Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Καθὼς διαβάζεις προσεκτικὰ τὴν Κλίμακα, παρατηρεῖς ὅτι πολλὰ ἀπὸ τὰ πιὸ ἀξιόλογα πορίσματα τῆς ψυχολογίας τοῦ Βάθους ἦταν ἤδη ἀπὸ αἰώνων γνωστὰ στοὺς ἁγίους Πατέρες τῆς ἐρήμου[1].

Τὸ «ἀριστούργημα αὐτὸ τοῦ ἀνατολικοῦ ἀσκητισμοῦ» δηλαδὴ ἡ Κλίμακα, ἐμπεριέχει καὶ κάποια στοιχεῖα τῆς λεγομένης ὑπαρξιακῆς φιλοσοφίας ἢ φιλοσοφίας τοῦ προσώπου, ποὺ ἀνεδύθη στὶς ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰῶνα καὶ συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ὅμως πόρρω ἀπέχουν τὰ ἀνθρωποκεντρικὰ αὐτὰ συστήματα ἀπὸ τὰ ὑπερβατικὰ νοήματα τοῦ θεωμένου Ἰωάννου τῆς Κλίμακας. Πέραν αὐτῶν ἡ Κλίμακα ἔχει ἀκόμη σπουδαιοτάτην ἀξία καὶ ἀπὸ πλευρᾶς παιδαγωγικῆς[2].

Ἡ Κλίμακα ἔχει μεταφραστεῖ σὲ δεκάδες γλῶσσες καὶ διαλέκτους καὶ ἐπέδρασε πολύ, τόσον στὸν Ὀρθόδοξο χῶρο (Ρωσία, Σερβία, Ρουμανία) ἀλλὰ ἀκόμη καὶ στὸν Δυτικὸ (Γαλλία, Ἱσπανία), ἂν καὶ ἡ δυτικὴ λεγομένη «θεολογία» ἀδυνατεῖ νὰ συλλάβῃ στὴν πληρότητά τους τὰ ὀρθόδοξα μηνύματα, βιώματα καὶ ἐμπειρίες.

Ἡ ἀρχὴ τῆς μοναχικῆς βιωτῆς εἶναι ἡ ἐπιλογὴ ἑνὸς σοφοῦ καὶ ἐναρέτου γέροντα. Ὅμως ὁ πνευματικὸς πατέρας πρέπει να ἐπιλεγῇ μὲ πολλὴ προσοχή, μήπως καὶ ἀντὶ σὲ ἕνα πηδαλιοῦχο καταήξουμε σὲ ἕνα κωπηλάτη[3].

Ὅπως διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἡ ζωὴ τοῦ μοναχοῦ, καὶ κατ’ ἐπέκταση καὶ τοῦ χριστιανοῦ ποὺ ζεῖ στὸν κόσμο, πρέπει νὰ ἔχει κέντρο τὸν Χριστό[4]: «Ἡσυχία σημαίνει ἀκατάπαυστη λατρεία τοῦ Θεοῦ καὶ παράσταση μπροστά Του. Ἂς ἑνωθῆ ἡ μνήμη τοῦ Ἰησοῦ μὲ τὴν ἀναπνοή σου, καὶ τότε θὰ γνωρίσῃς τὴν ὠφέλεια τῆς ἡσυχίας»[5].

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. Ἰωάννου Σιναΐτου, Κλῖμαξ, ἔκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου, Ὠρωπὸς Ἀττικῆς ⁸1999, σ. 7.

[2] Βλ. ὅπ.π. «Λόγος ἕτερος εἰς τὸν Ποιμένα», σσ. 381-408.

[3] Βλ. Φλορόφσκυ, ὅπ.π., σ. 402.

[4] Βλ. Ξανθοπούλου, ὅπ.π., σ. 18.

[5] «Ἡσυχία ἐστὶν ἀδιάστατος Θεῷ λατρεία καὶ παράστασις. Ἰησοῦ μνήμη ἑνωθήτω τῇ πνοῇ σου, καὶ τότε γνώσει ἡσυχίας ὠφέλειαν». Ἰωάννου Σιναΐτου, Κλῖμαξ, Λόγος ΚΖ΄, 2, κε΄-κστ΄.