ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΖΩΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΕΚΡΩΣΙΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ Γ΄.

του Άριστου Θουκυδίδη

Χημικού, M.Th.

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Η νεκρώσιμη ακολουθία αποτελεί την περιεκτική διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, αναφορικά με το μυστήριο του θανάτου αλλά και της ζωής. Με ανυπέρβλητο ποιητικό λόγο και πλούσιο υμνογραφικό περιεχόμενο, προσεγγίζει και ερμηνεύει το νόημα του θανάτου και της αιώνιας ζωής, δίνοντας ελπίδα και φως στον απελπισμένο, δηλώνοντας κατηγορηματικά ότι με το θάνατο δεν χάνεται ο άνθρωπος, αλλά εξακολουθεί να ζει, ελπίζοντας στην ανάσταση του νεκρού σώματος, που μας εγγυάται η ζωηφόρος Ανάσταση του Χριστού[1].

      Η νεκρώσιμη ή εξόδιος ακολουθία στη σημερινή της μορφή,  αναφέρεται ότι είναι ποίημα του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, παρόλο που ο ίδιος υμνογράφησε και μελοποίησε μόνο τα Νεκρώσιμα Ιδιόμελά της, στους οκτώ ήχους της Βυζαντινής Εκκλησιαστικής μας Μουσικής. Είναι γνωστό οτι απο τους πρώτους χριστιανικούς  χρόνους, κατά το θάνατο των πιστών, εψάλλοντο ψαλμοί και ύμνοι προς τον ζωοδότη Θεό. Οι ψαλμοί επλουτίζοντο με την πάροδο του χρόνου και στον 5^ον αιώνα συναντούμε  τα κεντρικώτερα σημεία της σημερινής Νεκρώσιμης Ακολουθίας[2]. Φθάνοντας στον Η΄αιώνα, ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός «συνέρραψε», κατά κάποιον τρόπο, τη Νεκρώσιμη Ακολουθία, εμπλουτίζοντάς τη με ψαλμικούς στίχους, ύμνους και τροπάρια μέχρις ότου «διεμορφώθη εἰς τήν πλουσιωτέραν, ποικιλωτέραν, δραματικωτέραν και περιπαθεστέραν ἐξ ὅλων τῶν ἀκολουθιῶν»[3]. Η συνεισφορά του Δαμασκηνού στον εμπλουτισμό των επικήδειων ακολουθιών και των επιμνημόσυνων δεήσεων ήταν ξεχωριστή, γιατί κατάφερε να αγγίξει με βαθιά θεολογική εμπειρία το γεγονός του θανάτου[4].

---

[1] ό.π., σ. 32.

[2]Ν. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ, Τό μυστήριο τοῦ θανάτου, σ. 359.

[3]Κ. ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ,  Ὁ Χριστανικός Ναός, σ. 597.

[4]G. FLOROVSKY,  Οἱ βυζαντινοί πατέρες,  μτφρ. Πάλλης Παναγιώτης, σ. 407.

(συνεχίζεται)