Παπαδιαμάντης καὶ Ὀρθοδοξία Θ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη

          «Ἀπόδειξη, ἀπὸ τὶς ἀσυνήθιστες, εἶναι ἡ ὀργάνωση γιορτῆς πρὸς τιμὴν τοῦ Παπαδιαμάντη. Τὴν ὠργανώσανε θαυμαστὲς καὶ φίλοι, λογοτέχνες καὶ ἄνθρωποι κοσμικοί. Καὶ ὡρίσανε μάλιστα τὴν πριγκίπισσα Μαρία Βοναπάρτη, σύζυγο τοῦ πρίγκιπα Γεωργίου, νὰ εἶναι ἐπικεφαλῆς τοῦ γιορτασμοῦ, ποὺ θὰ γινότανε στὴν αἴθουσα τοῦ Παρνασσοῦ. Ποιὸς λογοτέχνης ἢ ποιὸς ἄνθρωπος, ποὺ θὰ βρισκότανε στὴν ἀπαθλιωμένη κατάσταση τοῦ Παπαδιαμάντη, δὲν θ’ ἀντίκρυζε τούτη τὴν πρωτοβουλία σὰν δῶρο καὶ χαμόγελο τ’ οὐρανοῦ, προωρισμένο ν’ ἀλλάξῃ τὴν ὄψη τῆς ζωῆς του; Ποιὸς δὲν θὰ ἐκμεταλλευότανε τούτη τὴ μοναδικὴ εὐκαιρία;... Καὶ ὅμως! ῞Ολοι οἱ σημαντικοὶ ἄνθρωποι στὴν αἴθουσα, ἐκτὸς ἀπὸ ἕνα: τὸν ἴδιο τὸν τιμώμενο, τὸν ᾿Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Τὸν ἀναζητήσανε παντοῦ, ἀλλὰ δὲν τὸν βρήκανε πουθενά. ῎Ετσι ἡ γιορτὴ ἔγινε δίχως τὸν Παπαδιαμάντη, γιατὶ κανένας δὲν μποροῦσε νὰ ὑποψιαστῇ πὼς ὁ Παπαδιαμάντης ἀρνήθηκε τὸ χειροκρότημα καὶ τὸ «λιβανωτὸ» τῶν τρανῶν καὶ τῶν σπουδαίων, γιὰ νὰ περάσῃ τὴν ἴδια ὥρα στὸ σπίτι ἑνὸς φτωχοῦ μανάβη, τοῦ Νικόλα τοῦ Μπούκη, στοῦ ὁποίου τὸ σπίτι ὁ Παπαδιαμάντης ἔψελνε συχνὰ καὶ ἡ μικροῦλα κόρη τοῦ Μπούκη, ἡ ᾿Αγγελικοῦλα, τὸν ἄκουγε μὲ κατάνυξη, ὀνομάζοντας τὶς ψαλμῳδίες τοῦ Παπαδιαμάντη «Τὰ τραγούδια τοῦ Θεοῦ!»...

          Οἱ ματαιολογίες περισσεύουν μπροστὰ σ’ αὐτὸ τὸ ὀφθαλμοφανὲς γεγονός, ποὺ δείχνει τὴν ἀρνητικὴ θέση του μπροστὰ στὴ ματαιότητα τοῦ πλούτου καὶ τῆς δόξας.

          Κλείνουμε τὴ μελέτη μὲ λίγα λόγια τοῦ Φώτη Κόντογλου, γιατὶ πιστεύομε ὅτι ἡ μεγάλη αὐτὴ λογοτεχνικὴ προσωπικότητα πρέπει νὰ τιμᾶται καὶ νὰ ἐκτιμᾶται ἀπὸ ἀντάξια τῆς ζωῆς καὶ τοῦ ἔργου της πρόσωπα: «῞Οσο περνᾷ ὁ καιρός, ὁλοένα ξεθωριάζουνε οἱ μεγάλοι ἄντρες καὶ οἱ λογῆς - λογῆς ἀποθεωμένοι. Πλὴν ὁ Παπαδιαμάντης γίνεται ὁλοένα πιὸ ζωντανός, πιὸ ἀληθινός, πιὸ ἀγαπημένος, πιὸ ζωογόνος μέσα στὶς ψυχές, ντυμένος στολὴν ἀφθαρσίας. Γιατὶ εἶναι ἕνα κλαδὶ ἀμάραντον ἀπὸ τὸ πολύκλωνο δέντρο τῆς ᾿Ορθοδοξίας, ποὺ τὸ φύτεψε ὁ Χριστός, γιὰ νὰ εἶναι χλωρὸ καὶ ἀνθισμένο στὸν αἰῶνα... Ὁ Παπαδιαμάντης εἶναι ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ ᾿Ορθοδοξία, ποὺ ἡ δύναμή της πληθαίνει μὲ τὴ φτώχεια, μὲ τὴν ἀγωνία, μὲ τὰ μαρτύρια».

          «Εἰς μνημόσυνον αἰώνιον ἔσται δίκαιος».

Χριστόδουλος Βασιλειάδης, Κείμενα ἐπὶ ζητημάτων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, Ἐορτολόγιο, Τριώδιο-Πεντηκοστάριο, Ὀρθόδοξοι προβληματισμοί, ἐκδόσεις Ἁγία Ταϊσία, Λευκωσία 2017.