Η εκκλησία το αγιου Ηρακλειδίου στη μονή Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστή του Καλοπαναγιώτη Α΄.

Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Εικόνα: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Η Μονή του αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή βρίσκεται στα δεξιά του ποταμού της Μαραθάσας, κοντά στο χωριό Καλοπαναγιώτης. Δεν υπάρχουν κάποια ιστορικά στοιχεία για το πότε χτίστηκε η Μονή, ούτε πληροφορίες για τη Μονή στην περίοδο τη Βυζαντινή, της Φραγκοκρατίας και της Ενετοκρατίας.

Στον ανατολικό τοίχο του νάρθηκα της Μονής υπάρχει η τοιχογραφία της Μελλούσης Κρίσεως με μια επιγραφή, που συνοδεύει τους δωρητές της Μονής. Η Εκκλησία κατά πάσα πιθανότητα αρχικά ήταν μέρος ενός οικισμού, ο οποίος καταστράφηκε. Ο οικισμός αυτός πρέπει να ήταν το χωριό Μαραθάσα. Ο Λεόντιος  Μαχαιρά αναφέρει ότι ο άγιος Ιωάννης ο Λαμπαδιστής ήταν διάκος στην ενορία της Μαραθάσας.

Ο κυρίως ναός (το καθολικό της Μονής) είναι αφιερωμένος στον άγιο Ηρακλείδιο. Η Μονή του αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή πολύ πιθανόν να ιδρύθηκε στα τέλη της Ενετοκρατίας. Ο άγιος Ηρακελίδιος οδήγησε τους αποστόλους Παύλο και Βαρνάβα στην Πάφο και αργότερα χειροτονήθηκε σαν πρώτος επίσκοπος στην Κύπρο από τον απόστολο Βαρνάβα.

Στο καθολικό της Μονής υπάρχουν δύο παρεκκλήσια, τα οποία είναι προσκολλημένα στο βόρειο τοίχο του (το παρεκκλήσι του αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή, κτίσμα του 12^ου αιώνα και το «λατινικό» παρεκκλήσιο, κτίσμα του 15^ου αιώνα). Το πιο αρχαίο κτίσμα είναι το καθολικό, το οποίο χρονολογείται γύρω στον 11^ο αιώνα. Το καθολικό της Μονής ανήκει στον τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο. Στην κορυφή του τρούλου υπάρχει κοιλότητα, στην οποία είναι αγιογραφημένος ο παντοκράτορας. Η εκκλησία ανήκει στον απλό τετράστυλο εγγεγραμμένο σταυροειδή με τρούλο. Το σχήμα του Τιμίου Σταυρού φαίνεται τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά.

(συνεχίζεται)