O ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΟΣ ΨΑΛΜΟΣ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΗ ΣΤ΄.

Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Κάρβουνο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Τότε ὁ Δαβὶδ συναισθανόμενος τὸ διπλὸ ἁμάρτημα ποὺ διέπραξε, ὁμολόγησε ὅτι πράγματι εἶχε ἁμαρτήσει μπροστὰ στὸν Κύριο. Καὶ ὁ προφήτης Νάθαν διαβεβαίωσε τὸν Δαβὶδ ὅτι ὁ Κύριος εἶδε τὴν μετάνοιά του καὶ συγχώρησε τὸ ἁμάρτημά του. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν θα θανατωθῇ. Προαναγγέλει ὅμως τὸν θάνατο τοῦ γιοῦ του, ποὺ γεννήθηκε ἀπὸ τὴν σχέση του ἐκείνη μὲ τὴν Βηρσαβεέ[1]. Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος μὲ τὴν ταπεινὴ ὁμολογία του ὁ Δαβὶδ ἐπανῆλθε στὴν ἀρχική του ἀξία καὶ ἔγινε πρότυπο μετάνοιας[2].

Ὁ Δαβὶδ μάλιστα, σὲ ἔνδειξη μετάνοιας νήστεψε, εἰσῆλθε στὸ δωμάτιό του καὶ διανυκτέρευσε κατὰ γῆς μὲ μόνο ἔνδυμα ἕνα τρίχινο σάκκο. Τότε εἶναι ποὺ συνέθεσε καὶ τὴν κορωνίδα τῶν ψαλμῶν, δηλαδὴ τὸν 50^ο («Ἐλέησόν με ὁ Θεὸς...») καθὼς καὶ τὸν 31^ο, ὅπου ἐκφράζει τὴν εἰλικρινῆ του μετάνοια. Ὅπως ἀναφέρει ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας τίποτε ἄλλο δὲν προσελκύει τόσο πολὺ τὴν εὐσπλαγχνία τοῦ Δεσπότη, ὅσο ἡ ὁμολογία τῆς ἁμαρτίας[3].

Ὁ ψαλμὸς αὐτὸς χρησιμοποιεῖται στὶς διάφορες ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως στὸ μικρὸ καὶ μεγάλο ἀπόδειπνο, τὸ μεσονυκτικό, τὸν ὄρθρο καθὼς καὶ στὴν Θεία Λειτουργία ἀπὸ τὸν ἱερέα, τὴν ὥρα τοῦ χερουβικοῦ ὕμνου.

---

[1] Ὁ προφήτης Νάθαν ἀναφέρει στὸν Δαβὶδ ὅτι ὁ γιὸς του, ποὺ γεννήθηκε ἀπὸ τὴν Βηρσαβεὲ θὰ θανατωθῇ. Ὁ γιὸς τοῦ Δαβὶδ εἶχε ἤδη γεννηθῇ, ὅταν ὁ προφήτης Νάθαν ἤλεγξε τὸν Δαβίδ. Βλ. Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς ψαλμούς, ΕΠΕ, 15, σσ. 146-147.

[2] Βλ. Ἰω. Χρυσσοστόμου, ΕΠΕ, 28, 724.

[3] «Οὐδὲν δὲ οὕτως εἰς ἔλεον ἐπισπᾶται Δεσπότην, ὡς ὁμολογία πλημμελήματος». Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς ψαλμούς, ΕΠΕ, 15, σσ. 148-149.