ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ “ΒΑΚΧΑΙ” ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΣΧΗΜΑ “Βelacqua Τheatre”

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

=====

Παρακολούθησα την τραγωδία του Ευριπίδη “Βάκχαι”, στο αμφιθέατρο “Το σκαλί” στην Αγλαντζιά, την Πέμπτη 18 Ιουλίου.

Απογοητεύτηκα αγρίως.

Η μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά ήταν σε προκλητικό βαθμό αδόκιμη. Νοιώθω πραγματική αγανάκτηση για την κακοποίηση που υπέστη ο κορυφαίος τραγικός στα χέρια του μεταφραστή.

Για ποιο λόγο προτιμήθηκε αυτή η μετάφραση και όχι κάποια δόκιμη μετάφραση από τις υπάρχουσες;

Ας έρθουμε στην σκηνοθεσία.

Κάποιος πρέπει να εξηγήσει στο θεατρικό σχήμα “Belacqua Theatre”, αλλά και στην σκηνοθέτη Izumi Ashizawa, το αυτονόητο.

Ο σκηνοθέτης πρέπει να ερμηνεύσει τον Ευριπίδη. Όχι να προβάλει, με την σκηνοθεσία, την δική του εκδοχή του έργου.

Αν θέλει να κάνει την δική έκδοση των "Βακχών" -όπως έκανε λ.χ. ο Αννουίγ με την Αντιγόνη του Σοφοκλέους ή ο Κουρουσαββα με το Μακμπέθ του Σαίξπηρ- μπορεί να πει ότι θέλει και να σκηνοθετήσει το έργο όπως θέλει.

Όταν, όμως, σκηνοθετεί Ευριπίδη πρέπει να ερμηνεύει τον Ευριπίδη. Όχι να προβάλλει την δική του εκδοχή και τους δικούς του προβληματισμούς με αφορμή το έργο.

Η κυρία Izumi Ashizawa έκανε το ακριβώς αντίθετο. Όπως αναφέρει το πρόγραμμα που δόθηκε στους θεατές: 

“Η σκηνοθέτης συνδυάζει τους κώδικες του Ιαπωνικού Θεάτρου Νο και του αρχαίου δράματος. Η διαπολιτισμική παραγωγή στοχεύει στη δημιουργία μιας νέας σκηνικής γλώσσας, αντιπαραθέτοντας τους κόσμους της Δύσης και της Ανατολής, του Αρσενικού και του Θηλυκού, του Ενστίκτου και της λογικής που παρουσιάζει τον Διόνυσο ως “ιδέα”, ως μια έννοια διαλεκτική, προκλητική και άπιαστη. Με τεχνικές εμπνευσμένες από την Ιαπωνική υποκριτική παράδοση και αισθητική επιχειρείται η απόδοση του Διόνυσου και των Βακχών, ως ο “Άλλος”, μέσω της σύγκρουσης του αυτόχθονα και του νεοφερμένου, του εντόπιου και του ξένου.”

Ποια σχέση έχει το Ιαπωνικό θέατρο Νο με την αρχαία Ελληνική τραγωδία; Είναι απαράδεκτο να προβάλλουμε στον Ευριπίδη την μεταμοντέρνα αρχή του "Άλλου"; Ποια σχέση έχει ή θα μπορούσε ποτέ να έχει ο Ευριπίδης με την μεταμοντερνισμό;

Οι "Βάκχες" αναφέρονται στον τρόπο εξάπλωσης της λατρείας του Διονύσου. Δεν εκφράζουν μεταμοντέρνες ανησυχίες. 

Τα σκηνικά του έργου αχαρακτήριστα. Οι Βάκχες, αντί να κρατούν θυρσό, κρατούσαν ένα πάπλωμα από σφουγγάρι. Μια σκαλωσιά υπογράμμιζε την σκηνογραφική ένδεια της παράστασης.

Oι ηθοποιοί που έλαβαν μέρος στην παράσταση ήταν όλοι και όλοι 7. Χορός, κορυφαία, πρόσωπα. Ένας μόνον ηθοποιός ήταν άνδρας. Ο Πενθέας. Ο Διόνυσος, ο Τειρεσίας, ο Κάδμος, ο Α΄ Αγγελιαφόρος, ο Β΄ Αγγελιαφόρος ήταν γυναίκες ηθοποιοί. Το ίδιο φυσικά και η Αγαύη.

Τον ρόλο των προχωρημένης ηλικίας Τειρεσία και Κάδμου υποδύονταν νεαρές κοπέλλες, οι οποίες παράλληλα υποδύονταν τον ρόλο της ηλικιωμένης Αγαύης και τις Βάκχες. 

Σε απλά Ελληνικά η σκηνοθεσία και η σκηνογραφία ήταν ένα σκέτο αλαλούμ.

Συνοψίζω: Αδόκιμη μετάφραση, εκτός θέματος και εκτός τόπου και χρόνου σκηνοθεσία, εκκεντρική και εντελώς άσχετη με την τραγωδία, σκηνογραφία και μέτρια ηθοποιία. 

Απαιτείται μεγαλύτερη πιστότητα προς τον κορυφαίο δραματουργό και περισσότερος σεβασμός προς τους θεατές.

Πηγή: "Φιλελεύθερος"