Ο ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ Β΄.

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

4. ΤΟ ΚΕΚΡΑΓΑΡΙΟΝ. Μὲ τὸν ὄρο Κεκραγάριον δηλώνονται οἱ δύο πρῶτοι στίχοι τοῦ ψαλμοῦ 140 («Κύριε, ἐκέκραξα πρὸς Σέ...» καὶ «Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου...»). Ὡς πρὸς τὴ μουσική του ἀπόδοση, τὸ Κεκραγάριο ἀκολουθεῖ πάντα τὸν τυχόντα ἦχο τοῦ πρώτου ἀπὸ τὰ στιχηρά του.

5. Η ΣΤΙΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΕΚΡΑΓΑΡΙΟΥ. Δυστυχῶς, στὴ σημερινὴ λατρευτικὴ πράξη τῶν ἐνοριακῶν ναῶν, κατὰ κανόνα, ἡ Στιχολογία τοῦ Κεκραγαρίου, χάριν συντομίας, παραλείπεται. Ἔτσι, ἀμέσως μετὰ ἀπὸ τὸ Κεκραγάριο, ψάλλονται τὰ Στιχηρὰ τοῦ Κεκραγαρίου.

6. ΤΑ ΣΤΙΧΗΡΑ ΤΟΥ ΚΕΚΡΑΓΑΡΙΟΥ. Ἡ λέξη «στιχηρὸν» δηλώνει, κατὰ μία γενικὴ ἔννοια, τὸν ὕμνο, ποὺ ἀκολουθεῖ κάποιο ψαλμικὸ στίχο. «Εἰς τὸ Κύριε Ἐκέκραξα, ἱστῶμεν στίχους (τάδε) καὶ ψάλλομεν στιχηρὰ προσόμοια (ἢ ἰδιόμελα)...κτλ». Ὁ ἀριθμὸς τῶν στιχηρῶν τοῦ Κεκραγαρίου δὲν εἶναι σταθερός, ἀλλὰ μεταβάλλεται ἀνάλογα μὲ τὴ λειτουργικὴ ἀξία τῆς κάθε ἑσπερινῆς ἀκολουθίας. Πιὸ συγκεκριμένα:

Στὸ Μικρὸ Ἑσπερινὸ τῶν ἀγρυπνιῶν ψάλλονται τέσσερα (4) στιχηρά.

Στοὺς καθ᾿ ἡμέραν Ἑσπερινοὺς (δηλαδὴ ἀπὸ τὴ Δευτέρα μέχρι καὶ τὴν Παρασκευή), καθὼς καὶ στὸν Ἑσπερινὸ τοῦ Σαββάτου ψάλλονται ἕξι (6) στιχηρά.

Στοὺς Μεγάλους Ἑσπερινοὺς τῶν ἀγρυπνιῶν ψάλλονται ὀκτὼ (8) στιχηρά.

Στὴν ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου Ἑσπερινοῦ τῶν ἀγρυπνιῶν τῆς Κυριακῆς καὶ στοὺς Κατανυκτικοὺς Ἑσπερινοὺς τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ψάλλονται δέκα (10) στιχηρά.

Μὲ βάση τὶς ὑποδείξεις αὐτὲς μποροῦμε νὰ ἀπαντήσουμε στὸ ἐρώτημα: «Πόσα στιχηρὰ δικαιοῦται στὴ στιχολογία τοῦ Κεκραγαρίου της ὁ Ἑσπερινὸς τῆς τάδε ἡμέρας;». Τὸ δύσκολο, ὅμως, ἐρώτημα ἀκολουθεῖ ἀμέσως μετά: «Πῶς μποροῦμε νὰ μοιράσουμε σωστὰ τὰ Στιχηρὰ τοῦ Κεκραγαρίου, ἀνάμεσα στὸν μηναῖο, παρακλητική, τριώδιο κλπ;».

(συνεχίζεται)