ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Α΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

Α. Πρώτη Περίοδος (1 - 300 μ.Χ.)

          Τοὺς τρεῖς πρώτους αἰῶνες, ἀπὸ τοὺς ᾿Αποστολικοὺς χρόνους καὶ μετά, στὴ θεία λατρεία χρησιμοποιοῦνται ὕμνοι καὶ ᾠδές, ποὺ εἶναι ἁπλὲς καὶ εὐπρεπεῖς. Οἱ Χριστιανοί, συνερχόμενοι γιὰ προσευχὴ σὲ ταπεινοὺς καὶ αὐτοσχέδιους Ναούς, ἀκόμη καὶ “ἐν ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς”, ὅπως μᾶς λέει ὁ ᾿Απόστολος Παῦλος, ἕνεκα τῶν γνωστῶν διωγμῶν, ἔψαλλαν τὰ πρῶτα Χριστιανικὰ ᾄσματα“ὁμότονα” , δηλαδὴ μὲ τὴν ἴδια φωνή, ἐνῷ τὴν ὅλη ψαλμῳδία διηύθυνε ἕνας, ὁ ἐπιλεγόμενος“Προεστὼς”  (μαρτυρία Τερτυλλιανοῦ).

          Ὁ Φίλων ὁ ᾿Ιουδαῖος διηγεῖται ὅτι πολλὲς φορὲς ἄρχιζε τὴν ψαλμῳδία ὁ Προεστὼς (ὁ Ψάλτης), ἐνῷ ὅλοι οἱ ἄλλοι ἀκολουθοῦσαν μὲ σιγανὲς φωνές, γιὰ νὰ ἀποτελειώσουν τὸ τελευταῖο μέρος τοῦ ψαλμοῦ, τὰ “ἀκροτελεύτια”  ὅπως λέγονταν, μὲ πιὸ ζωηρὴ τὴ φωνή, ὅλοι μαζὶ (τρόπος “καθ’ ὑπακοήν” ). ῎Αλλοτε ὁ Ψάλτης ἔψελνε ὁλόκληρο τὸν στίχο καὶ οἱ ὑπόλοιποι τὸν ἐπαναλάμβαναν, ἢ ἔψελναν μόνο στὸ τέλος τὸ “᾿Αμήν”.  Ἡ χρήση τῆς ὀργανικῆς μουσικῆς στὴ λατρεία εἶχε ἀπαγο-ρευθῇ μὲ ᾿Αποστολικὲς διατάξεις5.

          ᾿Επειδὴ ὅμως οἱ ὕμνοι μὲ τὴν ἐξάπλωση τοῦ Χριστιανισμοῦ αὐξά-νονταν μὲ συνέπεια νὰ παρατηροῦνται συνήθως χασμωδίες καὶ παραφωνίες, κρίθηκε σκόπιμο νὰ ὑποκαταστήσουν τὸν λαὸ οἱ Ψάλτες μὲ δύο χορούς.

(συνεχίζεται)