Ο ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΣΤ΄.

(Πίνακας: Αλεξία Φιλίππου)

18. Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΤΟΚΑΡΙΟΥ. Ἀμέσως μετὰ ἀπὸ τὴν Ἀπολυτίκιο Εὐχὴ (καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τοῦ Τρισαγίου) ψάλλεται ἢ ἀναγιγνώσκεται ὁ τυχὸν Κανόνας τῆς Θεοτόκου. Σήμερα, δυστυχῶς, ὁ κανόνας τοῦ θεοτοκαρίου Ἔχει σχεδὸν καταργηθεῖ στὴ λατρευτικὴ πράξη τῶν ἐνοριακῶν ναῶν.

19. ΤΟ ΤΡΙΣΑΓΙΟ. Ὀνομάζεται Τρισάγιο, γιατὶ ἀρχίζει μὲ τὴν τριπλῆ ἐπανάληψη τοῦ Τρισάγιου ὕμνου: «Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς». Εἰδικὰ στὴν ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ διαβάζεται, ἀπὸ τὸν Ἀναγνώστη ἢ τὸν Ἐπίσκοπο-Προεστό, Τὸ Τρισάγιο παρουσιάζει τὴν ἑξῆς τυπικὴ διάταξη: α. «Ἅγιος ὁ Θεός...» (Τρὶς) β. «Δόξα...Καὶ νῦν...» γ. «Παναγία Τριάς...» δ. «Κύριε, ἐλέησον» (τρὶς) ε. «Δόξα...Καὶ νῦν...» στ. «Πάτερ ἡμῶν...» ζ. «Ὅτι Σοῦ ἔστιν...» (ἐκφώνησις ἱερέως).

20. ΤΑ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΑ. Τὸ Ἀπολυτίκιο εἶναι ὁ σπουδαιότερος ὕμνος κάθε ἀκολουθίας, γιατὶ μέσα σὲ αὐτὸν περιγράφεται συνοπτικὰ τὸ βαθύτερο θεολογικὸ νόημα τῶν διάφορων Δεσποτικῶν καὶ Θεομητορικῶν ἑορτῶν ἢ προβάλλεται τὸ κεντρικὸ σημεῖο τοῦ βίου καὶ τῆς προσφορᾶς τῶν ἑορταζόμενων Ἁγίων.

21. Η ΑΠΟΛΥΣΗ. Μετὰ τὰ Ἀπολυτίκια, ὁ ἱερέας (ἀπὸ τὴν Ὡραία Πύλη καὶ μὲ τὸ πρόσωπο πρὸς τὸ λαὸ) ἀπολύει τοὺς πιστοὺς (δηλαδή, τοὺς κοινοποιεῖ τὸ πέρας τῆς ἀκολουθίας καὶ τοὺς ἐπιτρέπει νὰ ἀποχωρήσουν ἀπὸ τὸ ναό), ἐπικαλούμενος τὴν εὐλογία τοῦ Κυρίου καὶ τὶς πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου καὶ τῶν ἁγίων. Ἡ ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ, ὅπως ὅλες οἱ ἀκολουθίες ὁλοκληρώνεται μὲ τὴν καταληκτικὴ ἐκφώνηση: «Δι᾿ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν...», ποὺ λέγεται, φυσικά, πάντα ἀπὸ τὸν ἱερέα.