ΠΡΩΤΟΤΟΚΟΣ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ

Χριστόδουλος Βασιλειάδης

Δρ Θεολογίας - Μουσικολόγος

            Ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν Παῦλος διατυπώνει μιὰ θέση, ἡ ὁποία συγκεφαλαιώνει ὁλόκληρη τὴν πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας: «Εἰ δὲ ἀνάστασις νεκρῶν οὐκ ἔστιν, οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται∙ εἰ δὲ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, κενὸν ἆρα τὸ κήρυγμα ἡμῶν, κενὴ δὲ καὶ ἡ πίστις ὑμῶν... Νυνὶ δὲ Χριστὸς ἐγήγερται ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο. Ἐπειδὴ γὰρ δι’ ἀνθρώπου ὁ θάνατος, καὶ δι’ ἀνθρώπου ἀνάστασις νεκρῶν. Ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ Ἀδὰμ πάντες ἀποθνήσκουσιν, οὕτω καὶ ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται» (Α΄ Κορ. ιε΄ 13-14, 20-22). Σύμφωνα λοιπὸν μὲ ὅσα μᾶς διδάσκει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἡ ἀνάσταση τοῦ Κυρίου συνεπάγεται καὶ τὴ δική μας ἀνάσταση.

            Ὁ Κύριος μὲ τὴν δική του ἀνάσταση νίκησε τὸν ἅδη, τὸν διάβολο καὶ τὸν θάνατο. Ἡ ψυχή του, ἑνωμένη μὲ τὴν θεότητα κατῆλθε στὸν ἅδη καὶ τὸν νίκησε. Ἔτσι ἐλευθέρωσε τὶς ψυχὲς ποὺ ἦταν ἐκεῖ κρατούμενες ἀπὸ τὸν καιρὸ τοῦ Ἀδάμ. Τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου πάλιν, ἑνωμένο καὶ αὐτὸ μὲ τὴν θεότητα, νίκησε τὸν θάνατο, ἀφοῦ τὸ σῶμα του δὲν εἶδε διαφθορά. Αὐτὸ τονίζει καὶ ὁ προφητάναξ Διαβίδ, ὅταν λέγει προφητικά: «Οὐκ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ἅδην, οὐδὲ δώσεις τὸν ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθοράν» (Ψαλμ. ιστ΄ 10).

            Καὶ ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ ὁποία καθρεφτίζει ὁλόκληρη τὴ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας τονίζει ὅτι: «Ἡ γὰρ σάρξ σου οὐκ εἶδε, Δέσποτα, διαφθοράν, οὐδὲ ἡ ψυχή σου εἰς ἅδου ξενοπρεπῶς ἐγκαταλέλειπται» (Μᾶρκος Ἱδροῦντος, β΄ τροπάριο ε΄ ῳδῆς). Στὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, κατὰ τὴν μέρα τῆς Πεντηκοστῆς ὁ ἀπόστολος Πέτρος δίδαξε ὅτι «(ὁ Δαβὶδ) προφήτης οὖν ὑπάρχων... προϊδὼν ἐλάλησε περὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ὅτι οὐ κατελείφθη ἡ ψυχὴ αὐτοῦ εἰ ἅδου, οὐδὲ ἡ σὰρξ αὐτοῦ εἶδε διαφθοράν. Τοῦτον τὸν Ἰησοῦν ἀνέστησεν ὁ Θεὸς» (Πράξ. β΄ 30,31). Ὁ Κύριος ὡς ἀναμάρτητος, ποὺ ἦταν ἀπέθανε μέν, ἀλλὰ δὲν κρατήθηκε ἡ ψυχή του στὸν ἅδη, ὅπως ὅλων τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Σὲ ἄλλο ὕμνο τῆς Ἐκκλησίας μας τονίζεται ὅτι «Βασιλεύει, ἀλλ΄ οὐκ αἰωνίζει ἅδης τοῦ γένους τῶν βροτῶν∙ σὺ γὰρ τεθεὶς ἐν τάφῳ, Κραταιέ, ζωαρχικῇ παλάμῃ τὰ τοῦ θανάτου κλεῖθρα διεσπάραξας καὶ ἐκήρυξας τοῖς ἀπ’ αἰῶνος ἐκεῖ καθεύδουσι λύτρωσιν ἀψευδῆ, Σῶτερ γεγονὼς νεκρῶν πρωτότοκος» (Κοσμᾶ ἐπισκόπου Μαϊουμᾶ, ἕκτη ὠδὴ κανόνα τοῦ ὄρθρου Μ. Σαββάτου).

            Ὁ Κύριος, ὅπως τονίζει ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν Παῦλος «ἀναστὰς ἐκ τῶν νεκρῶν, ἐγένετο ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων» καὶ «πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν» (Α΄ Κορ. ιε΄ 20 καὶ Κολ. Α΄ 18).