Η ΠΑΝΤΑ ΝΟΥΝ ΥΠΕΡΕΧΟΥΣΑ ΕΙΡΗΝΗ Δ΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

 

Ο ελληνικός πολιτισμός μέσα από τη γραπτή δόκιμη παράδοση, που εξ ορισμού και προορισμού δοξολογεί την ανδρεία στους πολέμους, όπως γίνεται στην Ιλιάδα, προβαίνει παράλληλα και σε καταδίκες των πολέμων: «Αφρήτωρ, αθέριστος, ανέστιος έστιν εκείνος ος πολέμου εράται επιδημίου οκρυόεντος», διαπιστώνει ο γερο-Νέστορας.

 

Οι ιστορικοί των πολέμων δεν παραλείπουν να ονειδίσουν πολέμους και φιλοπόλεμους, όπως ο Ηρόδοτος: «Κανείς δεν είναι έτσι άμυαλος που να θέλει πόλεμο αντί για ειρήνη.  Όσο κρατά αυτή τα παιδιά θάβουν τους πατέρες τους, ενώ στον πόλεμο οι πατέρες τα παιδιά τους».

 

Τα ίδια σχεδόν λόγια βάζει ο Θουκυδίδης στο στόμα του Περικλή, στον τελευταίο του λόγο: «Όσοι μπορούν να διαλέξουν, ενώ πηγαίνουν όλα τ’ άλλα καλά, θα ήταν ανόητοι αν διάλεγαν τον πόλεμο.  Ο πόλεμος γίνεται ανάγκη και χρέος, όταν κινδυνεύει η ελευθερία της πόλης».

 

Και ο Πλούταρχος στους «Βίους Παράλληλους» μας διασώζει τον υπέροχο όρκο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ώπη (επίθετο της Αρτέμιδας): «Σας εύχομαι τώρα που τέλειωσαν οι πόλεμοι να ευτυχήσετε με την Ειρήνη.  Όλοι οι θνητοί από δω και πέρα να ζήσουν σαν ένας λαός μονιασμένος για την κοινή προκοπή.  Θεωρήστε την Οικουμένη πατρίδα σας, με κοινούς τους νόμους, όπου θα κυβερνούν οι άριστοι, ανεξάρτητα φυλής.  Δεν ξεχωρίζω τους ανθρώπους, όπως κάνουν οι στενοκέφαλοι, σε Έλληνες και βαρβάρους.  Δεν μ’ ενδιαφέρει η καταγωγή των πολιτών ούτε η ράτσα τους.  Τους κρίνω μ’ ένα μόνο κριτήριο, την αρετή.  Για μένα κάθε καλός ξένος είναι Έλληνας και κάθε κακός Έλληνας είναι χειρότερος από βάρβαρο.  Αν, ποτέ, σας παρουσιαστούν διαφορές δε θα καταφύγετε ποτέ στα όπλα, παρά θα τις λύνετε ειρηνικά.  Στην ανάγκη θα σταθώ εγώ διαιτητής σας.  Το Θεό δεν πρέπει να τον νομίζετε σαν αυταρχικό Κυβερνήτη αλλά σαν κοινό πατέρα όλων, ώστε η διαγωγή σας να μοιάζει με τη συζωή, που κάνουν τ’ αδέρφια στην οικογένεια.  Από μέρους μου σας θεωρώ όλους ίσους, λευκούς ή μελαψούς και θα ήθελα να μην είστε μόνο απλοί υπήκοοι της Κοινοπολιτείας μου, αλλά όλοι μέτοχοι, όλοι συνέταιροι.  Όσο περνάει από το χέρι μου θα προσπαθήσω να συντελεστούν αυτά που υπόσχομαι.  Τον όρκο που δώσαμε με την σπονδή απόψε κρατήστε τον σαν συμβόλαιο αγάπης».

(συνεχίζεται)