Ἡ ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου B΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Μετὰ τὴν Τρίτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴν Ἔφεσο ἄρχισαν νὰ εἰσάγωνται στὴ λατρεία τὰ γεγονότα τῆς ζωῆς τῆς Παρθένου Μαρίας ὑπὸ μορφὴν ἑορτῶν[1]. Γύρω στὰ τέλη τοῦ Ε΄ ἢ ἀρχὲς τοῦ ΣΤ΄ αἰώνα στὰ Ἱεροσόλυμα εἰσήχθη καὶ ἡ γιορτὴ τοῦ Γενεσίου ἢ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου, σύμφωνα μὲ τὸ πρότυπο τῆς γιορτῆς τῶν Χριστουγέννων[2]. Στὴν Δύση ὁ πάπας Σέργιος Α΄ στὰ τέλη τοῦ Ζ΄ αἰώνα εἰσήγαγε ἐπίσημα τὴ γιορτή στὸ ἑορτολόγιο τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας[3].

        Τὴν προηγούμενη μέρα τῆς γιορτῆς, δηλαδὴ τὴν 7^η Σεπτεμβρίου, ἑορτάζονται τὰ προεόρτια τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου. Στὸν ἑσπερινὸ τῆς ἑορτῆς ψάλλονται ἰδιόμελα τοῦ Σεργίου καὶ τοῦ Στεφάνου Ἁγιοπολιτῶν καὶ Γερμανοῦ Α΄ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Στὸν ὄρθρο ὑπάρχουν δύο κανόνες, ἕνας τοῦ Ἰωάννη καὶ ὁ ἄλλος τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα Κρήτης. Ἡ γιορτὴ ἀποδίδεται στὶς δώδεκα Σεπτεμβρίου, διότι μετὰ ἀκολουθεῖ ἡ Παγκόσμια Ὕψωση τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ.

(συνεχίζεται)

---

[1] Ἤδη μάλιστα εἶχαν ἀνεγερθεῖ καὶ ναοὶ πρὸς τιμὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἤδη κατὰ τὸ τέλος τοῦ Δ΄ αἰώνα ἑορταζόταν ἡ γιορτὴ τῆς Ὑπαπντῆς, ἡ ὁποία εἶναι μὲν Δεσποτικὴ ἀλλὰ ἐτιμᾶτο καὶ τιμᾶται ἡ Θεοτόκος.

[2] Πολλοὶ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἐκκλησιαστικοὶ συγγγραφεῖς, οἱ ὁποῖοι γνώριζαν ἤδη τὴ γιορτή, ἔγραψαν ἐγκωμιαστικοὺς λόγους γιὰ τὴν γιορτὴ καὶ τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο.

[3] Κατὰ τὸν Ι΄ καὶ ΙΑ΄ αἰώνα ἐπεκράτησε ἡ γιορτὴ σὲ ὁλόκληρη τὴν Δύση.