Η. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΟΣ B΄. Θ. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΑΡΙΟΥ Α΄.

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

          Οἱ Κανόνες πολλὲς φορὲς ἔχουν ἀκροστιχίδα. Τὸ πρῶτο γράμμα δηλαδὴ τῶν εἰρμῶν καὶ τῶν τροπαρίων, λαμβανόμενο κατὰ σειρὰ καὶ σὲ ἀδιάσπαστη συνέχεια, μᾶς δίνει μιὰ φράση. Ἡ φράση αὐτὴ λέγεται ἀκροστιχίδα, καὶ ἀναφέρεται ἄλλοτε στὸ ὄνομα τοῦ ποιητῆ τοῦ Κανόνα, ἄλλοτε στὴν ὑπόθεση τῆς γιορτῆς (π.χ. «Καὶ σήμερον δὲ Σάββατον μέλπω μέγα») κ.τ.τ. Οἱ Κανόνες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας ἔχουν ὅλοι ἀκροστιχίδα, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Κανόνα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα. Πολλὲς φορὲς ἡ ἀκροστιχίδα εἶναι ἀλφαβητικὴ (ὄχι ὅμως στοὺς Κανόνες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας), δηλαδὴ ἀκολουθεῖ τὴ σειρὰ τῶν γραμμάτων Α, Β, Γ, Δ, κ.τ.λ.

          Κάθε Κανόνας ἀποτελεῖται ἀπὸ διαφορετικὸ ἀριθμὸ ᾿¥Ωδῶν, μὲ ἀνώτατο δὲ ὅριο ἀπὸ ἐννέα. Αὐτὸ συμβαίνει, διότι ἐννέα εἶναι οἱ βιβλικὲς ᾿¥Ωδές, δηλαδὴ οἱ ᾿¥Ωδές, οἱ ὁποῖες περιέχονται στὴν Ἁγία Γραφή, τὶς ὁποίες ἡ ἀρχαία ᾿Εκκλησία χρησιμοποιοῦσε στὴν λατρεία της μαζὶ μὲ τοὺς Ψαλμούς.

          Ἡ ἐκκλησιαστική μας χρονιὰ περιλαμβάνει, ὄχι μόνο ἀκίνητες γιορτές, ὅπως π.χ. τοῦ Μεγάλου Βασιλείου (τὴν 1η ᾿Ιανουαρίου) ἢ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου (τὴν 15η Αὐγούστου) ἢ τῶν Χριστουγέννων (τὴν 25η Δεκεμβρίου) κ.λ.π., ἀλλὰ καὶ κινητές, δηλαδὴ γιορτές, οἱ ὁποῖες δὲν γιορτάζονται σὲ ὡρισμένη καὶ σταθερὴ ἡμερομηνία, ἀλλὰ σὲ διάφορες κάθε χρονιὰ ἡμερομηνίες. αὐτὸ γίνεται, διότι ὅλος ὁ κύκλος τῶν ἑορτῶν αὐτῶν ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ ἅ γ ι ο  Π ά σ χ α.  ᾿Αλλὰ τὸ Πάσχα εἶναι κινητὴ γιορτή. Ἡ ᾿Εκκλησία μας ὥρισε, μέσῳ τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, νὰ γιορτάζεται τὴν πρώτη Κυριακὴ μετὰ τὴν πανσέληνο τῆς ἐαρινῆς ἰσημερίας. («᾿Ισημερία» λέγεται τὸ χρονικὸ σημεῖο, κατὰ τὸ ὁποῖο ἡ μέρα εἶναι ἴση μὲ τὴ νύκτα. ᾿Ισημερίες ἔχουμε δύο: Μιὰ τὴν ῎Ανοιξη - ἐαρινὴ ἰσημερία - καὶ μιὰ τὸ Φθινόπωρο - φθινοπωρινὴ ἰσημερία. Ἡ πρώτη γίνεται τὴν 21η Μαρτίου καὶ ἡ δεύτερη τὴν 23η Σεπτεμβρίου). ᾿Επειδὴ ἡ πανσέληνος τῆς ἐαρινῆς ἰσημερίας δὲν εἶναι σταθερή, δηλαδὴ δὲν συμπίπτει πάντοτε τὴν ἴδια ἡμερομηνία, γι᾿ αὐτὸ τὸ Πάσχα γιορτάζεται σὲ διαφορετικὴ ἡμερομηνία κάθε χρόνο. ᾿Αφοῦ λοιπὸν τὸ Πάσχα εἶναι κινητὴ γιορτή, εἶναι φυσικὸ νὰ εἶναι κινητὲς καὶ ὅλες ἐκεῖνες οἱ γιορτὲς οἱ ὁποῖες ἐξαρτῶνται ἀπὸ αὐτό. Οἱ γιορτές, αὐτὲς ἀπαρτίζουν δύο κύκλους: Τὸν κύκλο τοῦ Τ ρ ι ῳ δ ί ο υ καὶ τὸν κύκλο τοῦ Π ε ν τ η κ ο σ τ α ρ ί ο υ.