H ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΘΩΜΑ A

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

Ὁ Θωμᾶς, ὁ ὁποῖος ἐπονομαζόταν Δίδυμος, ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα μαθητὲς τοῦ Κυρίου. Ἦταν δύσπιστος καὶ ἤθελε ἁπτές μαρτυρίες γιὰ νὰ ἐπιβεβαιώσῃ τὴν ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ. Ἂς δοῦμε ὅμως μὲ τὴ σειρὰ τὰ γεγονότα, στὰ ὁποῖα ἀναφέρεται τὸ ὄνομα τοῦ Θωμᾶ στὴν Καινὴ Διαθήκη.

Ὁ Κύριος, πρὸ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου, ἀποκαλύπτει στοὺς μαθητές Του ὅτι ὁ Λάζαρος ἀπέθανε καὶ ὅτι θὰ τὸν ἀναστήσῃ. Ὅμως οἱ μαθητὲς ἀντιδροῦν καὶ λένε στὸν Κύριο ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι ζητοῦσαν νὰ τὸν λιθοβολήσουν καὶ αὐτὸς θέλει νὰ πάει ἐκεῖ; Τότε ὁ Θωμᾶς, ἀπευθυνόμενος πρὸς τοὺς μαθητὲς τοῦ Κυρίου (τοῖς συμμαθηταῖς[1]), λέγει σ’ αὐτούς: «Ἄγωμεν καὶ ἡμεῖς ἵνα ἀποθάνωμεν μετ’ αὐτοῦ», δηλαδὴ «ἀφοῦ ὁ Κύριος θέλει νὰ ἐπιστρέψῃ στὸ μέρος, ὅπου οἱ ἐχθροί του ζητοῦν νὰ τὸν φονεύσουν, δηλαδὴ τὴν Ἰουδαία, ἂς πᾶμε καὶ ἐμεῖς ἐκεῖ, γιὰ νὰ πεθάνουμε μαζί του»[2]. Ὅπως ἀναφέρει ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, τὰ λόγια τοῦ Θωμᾶ ἔχουν μὲν προθυμία, ἀλλὰ ἔχουν καὶ δειλία. Τὰ εἶπε μὲν ἀπὸ φιλόθεο φρόνημα καὶ διάθεση, ἀλλὰ ἔχουν ἀναμιχθεῖ μὲ τὴν ὀλιγοπιστία[3]. Ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ Θωμᾶ προδίδει περισσότερη ἀγάπη πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου, παρὰ πίστη πρὸς τὴ σοφία τῶν διαβημάτων Του. Γι’ αὐτὸ λέγει ὅτι ἐὰν θέλῃ νὰ τὸν φονεύσουν, ἂς πᾶμε νὰ φονευθοῦμε καὶ ἐμεῖς μαζί του. Γιατί, ὅπως ἀναφέρει ὁ Θεόδωρος Μοψουεστίας, εἶναι καλύτερα νὰ γίνουμε κοινωνοὶ τοῦ θανάτου τοῦ Κυρίου, παρὰ νὰ χωριστοῦμε ἀπὸ τὸ δάσκαλο, προνοούμενοι τῆς δικῆς μας σωματικῆς σωτηρίας[4].

(συνεχίζεται)

---

[1] «Εἶπεν οὖν Θωμᾶς ὁ λεγόμενος Δίδυμος τοῖς συμμαθηταῖς». Ἡ λέξη «συμμαθητὴς» συναντᾶται μόνο μιὰ φορὰ στὴν Καινὴ Διαθήκη, σ’ αὐτὴ τὴν περίπτωση. Κατὰ πᾶσαν πιθανότητα ἀναφέρεται στοὺς δώδεκα μαθητὲς καὶ ὄχι στὸν εὐρύτερο κύκλο τῶν μαθητῶν, ὅπως φαίνεται καὶ ἀπὸ τὰ συμφραζόμενα. Βλ. Π. Ν. Τρεμπέλα, Ὑπόμνημα εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, ἐκδ. Ἀδελφότης Θεολόγων «Ο ΣΩΤΗΡ», Ἀθῆναι ⁵2005, σ. 407.

[2] Ἰω. ια΄, 16. Ὁ Θωμᾶς κάνει αὐτὴ τὴν προτροπὴ κατ’ ἀκολουθίαν τῆς προτροπῆς τοῦ Κυρίου «ἄγωμεν πρὸς αὐτὸν».

[3] «Ὁ τοῦ Θωμᾶ λόγος ἔχει μὲν προθυμίαν, ἔχει δὲ καὶ δειλίαν. Καὶ γέγονεν μὲν ἐκ φιλοθέου φρονήματος, κατακεκέρασται δὲ τῇ ὀλιγοπιστίᾳ. Ἀπολειφθῆναι γὰρ οὐκ ἀνέχεται, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἄλλους ἀναπείθει. Ὅμως οἴεται ὅτι καὶ παθεῖν ἔμελλον ὑπὸ Ἰουδαίων... Λέγει οὖν μὴ χρῆναι χωρίζεσθαι τοῦ διδασκάλου, εἰ καὶ ἀναμφιβόλως πρόκειται κίνδυνος». ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ, Εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην, Λόγος 7, PG 74, 44CD.

[4] «Καλὸν μέν, φησίν, ἦν, πεισθέντα μεῖναι καὶ ἐκκλῖναι τῶν ἐχθρῶν τὴν ἐπιβουλήν. Ἐπειδὴ δὲ τοῦτο δέδοκται πάντως αὐτῷ τὸ ἀπελθεῖν, συναπέλθωμεν καὶ ἡμεῖς. Κρεῖττον γὰρ ἀποθνήσκοντι κοιωνῆσαι τοῦ θανάτου ἢ τῆς οἰκείας σωτηρίας προνοουμένους ἀπολειφθῆναι τοῦ διδασκάλου». ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΜΟΨΟΥΕΣΤΙΑΣ, Σχόλια εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην, ια΄, PG 66, 761D.