Σάββατο 8 Απριλίου 2023

Ἀπολυτίκιο Β΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Τὸ ἀπολυτίκιο, εἴτε ψάλλεται καὶ ἀκολουθεῖ τὸ θεοτοκίο, εἴτε ψάλλεται τρεῖς φορές, ἀφοῦ προταχθῆ τὸ «Δόξα...» «Και νῦν...», κατὰ τὸν ἴδιο τύπο, ποὺ ψάλλονται τὰ καθίσματα, ποὺ ἀκολουθοῦν. Μεταξὺ τοῦ «Νῦν ἀπολύεις...» καὶ τοῦ ἀπολυτικίου παρεμβάλλεται τὸ τρισάγιο, τὸ ὁποῖο παλαιότερα ψαλλόταν. Θεωρεῖται ὅτι ἦταν στιχηρὸ τῆς ᾠδῆς τῆς Καινῆς Διαθήκης «Νῦν ἀπολύεις...». Τὸ ἀπολυτίκιο θεωρεῖται τὸ παλαιότερο τροπάριο καὶ εἶναι κατάλοιπο τῆς ἀρχικῆς ὑμνογραφίας κάθε γιορτῆς.

Τὰ σύντομα ἀπολυτίκια τῶν δεσποτικῶν ἑορτῶν, ὅπως εἶναι τὸ τροπάριο τῆς ἀναστάσεως «Χριστὸς ἀνέστη...», τὸ ὁποῖο διασώθηκε ἀπὸ τὴν πρώτη Ἐκκλησία στὴν Πασχαλινὴ ἀκολουθία, ἢ ἀκόμη τὰ ἀποστολικὰ καὶ τὰ προφητικὰ ἀπολυτίκια, λόγῳ τῆς συντομίας καὶ ἁπλότητάς τους, θεωροῦνται τὰ πιὸ ἀρχαῖα ἀπὸ ὅλα. Ἕνας λόγος, γιὰ τὸν ὁποῖο τὰ ἀπολυτίκια θεωροῦνται οἱ ἀρχαιότεροι ὕμνοι, εἶναι καὶ τὸ ὅτι αὐτὰ ψάλλονται ἢ διαβάζονται, εἴτε μία, εἴτε πολλὲς φορές, στὶς ἀκολουθίες τοῦ ἑσπερινοῦ, τοῦ ὄρθρου, τῶν ὡρῶν, καθὼς καὶ στὴ Θεία Λειτουργία. Σχετίζεται μὲ τὸ συναξάριο τῆς ἡμέρας καὶ ἀποτελεῖ τὸ ἀπόσταγμα τῆς καθημερινῆς ἀκολουθίας[1].

(συνεχίζεται)

[1] Βλ. ΞΥΔΗ, Ὑμνογραφία, σ. 315 ἑξ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου