Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ. Μεγάλη Πέμπτη

(Σχέδιο: Χριστόδουλος Βασιλειάδης)

          Κατὰ τὴ Μεγάλη Πέμπτη ἐπιτελοῦμε ἀνάμνηση τεσσάρων γεγονότων. α΄) Τῆς νίψεως τῶν ποδῶν τῶν ἀποστόλων ἀπὸ τὸν Κύριο. β΄) Τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, δηλαδὴ τῆς παραδόσεως σὲ μᾶς ἀπὸ τὸν Κύριο τοῦ Μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας. γ΄) Τῆς θαυμαστῆς προσευχῆς τοῦ Κυρίου πρὸς τὸν Πατέρα Του, καὶ δ΄) Τῆς προδοσίας τοῦ Κυρίου ἀπὸ τὸν ᾿Ιούδα.

          Σ᾿ αὐτὰ εἶναι ἀφιερωμένη καὶ ἡ ὑμνογραφία τῆς μέρας. Πρῶτο ψάλλεται τὸ τροπάριο «῞Οτε οἱ ἔνδοξοι μαθηταί...». Μετὰ τὸ Εὐαγγέλιο (Λουκᾶ κβ΄, 1-39) καὶ τὸν Ν΄ Ψαλμόν, ἀκολουθεῖ ὁ ἄρτιος Κανόνας (ἀπὸ ὀκτὼ ᾿¥Ωδὲς), μὲ ἀκροστιχίδα «Τῇ μακρᾷ Πέμπτῃ μακρὸν ὕμνον ἐξᾴδω» (δηλαδὴ «Τὴ μεγάλη Πέμπτη μεγάλο ὕμνο ψάλλω»). Ὁ Κανόνας αὐτὸς ἀρχίζει μὲ τὸν εἰρμὸ «Τμηθείσῃ τμᾶται...». Μεταξὺ γ΄ καὶ δ΄ ᾿¥Ωδῆς παρεμβάλλονται τρία καθίσματα. Μετὰ τὸν Κανόνα ψάλλεται τὸ ἐξαποστειλάριο «Τὸν νυμφῶνά Σου βλέπω...», τὰ στιχηρὰ ἰδιόμελα τῶν αἴνων καὶ τὰ ἀπόστιχα. Λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀπόλυση διευάζεται καὶ κείμενο ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ προφήτη Ἱερεμία (ια΄ 18-23 καὶ ιβ΄ 1-5, 9-11, 14-15).

          Ἡ Μεγάλη Πέμπτη εἶναι ἡ μέρα τῆς παραδόσεως τοῦ Μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας, καὶ γι᾿ αὐτὸ ὁ Ἑσπερινὸς τῆς μέρας αὐτῆς εἶναι συνυφασμένος μὲ τὴ θεία Λειτουργία (τοῦ Μεγάλου Βασιλείου). Ἡ Λειτουργία αὐτὴ τελεῖται κατὰ τὶς πρωϊνὲς ὥρες, ἐπειδὴ κατὰ τὶς ἑσπερινὲς θὰ τελεστῇ ὁ ῎Ορθρος τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς.