Ἐξ ἄλλου ὁ «Ἀκάθιστος Ὕμνος» ὀνομάζεται
ἔτσι, γιατὶ κατὰ τὴ διάρκεια, ποὺ ψαλλόταν ὁ ὕμνος αὐτός, οἱ πιστοὶ
στεκόντουσαν. Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὶς στάσεις τῶν ψαλμῶν. Οἱ πιστοὶ ἦσαν ὄρθιοι
ἐνῷ ἐστιχολογοῦντο οἱ ψαλμοί. Ὅταν ἀνεγινώσκοντο οἱ τρεῖς στάσεις τοῦ
ψαλτηρίου, τότε ψαλλόταν ἀναπαύσιμο τροπάριο, ὁπόταν οἱ πιστοὶ καθόντουσαν. Ἔτσι
«κάθισμα» στὸ ψαλτήριο τοῦ Δαβὶδ λέγεται τὸ σύνολο τῶν ψαλμῶν, ποὺ χωρίζονται σὲ
τρεῖς στάσεις, τὸ ὁποῖο ἐστιχολογεῖτο, ἐνῷ οἱ πιστοὶ ἦσαν ὄρθιοι. Ἔπειτα ἀκολουθοῦσαν
τὰ τροπάρια, τὰ ὁποῖα ψαλλόντουσαν, ἐνῷ οἱ πιστοὶ καθόντουσαν. Σήμερα στὶς ἐκκλησίες
τὰ καθίσματα ψάλλονται ἀμέσως μετὰ τὰ ἀπολυτίκια, ἐνῷ προηγεῖται μικρὴ συναπτή.
Στὰ μοναστήρια τηρεῖται τὸ τυπικὸ καὶ ἀναγινώσκεται ἡ στιχολογία τοῦ ψαλτηρίου.
Ἀπὸ τὸ περιεχόμενο τῶν καθισμάτων τὰ
χωρίζομε σὲ καθίσματα ἀναστάσιμα, καθίσματα ἀποστολικὰ κλπ. Τὰ καθίσματα τῶν
καθημερινῶν, τὰ ὁποῖα περιέχονται στὸ βιβλίο τῆς Παρακλητικῆς, παραλείπονται ὅταν
ὁ ἑορταζόμενος ἅγιος ἔχει δύο καθίσματα.
Κατὰ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα ὅλα τὰ
Καθίσματα ψάλλονται ἀργοσύντομα (στιχηραρικά), μετὰ τὸ μέγα Ἀλληλουϊάριο καὶ τὸ
«Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται». Ὅλες τὶς ἄλλες μέρες τοῦ χρόνου τὰ καθίσματα
ψάλλονται σὲ σύντομο εἱρμολογικὸ μέλος.
Τὰ καθίσματα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας ἀναφέρονται κυρίως στὰ Πάθη τοῦ Κυρίου. Τὰ καθίσματα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας εἶναι αὐτόμελα, δηλαδὴ εἶναι πρωτότυπη μουσικὴ σύνθεση[1].
[1] Τὸ ἴδιο αὐτόμελα εἶναι καὶ τὰ καθίσματα τῶν Δεσποτικῶν καὶ Θεομητορικῶν ἑορτῶν, σὲ ἀντίθεση μὲ τὰ περισσότερα καθίσματα τῆς ἀκολουθίας τῶν ἁγίων, ποὺ βρίσκονται στὰ Μηναῖα, τὰ ὁποῖα εἶναι προσόμοια, διότι εἶναι μεταγενέστερες συνθέσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου