Ἡ ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου B΄.

Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

          Τὴν προηγούμενη μέρα τῆς γιορτῆς, δηλαδὴ τὴν 7^η Σεπτεμβρίου, ἑορτάζονται τὰ προεόρτια τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου. Στὸν ἑσπερινὸ τῆς ἑορτῆς ψάλλονται ἰδιόμελα τοῦ Σεργίου καὶ τοῦ Στεφάνου Ἁγιοπολιτῶν καὶ Γερμανοῦ Α΄ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Στὸν ὄρθρο ὑπάρχουν δύο κανόνες, ἕνας τοῦ Ἰωάννη καὶ ὁ ἄλλος τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα Κρήτης. Ἡ γιορτὴ ἀποδίδεται στὶς δώδεκα Σεπτεμβρίου, διότι μετὰ ἀκολουθεῖ ἡ Παγκόσμια Ὕψωση τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ.

«Ἡ ἀπαρχὴ τῆς ἡμῶν σωτηρίας, λαοὶ σήμερον γέγονεν» ἀναφωνεῖ ὁ Στέφανος Ἁγιοπολίτης[1]. Ἡ γέννηση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου εἶναι, μέσα στὸ προαιώνιο σχέδιο τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀρχὴ τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἡ πάναγνος κόρη Μαριάμ, ἡ ὁποία κατὰ ἕνα σχῆμα ὀξύμορο, εἶναι καὶ Μητέρα καὶ Παρθένος, ἔχει προορισθεῖ «ἀπὸ γενεῶν ἀρχαίων» νὰ γίνει δοχεῖο τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ τελεσιουργεῖται τὸ θαῦμα στὴν γέννησή της, δηλαδὴ νὰ γεννιέται ἀπὸ τὸν Ἰωακεὶμ καὶ τὴν στείρα Ἄννα. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ προπάτορες Ἀδὰμ καὶ Εὔα χαίρονται ἀγαλλόμενοι. Ἡ Εὔα, ἡ ὁποία ἔχει πλασθεῖ ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ Ἀδάμ, μακαρίζει τὴν κόρη καὶ ἀπόγονό της, διότι γεννήθηκε λύτρωση γι’ αὐτήν, ἀφοῦ θὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ Ἅδη. Χαίρεται καὶ ὁ Δαβίδ, παίζοντας μὲ χαρὰ τὴν κιθάρα του. Διότι ἡ πάναγνος παρθένος Μαριὰμ γεννᾶται ἀπὸ τὴν Ἄννα, ἡ ὁποία μοιάζει μὲ τὴν πέτρα, ἀπὸ τὴν ὁποία θαυματουργικὰ προῆλθε νερό, ὅταν ἐπορεύοντο οἱ Ἰσραηλῖτες στὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας.

          Μέσα στὴν ὑμνογραφία τῆς γιορτῆς τοῦ Γενεθλίου τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου οἱ ὑμνογράφοι χρησιμοποιοῦν τὴ λέξη «σήμερον»[2]. Ἔτσι μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο θέλουν νὰ δείξουν τὴ διαχρονικότητα τῶν μεγάλων γεγονότων, τὰ ὁποῖα ἔλαβαν χῶρα στὸ πρόσωπο τῆς μητέρας τοῦ Θεοῦ. Ἡ Παναγία παρομοιάζεται μὲ Ἅγιο Θρόνο, τὸν ὁποῖο ὁ Θεὸς προετοίμασε γιὰ τὸν ἑαυτό του. Αὐτός, ποὺ μὲ σοφία ἐστερέωσε τοὺς οὐρανούς, κατασκεύασε μέσα στὴν ἄφατό του φιλανθρωπία ἕνα οὐρανό, ὄχι ἄψυχο ἄλλα ἔμψυχο, δηλαδὴ τὴν Θεόπαιδα Μαριάμ. Ἀκόμη ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος παρομοιάζεται μὲ φυτό, ποὺ μᾶς δίνει ζωή, τὸ ὁποῖο βλάστησε ἀπὸ τὴν ἄκαρπη ρίζα, δηλαδὴ τὸν Ἰωακεὶμ καὶ τὴν Ἄννα[3].

(συνεχίζεται)

---

[1] Στιχηρὸ ἰδιόμελο τῆς Λιτῆς Γενεθλίου Θεοτόκου.

[2] «Σήμερον ὁ τοῖς νοεροῖς θρόνοις ἐπαναπαυόμενος Θεός», «Σήμερον στειρωτικαὶ πύλαι ἀνοίγονται», «Σήμερον τῆς παγκοσμίου χαρᾶς τὰ προοίμια», «Σήμερον ἡ στείρα Ἄννα τίκτει Θεόπαιδα».

[3] Στιχηρὸ ἰδιόμελο τοῦ ἑσπερινοῦ.