ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΖΩΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΕΚΡΩΣΙΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΙΕ΄.

του Άριστου Θουκυδίδη

Χημικού, M.Th.

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ε. Ομιλίες.

   Στίς γνήσιες ομιλίες του Δαμασκηνού (γιατί υπάρχει σύγχυση ως προς το ποιές είναι δικές του και ποιές ανήκουν σε άλλους, που φέρουν το όνομα Ιωάννης), συγκαταλέγονται μια στο Γενέσιον και τρείς Εἰς τήν Κοίμησιν τῆς Θεοτόκου[1], Εἰς τήν Μεταμόρφωσιν τοῦ Κυρίου[2], Εἰς τήν ξηρανθεῖσαν συκῆν[3] και Εἰς τό Μέγα Σάββατον[4]. Μέσα απο τις ομιλίες του διαφαίνεται ότι ο Δαμασκηνός ήταν ικανός ρήτορας και λόγω της ευγλωττίας του επωνομάσθηκε και Χρυσορρόας ή Χρυσόστομος.

ΣΤ. Αγιολογικά.

Ο Δαμασκηνός συνέγραψε διάφορα εγκώμια σε Αγίους, όπως το Ἐγκώμιον εἰς Ἰωάννην τόν Χρυσόστομον[5], το Ἐγκώμιον εἰς τό μαρτύριον Ἀρτεμίου[6] και το Ἐγκώμιον εἰς τήν Ἁγίαν Βαρβάραν[7].

Ζ. Διάφορα συγγράμματα.

   Ξεχωρίζει το σύγγραμμα, σαν μυθιστόρημα, Βίος Βαρλαάμ και Ἰωάσαφ[8], που γνώρισε μεγάλη διάδοση και το θέμα του χρησιμοποιήθηκε και σε άλλα λογοτεχνικά κείμενα σε πάρα πολλές χώρες του κόσμου. Άλλο έργο του Ιωάννου είναι το Πασχάλιον[9].

Η. Ποιητικά και ασματικά.  

   Ο Δαμασκηνός αναδείχθηκε ως ένας από τους σπουδαιότερους μελωδούς και υμνογράφους της Εκκλησίας. Υπήρξε ένας από τους κύριους εισηγητές των Κανόνων, συνθέτοντας πάνω από ενενήντα κανόνες από  τους οποίους οι δεκατέσσερεις περιέχονται στα έντυπα λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας, καθώς και νεκρώσιμα και άλλα ποιήματά του. Από τους Κανόνες που έχει συνθέσει ξεχωρίζουν ο κανόνας της Αναστάσεως «Ἀναστάσεως ἡμέρα λαμπρυνθῶμεν λαοί» και οι ιαμβικοί τρίμετροι κανόνες των Χριστουγέννων «Ἔσωσε λαόν θαυματουργῶν Δεσπότης», των Θεοφανείων, «Στίβει θαλάσσης κυματούμενον σάλῳ» και της Πεντηκοστής, «Θείῳ καλυφθείς ὁ βραδύγλωσσος γνόφῳ». Στον Δαμασκηνό αποδίδονται και οι κανόνες της εορτής του Ευαγγελισμού, της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, της Υπαπαντής, των Εγκαινίων του ναού της Αναστάσεως, στο Γενέσιον της Θεοτόκου, των Αποστόλων και Ιεραρχών και κανόνες σε Μάρτυρες και Οσίους και Προφήτες. Επίσης αποδίδονται στον Δαμασκηνό οι Εκκλησιαστικοί ύμνοι «Ἐπί σοί χαίρει Κεχαριτωμένη πᾶσα ἡ κτίσις», το «Ὑπερένδοξε ἀειπάρθενε εὐλογημένη Θεοτόκε προσάγαγε», «Τήν ἄχραντον εἰκόνα σου προσκυνοῦμεν ἀγαθέ», «Ἐλέησον ἡμᾶς Κύριε ἐλέησον ἡμᾶς», «Τήν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σέ ἀνατίθημι», «Τῶν Οὐρανίων στρατιῶν Ἀρχιστράτηγε», τα τροπάρια στίς Ώρες και τα στιχηρά του Πάσχα και τα 26 νεκρώσιμα ιδιόμελα και στιχηρά[1].

(συνεχίζεται)

---

[1]Γ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Ἐπισκόπησις, ό.π., σ σ. 114-115.

---

[1] ό.π., 96, 661-680 και 96, 700-761.

[2] ό.π., 96, 545-576.

[3] ό.π., 96, 576-588.

[4] ό.π., 96, 601-644.

[5] ό.π., 96, 761-781.

[6] ό.π., 96, 1251-1320.

[7] ό.π., 96, 781-813.

[8] ό.π., 96, 859-1240.

[9] ό.π., 95, 239-242.