Πέμπτη 20 Ιουλίου 2023

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗΝ

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

          Ὁ Ἀθανάσιος εἰργάσθη σπουδαίως καὶ συνέβαλε τὰ μέγιστα εἰς τὴν συστηματικὴν διοργάνωσιν καὶ ἀνάπτυξιν τῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς Μουσικῆς ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ τῆς ᾿Αλεξανδρείας. Ἡ ᾿Αλεξάνδρεια κατέστη ἓν ἐκ τῶν δύο κέντρων Μουσικῆς, ποὺ ἤκμασαν κατὰ τὸν Δ΄ αἰῶνα. (Τὸ ἕτερον ἦτο εἰς τὴν Συρίαν μὲ τὸν ᾿Εφραὶμ τὸν Σῦρον).

          Κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ ᾿Αθανασίου τὸ ψαλτήριον ἐθεωρεῖτο τὸ προσφιλὲς βιβλίον ὅλων. Ὁ ᾿Αθανάσιος εἰσήγαγεν ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ λίαν ἐπιτετηδευμένην μουσικήν, δι᾿ ἧς ἐψάλλοντο οἱ ψαλμοὶ καὶ οἱ ὕμνοι ἐῤῥύθμως καὶ μελῳδικῶς8.

          ᾿Επειδὴ δηλαδὴ οἱ αἱρετικοὶ προσεπάθησαν νὰ προσελκύσουν ὀπαδούς, χρησιμο-ποιοῦντες ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα μὲ εὐχάριστον κοσμικὴν μουσικήν, οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ὁ Μέγας ᾿Αθανάσιος, ἐπέτρεψαν νὰ εἰσαχθοῦν τεχνικώτερα μέλη, μὲ μελῳδικὴν μουσικὴν ποικιλίαν μεγαλυτέραν ἐν συγκρίσει μὲ τὰ ἁπλᾶ ἀρχαῖα μέλη, ἵνα ἀντιδράσουν εἰς τὴν ὡς ἄνω προσπάθειαν τῶν αἱρετικῶν.

          Δικαιολογῶν τὴν καινοτομίαν αὐτὴν ὁ ᾿Αθανάσιος, ἀναφέρει ὅτι ὁ Θεός, ἐπιθυμῶν, ὅπως ἡ ἁρμονία τῶν λέξεων εἶναι τὸ σύμβολον τῆς πνευματικῆς  ἁρμονίας τῆς ψυχῆς, διέταξε νὰ ψάλλωνται οἱ ψαλμοὶ ἐῤῥύθμως καὶ νὰ ἀναγινώσκωνται μελῳδικῶς. Ὁ καλῶς ψάλλων, δογματίζει ὁ ᾿Αθανάσιος, γυμνάζει καὶ προετοιμάζει τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, καὶ προτρέπει αὐτὴν ἐκ τῆς ἀνισότητος εἰς τὴν ἰσότητα. Ἡ ψυχή, καταγοητευμένη ἐκ τῆς μελῳδίας τῶν λόγων, λησμονεῖ εὐχα-ρίστως τὰς ἡδονάς, ἐμβαθύνει εἰς τὸ πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ καὶ σκέπτεται μόνον περὶ παντὸς ἀγαθοῦ.

          Εἰς τὸν ᾿Αθανάσιον ἀποδίδεται ἡ μυστικὴ προσευχή, ποὺ ἀναγινώσκεται μετὰ τὴν μεταφορὰν τῶν Προηγιασμένων δώρων εἰς τὴν ἁγίαν Τράπεζαν.

          Εἰς βιβλίον, παρ᾿ αὐτοῦ ἐκδοθὲν καὶ ἐπιγραφόμενον “Περὶ ψαλμῶν εἰς Μαρκελ-λῖνον”, γράφει πολλὰ περὶ τῆς σημασίας καὶ τῆς δυνάμεως τῆς ψαλμῳδίας καὶ τῆς ἐπιδράσεως, τὴν ὁποίαν ἀσκεῖ ἡ μουσικὴ εἰς τὴν ψυχὴν τῶν ἐκκλησιαζομένων.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου