγεν εἰς τὸν Σωτήρά μας Χριστόν, ἔβρεξε τοὺς πόδας του μὲ τὰ δάκρυά της, καὶ τοὺς ἐσφόγγισε μὲ τὰ μαλλιὰ τῆς κεφαλῆς της, καὶ ἔτσι ἔλαβε παρ’ Αὐτοῦ τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν της. Καὶ ἐγώ, ὅταν κάμνω ἀνάγνωσιν εἰς τὰ βιβλία, ἐκεῖ ὅπου εὑρίσκω γεγραμμένον τὸ Ὄνομα τοῦ Χριστοῦ μου, τὸ βρέχω μὲ τὰ δάκρυά μου, διὰ νὰ λάβω παρ’ Αὐτοῦ τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν μου»! Τότε ὁ Ἀββᾶς Ἠσαΐας χαριέντως τοῦ λέγει: «Ὁ Θεὸς εἶναι φιλάνθρωπος, καὶ δέχεται τὴν προαίρεσίν σου, ὅμως τὰ βιβλία παρακαλῶ σε νὰ μὴν τὰ χαλᾷς». Ὁ δὲ Ἰουλιανὸς τοῦ ἀπεκρίθη καὶ πάλιν: «Πίστευσόν μοι, ὅτι ἐὰν δὲν κλαύσω ἔτσι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ μου, δὲν ἠμπορεῖ νὰ δροσισθῇ ἡ καρδία μου ἀπὸ τὴν φλόγα τῆς θείας ἀγάπης, ὁποὺ ἀνάπτει καὶ καίει ἐντός μου».

Ταῦτα διηγεῖται ὁ Ἀββᾶς Ἠσαΐας καὶ εἶναι καταγραμμένα εἰς τὴν Συλλογὴν Ἰωάννου Πατριάρχου Ἀντιοχείας, ἐν τῇ πρώτῃ ὑποθέσει τῇ «περὶ θανάτου καὶ τῶν ἐκεῖ δικαιωτηρίων», ἐν χειρογράφοις σῳζομένῃ.

* * *

(Διασκευὴ ὑπὸ τῆς Μονῆς μας, ἀπὸ τὸ βιβλίο· «Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, Ἀόρατος Πόλεμος», ἐκδ. ΤΗΝΟΣ, Ἀθῆναι 1965, σσ. 263-265).

Ἀπὸ τὸ τεῦχος 122-131, 'Απρίλιος, 2016 τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ». σ. 871-874.