Δευτέρα 29 Μαΐου 2023

Συνοπτική Ιστορία της Ψαλτικής Τέχνης Β΄.

(Φωτογραφία: Αλεξία Φιλίππου)

        ᾿Αργότερα τὸν ΣΤ΄ αἰῶνα ὁ Πάπας Γρηγόριος ὁ Διάλογος συμπλήρωσε τὶς ὀνομασίες τῶν Ξπολοίπων ἤχων, καὶ καθώρισεν, ὥστε ὁ Ὑποδώριος τρόπος νὰ ὀνομάζεται Πλάγιος τοῦ Α΄ ἦχος, ὁ Ὑπολύδιος Πλάγιος τοῦ Β΄, ὁ Ὑποφρύγιος Βαρὺς καὶ ὁ Ὑπομιξολύδιος Πλάγιος τοῦ Δ΄.

        ῞Ολοι οἱ ἦχοι, γιὰ νὰ σχηματισθοῦν, βασίζονται σὲ ἴδια τετράχορδα. Τὰ τετράχορδα αὐτὰ ἔχουν ὡρισμένη διαίρεση. Ἡ διαίρεση αὐτὴ εἶναι ὅμοια ἢ συγγενὴς σὲ ὡρισμένους ἤχους.

        Συμβαίνει δηλαδὴ σὲ μερικοὺς ἤχους τὰ τετράχορδα νὰ ὁμοιάζουν ὡς πρὸς τὴν ἐσωτερικὴ διαίρεση καὶ τὴν διάταξη τῶν τόνων ἢ νὰ εἲναι συγγενῆ.

        Οἱ ἦχοι αὐτοὶ ἀποτελοῦν ὁμάδες, οἱ ὁποῖες ὀνομάζονται γ έ ν η. Γένος λοιπὸν στὴν Βυζαντινὴ μουσικὴ εἶναι ἕνα σύνολον ἤχων, ποὺ ἔχουν τὴν ἴδια ἢ συγγενῆ διαίρεση τετραχόρδων.

        Τὰ γένη τῆς Βυζαντινῆς μουσικῆς εἶναι τρία, τὸ Διατονικό, τὸ Χρωματικὸ καὶ τὸ ᾿Εναρμόνιο.

        Τὸ Δ ι α τ ο ν ι κ ὸ  γ έ ν ο ς  περιλαμβάνει τέσσερεις ἤχους, τὸν Α΄, τὸν Δ΄ καὶ τοὺς πλαγίους τους, Πλάγιο τοῦ Α΄ καὶ Πλάγιο τοῦ Δ΄.

        Τὸ Χ ρ ω μ α τ ι κ ὸ   γ έ ν ο ς  περιλαμβάνει δύο ἤχους, τὸν Β΄ καὶ τὸν Πλάγιο τοῦ Β΄.

        Τ ὸ   Ἐ ν α ρ μ ό ν ι ο ν   γ έ ν ο ς  περιλαμβάνει ἐπίσης δύο ἤχους, τὸν Γ΄ καὶ τὸν Βαρύ.

        Τὸ εἶδος τοῦ γένους ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴ διαίρεση τῶν τετραχόρδων καὶ τοῦ εἴδους τῶν τόνων, ποὺ χρησιμοποιεῖ. 

        ᾿Απὸ τὰ τρία γένη τὸ πρῶτο, δηλαδὴ τὸ διατονικό, εἶναι τὸ φ υ σ ι κ ὸ  γ έ ν ο ς, μεταχειρίζεται δηλαδὴ φυσικοὺς τόνους. Τὰ ἄλλα δύο εἶναι παράγωγα, παράγονται δηλαδὴ ἀπὸ τὸ διατονικὸ μὲ τὴν ἐπίδραση ὡρισμένων σημείων ἀλλοιώσεως, ποὺ ἀλλοιώνουν τὸ μέγεθος τῶν τόνων.

(συνεχίζεται)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου