Περί της συνόδου του Κολυμβαρίου

Χριστόδουλος Βασιλειάδης

Δρ Θεολογίας - Μουσικολόγος

Έχουμε διαβάσει τον τελευταίο καιρό τα σχόλια επαϊόντων και μη για τη σύνοδο του Κολυμβαρίου και για τα όσα αποφασίστηκαν εκεί. Θα θέλαμε να σχολιάσουμε κάποια σημεία από τις αποφάσεις της συνόδου, καθώς και τόν τρόπο που διεξήχθησαν τα της συνόδου.

Κατ’ αρχήν είναι κοινός θεολογικός τόπος ότι μια σύνοδος δεν κατοχυρώνεται εκκλησιολογικά ως ορθοτομούσα ή όχι τον λόγο της αληθείας από κανένα άλλο παρά μόνο από τη συνείδηση της Εκκλησίας. Επομένως οτιδήποτε και να πούμε εμείς, θα έλθει η συνείδηση της Εκκλησίας να δώσει τον τελευταίο λόγο. Οποιεσδήποτε προσπάθειες και να κάνει η κάθε πλευρά για να κατοχυρώσει τις θέσεις της θα πέσουν στο κενό, αφού τον τελευταίο λόγο τον έχει το πιστό πλήρωμα της Εκκλησίας. Πάντοτε έτσι συνέβαινε στην Εκκλησία και τώρα έτσι θα συμβεί. Υπήρξαν πλείστες σύνοδοι στην ιστορία της Εκκλησίας, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν σαν ψευδοσύνοδοι και μερικές ληστρικές. Όμως υπήρξαν και άλλες τοπικές σύνοδοι, οι οποίες κατoχυρώθηκαν από οικουμενικές συνόδους και έτσι οι τοπικές αυτές σύνοδοι επέχουν οικουμενικό κύρος. Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι η σύνοδος του Κολυμβαρίου δεν εκφράζει σε μερικούς τομείς την συνείδηση της Εκκλησίας.

Μια σύνοδος, όταν συμμετέχουν όλες οι ορθόδοξες τοπικές Εκκλησίες και όλοι οι επίσκοποι και έχουν κάθε επίσκοπος και μία ψήφο, είναι πανορθόδοξη και επομένως οικουμενική. Είναι ατόπημα να θεωρήσουμε ότι για να είναι οικουμενική μια σύνοδος πρέπει να συμμετέχουν και οι αιρετικοί ή σχισματικοί. Με την ίδια λογική, που τίθεται αυτή η θέση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι σε μια οικουμενική σύνοδο πρέπει να συμμετέχουν όλες οι χριστιανικές ομολογίες, μεταξύ των οποίων και οι προτεστάντες, πεντηκοστιανοί, ατβεντιστές (της εβδόμης ημέρας), μάρτυρες του ιεχωβά κλπ. Αυτό όμως, πάλιν εκκλησιολογικά ομιλούντες, είναι παράλογο. Επίσης στη σύνοδο του Κολυμβαρίου απουσίαζαν οι επίσκοποι τεσσάρων τοπικών Εκκλησιών. Ακόμη οι επίσκοποι δεν είχαν κάθε ένας και μία ψήφο, αλλά κάθε τοπική εκκλησία και ένα ψήφο. Προς τι λοιπόν εκλήθησαν τόσοι επίσκοποι από τις τοπικές Εκκλησίες να παρευρεθούν στη σύνοδο του Κολυμβαρίου;

Ερχόμενοι τώρα και στο κύριο θέμα, που είναι η σχέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας προς τις άλλες χριστιανικές ομολογίες, θα θέλαμε να προβληματίσουμε τους αναγνώστες μας με τα πάρα κάτω. Κατ’ αρχήν, πρέπει να διαχωρίσουμε στις αποφάσεις μιας συνόδου τις αποφάσεις εκείνες, που άπτονται κανονικών θεμάτων και τις αποφάσεις εκείνες που άπτονται δογματικών θεμάτων. Η νηστεία δεν είναι δόγμα, αλλά έχει αποφασιστεί από κάποιες συνόδους της ορθοδόξου Εκκλησίας ή είναι μέρος και βίωμα της Παράδοσης της Εκκλησίας μας. Όμως μη ξεχνούμε ότι η Ιερά Παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει το ίδιο κύρος όσο και η Αγία Γραφή. Επομένως μέσα στα πλαίσια μιας πανορθόδοξης συνόδου θα μπορούσε ο θεσμός της νηστείας να ρυθμιστεί ανάλογα, εάν υπάρχει και τίθεται τέτοιο θέμα, ανάλογα με τις απαιτήσεις των καιρών. Προσωπική μου άποψη είναι ότι δεν χρειάζεται να αλλάξει ο τρόπος νηστείας, αφού αυτή βρίσκεται στα χέρια του πνευματικού και μέσα στα πλαίσια της οικονομίας, που χειρίζεται ο πνευματικός, ανάλογα με την κάθε περίπτωση.

Ερχόμενοι τώρα και στο θέμα αν οι άλλες χριστιανικές ομολογίες είναι Εκκλησίες, θα μπορούσαμε να πούμε τα εξής. Στην Καινή Διαθήκη και στην Ιερά Παράδοση τονίζεται ότι η Εκκλησία είναι ότι είναι το σώμα στον άνθρωπο και ο Χριστός η κεφαλή. Επομένως κεφαλή και σώμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Όταν αποκοπεί ένα μέλος από το σώμα, αυτό σαπίζει και θεωρείται νεκρό. Έτσι γίνεται και με τους αιρετικούς, είτε αυτοί ονομάζονται ρωμαιοκαθολοικοί, είτε προτεστάντες είτε οτιδήποτε άλλο. Εφόσον έχουν αποκοπεί από την Εκκλησία θεωρούνται νεκρά μέλη και όχι Εκκλησίες. Ο Κύριος έχει μία Εκκλησία όχι εκατοντάδες και μέσα στην Εκκλησία αυτή υπάρχει σωτηρία. Επομένως δεν μπορούν οι αιρετικοί να ονομάζονται εκκλησίες, εφόσον έχουν αποκοπεί από την κεφαλή που είναι ο Χριστός.

Αναμένομε και από άλλους εκκλησιαστικούς φορείς και μονές, όπως το Άγιο Όρος, να λάβουν θέση στο τόσο σοβαρό θέμα, που ταλανίζει την Εκκλησία και διχάζει το πλήρωμα της Εκκλησίας.