ΟΙ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΥΜΝΟΓΡΑΦΟΙ Α΄.

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη) 

          Μετὰ τὸν ᾿Αθανάσιον μεγαλύτεροι ὑμνογράφοι μέχρι τοῦ ᾿Ιωάννου Κουκουζέλη ὑπῆρξαν οἱ κάτωθι: ᾿Εφραὶμ ὁ Σῦρος, Βασίλειος ὁ Μέγας, Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνός, ᾿Αμβρόσιος ὁ Μεδιολάνων, ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος, ῾Ρωμανὸς ὁ Μελῳδός, ᾿Ανδρέας ἐπίσκοπος Κρήτης, ᾿Ιωάννης ὁ Δαμασκηνός, Κοσμᾶς ὁ Μελ¥ῳδός, Θεόδωρος Στουδίτης, Κασσιανὴ Μοναχή, ᾿Ιωάννης ὁ Κουκουζέλης.

Ἡ πρωτοχριστιανικὴ μουσικὴ

          ῞Οταν ἦλθε ὁ Χριστιανισμός, ἡ Ἑλληνικὴ μουσικὴ κυριαρχοῦσε ἀπ᾿ ἄκρου εἰς ἄκρον. Ἑπόμενο ἦταν, συνεπῶς, καὶ ἡ νέα θρησκεία νὰ χρησιμοποιήσῃ γιὰ τὶς ἀνάγκες της τὴ μουσική, ποὺ ἦταν τόσο γνωστὴ καὶ διαδεδομένη.

          Σὲ πολλὰ Πατερικὰ κείμενα τῆς ᾿Εκκλησίας μας ἀναφέρεται ὅτι ἡ μουσική, ποὺ χρησιμοποίησαν οἱ πρῶτοι ῞Ελληνες Χριστιανοὶ γιὰ τὶς θρησκευτικές τους ἀνάγκες, εἶχε τὸν χαρακτῆρα τῆς λεγόμενης “εὔρυθμης”  ἀρχαίας Ἑλληνικῆς μουσικῆς, τὴν ὁποία παρέλαβαν ἀπὸ τὴν “ἱερὴ”  μουσικὴ τῶν ᾿Εθνικῶν καὶ ἡ ὁποία ἦταν τελείως διαφορε-τικὴ ἀπὸ τὴν “εὐμελῆ”  (καὶ κατὰ τὸν Πλάτωνα “θυμελικὴ” ) μουσική. Κράτησαν ὅσα στοιχεῖα ἦσαν κατάλληλα καὶ ἅρμοζαν στὸν πνευματικὸ χαρακτῆρα τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἀπέβαλαν ὅσα ἦσαν ἀκατάλληλα γιὰ προσευχὴ καὶ λατρεία. Ἡ ἀρχικὴ αὐτὴ μουσικὴ περιεῖχε ἢ προχριστιανικὲς μελῳδίες ἢ νέες συνθέσεις, μὲ χαρακτηριστικὴ φυσικὴ συγγένεια πρὸς τὴ θρησκευτικὴ μουσικὴ τῶν ᾿Αρχαίων Ἑλλήνων, τὴν “ἱερὴ”  μουσικὴ τῶν ᾿Εθνικῶν, ἡ ὁποία εἶχε ἀπὸ πολλὰ χρόνια πρὶν ἐπιβληθῇ στὸν ᾿Ιουδαϊσμὸ καὶ ἦταν σὲ εὐρεῖα χρήση γιὰ τὴ μελοποίηση τῶν ψαλμῶν καὶ τῶν ἄλλων λατρευτικῶν ὕμνων1. ῞Ολοι οἱ μελοποιοὶ καὶ ὑμνογράφοι τῆς πρώτης Χριστιανικῆς ᾿Εκκλησίας, οἱ ὁποῖοι κατὰ κανόνα ἦσαν καὶ μελῳδοί2, μελοποιοῦσαν ὕμνους ἐφαρμό-ζοντας χριστιανικὰ κείμενα πάνω σὲ ἀρχαῖες “ἐθνικὲς”  μελῳδίες. Τὸ περιεχόμενο τὸ ἀντλοῦσαν ἀπὸ τὴν Παλαιὰ καὶ τὴν Καινὴ Διαθήκη.

(συνεχίζεται)