2. Πρῶτοι ᾿Εκκλησιαστικοὶ ποιητὲς καὶ ὑμνῳδοὶ (1-300 μ.Χ.) Α΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

          Πρῶτοι ὑμνῳδοὶ τῆς ᾿Εκκλησίας θεωροῦνται οἱ ῞Αγιοι ᾿Απόστολοι.“Καὶ ἦσαν διὰ παντὸς ἐν τῷ ἱερῷ αἰνοῦντες καὶ εὐλογοῦντες τῷ Θεῷ” , λέγει ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς (Κεφ. Κ.Δ. 53), ἐνῷ ὁ ᾿Απόστολος Παῦλος λέγει ἐπίσης, “῎Αδοντες καὶ ψάλλοντες ἐν τῇ καρδία ἡμῶν τῷ Κυρίῳ”.

         ᾿Επώνυμα ὡς πρῶτοι ὑμνωδοὶ τῆς πρώτης Χριστιανικῆς ᾿Εκκλησίας ἀναφέρονται οἱ ἐξῆς:

          Ὁ Διονύσιος ὁ ᾿Αρεοπαγίτης (Α΄ αἰῶνας), ὁ ὁποῖος συνέψαλε κατὰ τὴν ταφὴ τῆς Θεοτόκου μὲ τοὺς ᾿Αποστόλους7. Ὁ Ἱερόθεος ὁ Αος ᾿Επίσκοπος ᾿Αθηνῶν (Α΄ αἰῶνας), ὁ ὁποῖος χειροτονήθηκε ἀπὸ τὸν ᾿Απόστολο Παῦλο, καὶ χαρακτηριζόταν “Θεῖος ὑμνολόγος”  ἀπὸ τοὺς συγχρόνους του.

          ῎Αλλοι ποιητὲς καὶ ὑμνῳδοὶ τῆς περιόδου αὐτῆς ἀναφέρονται οἱ Πολύκαρπος ᾿Επίσκοπος Σμύρνης καὶ ὁ μάρτυς ᾿Ιουστῖνος ὁ φιλό-σοφος (Β΄ αἰῶνας), ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ πρῶτος τῶν ἀπολογητῶν καὶ θεμελιωτὴς τῆς δογματικῆς. ῎Εγραψε, κατὰ τὸν Πατριάρχη Φώτιο, βιβλίο, ποὺ χάθηκε, μὲ τίτλο “Ψάλτης”,  ποὺ περιεῖχε ὕμνους καὶ ὁδηγίες γιὰ τὸ πῶς καὶ μὲ ποιὰ τάξη ἔπρεπε νὰ ψάλλωνται οἱ ὕμνοι αὐτοὶ στὶς ἱερὲς συγκεντρώσεις.

          ᾿Αναφέρονται ἐπίσης: Ὁ ἐπίσκοπος Εἰρηναῖος. Ὁ Κλήμης ὁ ᾿Αλεξανδρεὺς (Β΄αἰῶνας), ἔξοχος παιδαγωγός, ποὺ ὡς ποιητὴς καὶ μουσικὸς συνέθεσε ᾠδὲς καὶ ὕμνους· συνιστοῦσε νὰ ἀποφεύγωνται οἱ περιττοὶ ἑλιγμοὶ τῆς φωνῆς, ποὺ ὠθοῦν κατὰ τὴν ἑρμηνεία, στὴ μαλθακότητα. Ὁ μάρτυρας ᾿Ιππόλυτος. Ὁ διδάσκαλος τῆς ᾿Εκκλησίας ᾿Ωριγένης. Ὁ πρεσβύτερος Γάιος. Ὁ ἐπίσκοπος Νεοκαισαρείας Γρηγόριος ὁ Θαυματουργὸς (Γ΄αἰῶνας), θεμελιωτὴς τῶν τύπων τῆς Θείας Λειτουργίας. Ὁ ἐπίσκοπος ᾿Αθηνογένης (Γ΄ αἰῶνας) ὁ ἱερομάρτυς ἀπὸ τὴν Καππαδοκία, ποὺ φέρεται ὡς ὁ ποιητὴς τοῦ “ἐπιλύχνιου ὕμνου”. Ὁ ἐπίσκοπος Νέπως καὶ βέβαια ὁ ἐπίσκοπος ᾿Αντιοχείας ᾿Ιγνάτιος ὁ Θεοφόρος (Β΄ αἰῶνας), ποὺ προαναφέραμε.

(συνεχίζεται)