Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Α΄.

Χριστόδουλος Βασιλειάδης

Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακας

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ὥρισε νὰ γιορτάζεται τὴν Τετάρτη Κυριακὴ τῶν νηστειῶν ἡ μνήμη τοῦ ὁσίου Ἰωάννη τῆς Κλίμακας. Ὁ σκοπὸς τῆς ἑορτῆς αὐτῆς εἶναι γιὰ νὰ ἐνισχύσῃ αὐτοὺς ποὺ διανύουν τὸ προχωρημένο αὐτὸ στάδιο τῆς νηστείας καὶ νὰ βοηθήσῃ τοὺς πιστοὺς στὸ νὰ τελειώσουν αἰσίως, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, τὸ στάδιο τῶν ἀρετῶν, ὅπως ὀνομάζεται ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή[1].

Ἡ κυρίως μνήμη τοῦ ὁσίου Ἰωάννη τοῦ Σιναΐτη τελεῖται στὶς 30 Μαρτίου. Ἡ πατρίδα του μᾶς εἶναι ἄγνωστη. Εἶναι γενικῶς ἀποδεκτὸ ὅτι ὁ Ἰωάννης Σιναΐτης ἔζησε κατὰ τὰ τέλη τοῦ 6ου μ.Χ. αἰώνα καὶ πρῶτο μισὸ τοῦ 7ου (579μ.Χ. - 649μ.Χ.)[2].

Ἡ οἰκογένεια του ἦταν πλούσια καὶ τοῦ πρόσφερε τὴ δυνατότητα νὰ παρακολουθήσῃ ἀνώτερο κύκλο μόρφωσης[3]. Γνωρίζομε ὅτι εἶχε ἕνα ἀδελφό, ποὺ ὀνομαζόταν Γεώργιος.

Σὲ ἡλικία 16 χρόνων ἀσπάσθηκε τὴ μοναχικὴ ζωὴ καὶ μπῆκε κάτω ἀπὸ τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση τοῦ Ἀββᾶ Μαρτυρίου. Ὅταν ἀπέθανε ὁ Γέροντάς του, ἀποσύρθηκε στὴν περιοχὴ «Θωλᾶς», σὲ ἕνα ἀσκητικὸ σπήλαιο καὶ ἔζησε ἀσκητικὴ ζωὴ γιὰ σαράντα χρόνια. Κάποτε ὁ μαθητής του κοιμόταν τὴν περιοχὴ τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων κάτω ἀπὸ μιὰ πέτρα, ἡ ὁποία ἐπρόκειτο νὰ πέση πάνω του καὶ νὰ τὸν σκοτώσῃ. Τότε ὁ ἅγιος Ἰωάννης προγνωρίζοντας αὐτό, διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐνῷ καθόταν στὴν καλύβα του, φάνηκε στὸν μαθητή του, ποὺ κοιμόταν καὶ ἀφοῦ τὸν ξύπνησε, τὸν γλύτωσε ἀπὸ βέβαιο θάνατο.

(συνεχίζεται)

---

[1] Βλ. τὸ στιχηρὸ ἰδιόμελο τῶν αἴνων τῆς Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς: «Τὸ στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέῳκται, οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε, ἀναζωσάμεοι τὸ καλὸν τῆς νηστείας ἀγῶνα· οἱ γὰρ νομίμως ἀθλοῦντες, δικαίως στεφανοῦνται· καὶ ἀναλαβόντες τὴν πανοπλίαν τοῦ Σταυροῦ, τῷ ἐχθρῷ ἀντιμαχησώμεθα, ὡς τεῖχος ἄρρηκτον κατέχοντες τὴν Πίστιν, καὶ ὡς θώρακα τὴν προσευχήν, καὶ περικεφαλαίαν τὴν ἐλεημοσύνην· ἀντὶ μαχαίρας τὴν νηστείαν, ἥτις ἐκτέμνει ἀπὸ καρδίας πᾶσαν κακίαν. Ὁ ποιῶν ταῦτα, τὸν ἀληθινὸν κομίζεται στέφανον, παρὰ τοῦ Παμβασιλέως Χριστοῦ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς Κρίσεως».

[2] Βλ. Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, ἅπαντα τὰ ἔργα, 16, Κλῖμαξ, κείμενο - μετάφραση - σχόλια: Ἐλευθέριος Μερετάκης, ἐκδ. «Τὸ Βυζάντιον», Πατερικαὶ ἐκδόσεις Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, Θεσσαλονίκη 1996, σσ. 5-6. Ὁ Δημήτριος Τσάμης ἀναφέρει ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωάννης γεννήθηκε τὸ 525 καὶ κοιμήθηκε τὸ 595 μ.Χ. Βλ. Δημητρίου Γ. Τσάμη, Ἐκκλησιαστικὴ γραμματολογία, ἐκδ. Π. Πουρναρᾶ, Θεσσαλονίκη 2001, σ. 202. Ὁ καθηγητὴς Δημήτριος Μπαλάνος ἀναφέρει ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωάννης κοιμήθηκε περὶ τὸ 615 μ.Χ. Βλ. Δημητρίου Σ. Μπαλάνου, Οἱ πατέρες καὶ συγγραφεῖς τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, ἐν Ἀθήναις ²1961, σ. 63. Ὑπάρχει καὶ ἡ ἄποψη ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωάννης πέθανε στὰ μέσα τοῦ ἐνάτου αἰώνα. Βλ. Γεωργίου Φλορόφσκυ, Οἱ βυζαντινοὶ ἀσκητικοὶ καὶ πνευματικοὶ πατέρες (μτφρ. Παναγιώτου Πάλλη), ἐκδ. Π. Πουρναρᾶς, Θεσσαλονίκη 1992, σ. 397.

[3] Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἦταν λόγιος και μάλιστα «σχολαστικός», εἶχε δηλαδὴ βαθειὰ λογικὴ καὶ φιλοσοφικὴ μόρφωση. Αὐτὸ τὸ βλέπουμε ἀπὸ τὴ διατύπωση τῶν σκέψεών του καθὼς καὶ στὶς ἐπισημάνσεις του. Βλ. Νικηφόρου Καλλίστου Ξανθοπούλου, Ἐξήγησις σύντομος εἰς τὴν Κλίμακα τοῦ Ἰωάννου, ἔκδ. Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νικοπόλεως, Πρέβεζα 2002, σ. 17.