ΒΟΡΕΙΑ ΚΥΠΡΟΣ - ΘΡΥΛΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ – ΜΙΑ ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΣΗ E΄.

Μαρία Δ.  Χατζηνικολάου

Φιλόλογος

Πίνακας Χριστόδουλου Βασιλειάδη

Η Ρήγαινα τζι η Ροδαφνού

Η γοητεία των θρύλων μας μεταφέρει σ’ ένα από τα κάστρα, όπου έζησε η βασίλισσα Ελεονώρα, η γυναίκα του βασιλιά Πέτρου Α’ του Λουζινιάν.  Ήταν η Ρήαινα του δημοτι­κού τραγουδιού, που ζήλεψε την όμορφη Αραδαφνούσα, την κυπριοπούλα, που αγά­πησε ο βασιλιάς Πέτρος:

 

Κάτω στους πέντε ποταμούς κάτω στους πέντε βρύσες,

μια μάνα καλορίζιτζη τρεις κόρες αναγιώνει.

Την μιαν ελέαν την Ροδούν τζι’ άλλην κυράν Ροδούσα,

η τρίτη η καλλύτερη εν η Αροδαφνούσα.

Τζει κάτω πάει ο Βασιλιάς τζει κάτω που μεινίσκει

Τζει κάτω τα αππάρκα του κριθθάριν τα ταΐζει.

Η Ρήαινα το έμαθε πολλά της κοκοφάνη,

Χαπάρι εν που μήνυσεν της Ροδαφνούς να πάρει.

Καλώς ήρτες Αροδαφνού να φας να πιεις μαζίμου,

Να φάεις άγρην του λαού, να φας οφτόν περτίτζιν.

Εν ήρτεν η Αροδαφνού να φα να πιει μαζί σου,

Μον’ ήρτεν η Αροδαφνού να δει ίντα την θέλεις.

Κάπου στράφτει, κάπου βροντά, κάπου χαλάζιν ρίβκει

Κάπου ο Θεός εθέλησεν καμιάν χώραν να κλύσει. 

Μήτε στράφτει, μήτε βροντά, μήτε χαλάζιν ρίβκει. 

Αλώπως εν η Ρήαινα την Ροδαφνούν τζιαι δέρνει».

 

Οι θρύλοι και οι παραδόσεις έχουν μέσα τους το προζύμι της αλήθειας, λέει κάποιος ερευνητής.  Η λαϊκή φαντασία τοποθετεί στο κάστρο του Βουφαβέντο τα 100 σπίτια της Ρήαινας.  Εκεί κάποτε ζούσε μια ευγενικιά αρχόντισσα η Βενετσιάνα Μαρία ντε Μολίνο, που τη βασάνιζε χρόνια μια αγιάτρευτη αρρώστια.  Οι σημερινοί γιατροί θα την έλεγαν λέπρα.  Υπέφερε από πόνους φρικτούς και για μοναδική συντροφιά της είχε ένα όμορφο σκυλάκι.  Στο τέλος, παίζοντας μαζί του, του κόλλησε τη φοβερή αρρώστια της, χωρίς να το θέλει.  Όταν το έπιανε η φαγούρα και οι πόνοι έφευγε μακριά της, γιατί δεν μπο­ρούσε να ησυχάσει.  Μετά από λίγες μέρες, έκπληκτη η αρχόντισσα είδε πως το σκυλάκι άρχισε να γιατρεύεται.  Τότε πρόσταξε έναν υπηρέτη της να παρακολουθήσει προσε­κτικά το σκυλάκι και να κοιτάξει που πηγαίνει και τι κάνει.  Ο δούλος γύρισε πίσω και είπε: «Κάτω στη ρίζα του βουνού είναι ένας βράχος.  Από τη ρίζα του βγαίνει βρυσούλα, με λιγοστό νερό και σχηματίζει λιμνούλα.  Μέσα σ’ αυτή τη λιμνούλα λούζεται το σκυλάκι.    Από τα λόγια του υπηρέτη υποψιάστηκε η αρχόντισσα πως το σκυλάκι μπορεί να έγινε καλά από το νερό της λιμνούλας και πρόσταξε τις δούλες τις να της φέρουν νερό από εκεί.  Από το πρώτο μπάνιο που έκανε, η υγεία της άρχισε να καλυτερεύει.  Πετούσε από τη χαρά της και σε μερικές μέρες έγινε εντελώς καλά.  Πήγε μόνη της ως τη βρυ­σούλα να δει το θαυματουργό νερό κι ευχαρίστησε το Θεό που έπλασε μέσα στα σπλά­χνα της γης μιαν τόσο θαυματουργή πηγή.  Σκέφτηκε να γυρίσει στην Πολιτεία, γιατί οι δικοί της δεν την απέφευγαν πια.  Πριν ξεκινήσει όμως, μια νύκτα, είδε ένα ζωντανό όνειρο, τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο και της είπε: «Μην πας πουθενά.  Κατέβα στη βρύση που σε γιάτρεψε, κτίσε εκεί ένα μοναστήρι με εκκλησία χαρισμένη στο όνομά μου και μείνε εκεί σ’ όλη σου τη ζωή.  Θα είσαι εκεί πιο χαρούμενη και πιο ευτυχισμένη».

Άρχισε αμέσως δουλειά με κτίστες και εργάτες η ευγενικιά αρχόντισσα και σε λίγους μήνες το μοναστήρι ήταν κτισμένο.  Κάλεσε μοναχούς στα κελλιά του.  Έμεινε κι η ίδια ως το τέλος της ζωής της και θάφτηκε εκεί.  Σήμερα, στον αριστερό τοίχο της εκκλησίας, βλέπουμε τη ζωγραφιά της.  Μαυροντυμένη, γονατιστή, μπροστά στην εικόνα της Πα­ναγίας να προσεύχεται.

(συνεχίζεται)