Περὶ τῆς ψαλτικῆς τέχνης B΄.

«῾Ως ἐμψύχῳ Θεοῦ κιβωτῷ, ψαυέτω μηδαμῶς χεὶρ ἀμυήτων»

(Μεγαλυνάριον Θ΄ ᾠδῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου)

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσα Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

          Ὁ μελετῶν διὰ τῆς λογικῆς τὴ μουσική αὐτὴ συστηματοποιεῖ τὰ πορίσματά του καὶ τὰ κατατάσσει σὲ κανόνες. Ὁ χρησιμοποιῶν τὸ συναίσθημά του περισσότερο, παρὰ τὴ λογική, προσέχει τὶς μελῳδικὲς γραμμὲς καὶ τὴ ῥοὴ τοῦ μέλους. Ὁ πρῶτος εἶναι ὁ ἐπιστημονικὸς καὶ συστηματικός, ὁ δεύτερος καλλιτεχνικὸς καὶ ἐκφραστικός. ῞Ομως αὐτὰ δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἀπόλυτα. ᾿Εγὼ θὰ προτιμοῦσα τὸν δεύτερο παρὰ τὸν πρῶτο.

          ῞Οταν ὑπάρχῃ ἐσωτερικὴ κίνηση καὶ ἐνθουσιασμὸς γιὰ τὴ Βυζαντινὴ Μουσική, δὲν βλέπομε πλέον τοὺς χαρακτῆρες, ἀλλὰ τὶς μουσικὲς φράσεις.

          Τὸ μεγαλύτερο λάθος, ποὺ κάνουν οἱ κριτικοὶ τῆς μουσικῆς, εἶναι ἡ σύγκριση. Ἡ τελευταία, αὐτὴ καθ’ ἑαυτήν, εἶναι οὐδέτερη. ᾿Αλλὰ γίνεται ἀρνητικὸ στοιχεῖο, ὅταν συγκρίνωμε τὴν Εὐρωπαϊκὴ μὲ τὴ Βυζαντινή. Γιὰ νὰ συγκρίνωμε δύο ἀντικείμενα, πρέπει νὰ εἶναι ὁμοειδῆ. Βυζαντινὴ μὲ Βυζαντινὴ καὶ Εὐρωπαϊκὴ μὲ Εὐρωπαϊκή.

          ῞Ενα ἄλλο θέμα, ποὺ πρέπει νὰ τονίσωμε εἶναι ἡ χρησιμοποίηση τοῦ παρεστιγμένου μπροστὰ ἢ πίσω ἀπὸ τὸ γοργό ἢ δίγοργο. Πιστεύω ὅτι πρέπει νὰ εἴμαστε φειδωλοὶ στὴ χρήση τοῦ παρεστιγμένου καὶ νὰ βασιζόμαστε πάνω στὴν ἐκτέλεσή του, γιὰ νὰ καθορίσωμε ἂν θὰ τοποθετηθῇ ἢ ὄχι παρεστιγμένο καὶ ποῦ θὰ τοποθετηθῇ.

          Ἡ Βυζαντινὴ Μουσικὴ μπορεῖ νὰ ἔχῃ κύριο ἢ δευτερεύοντα λόγο σὲ σχέση μὲ τὸ ποιητικὸ κείμενο. Στὰ σύντομα μέλη ἡ μουσικὴ ὑπηρετεῖ τὴν ποίηση, ἐνῷ στὰ ἀργὰ συμβαίνει τὸ ἀντίθετο.