Παρασκευή 10 Ιουνίου 2011

ΤΟ ΦΑΙΔΡΟΝ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΚΗΡΥΓΜΑ










ΤΟ ΦΑΙΔΡΟΝ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΚΗΡΥΓΜΑ

Περιοδικό "Ορθόδοξη Μαρτυρία" Τεύχος 1ο
Ιανουάριος - Απρίλιος 1981

            Μέσα στο φέγγος της λαμπροφόρου Αναστάσεως, που σ’ όλη την πληρότητα του αντανακλά στην αγία μας Ορθόδοξη Εκκλησία, την αληθινή Εκκλησία του Χριστού, απευθύνω τον εόρτιο χαιρετισμό: «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ».  Είναι ο ίδιος ακριβώς χαιρετισμός που ένας νεώτερος όσιος της Εκκλησίας μας, ο άγιος Σεραφείμ απηύθυνε στους επισκέπτες του, βγαίνοντας από το φτωχικό του κελλί στα βάθη της ερήμου του Σάρωφ! «Καλημέρα, Χριστός Ανέστη! Χαρά μου!» Και ήταν για τον άγιο, ο αναστάσιμος χαιρετισμός απαύγασμα εσωτερικού βιώματος, όπως είναι και για την ορθόδοξη παράδοση ανακεφαλαίωση της σωτηριώδους του Θεού οικονομίας.                
            «Ο της σωτηρίας ορεγόμενος πάντων ανθρώπων Θεός, και πεινών αυτών την εκθέωσιν…» κατά τον άγιον Μάξιμο, «ανελθών εν τω Σταυρώ» και «μέχρις άδου κατελθών», «την αθανασίαν επήγασεν ανθρώποις» και το ζωοποιόν φώς της ζωηφόρου αναστάσεως έλαμψε στον κόσμο.   
            Έτσι η μητρόπολη των εορτών γίνεται φορέας φαιδρών και ουρανίων μηνυμάτων και «αύτη η κλητή και αγία ημέρα, η μια των σαββάτων η βασιλίς και κυρία» μετατρέπεται σε «εορτών εορτήν και πανηγύριν πανηγύρεων».  Τι είναι όμως αυτό που την ανάσταση μετατρέπει σε βασίλισσα των εορτών;  Ακόμα, πιο είναι το «φαιδρόν της αναστάσεως κήρυγμα;»         
            Κατά τη διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, που βιώνεται εμπειρικά, τριττόν είναι το μήνυμα της Αναστάσεως: 
α) Λύτρωση από την αμαρτία.          
β) Κατάργηση του θανάτου. 
γ) Ανακαίνιση της κτίσεως.   
α) Λύτρωση από την αμαρτία:        
            Ο Θεός πλαστουργεί τον άνθρωπο «κατ’ εικόνα και ομοίωσιν» και τον θέτει στον παράδεισο «προς απόλαυσιν και τρυφήν».  Δημιουργείται δηλ. ο άνθρωπος σαν ένας θεός «κατά χάριν», προορισμένος για την μακαριότητα, «σύμμορφος της εικόνος του Θεού». (Ρωμ. 8’ 29).  «Γι’ αυτό μας δημιούργησε ο Θεός, για να γίνομε κοινωνικοί της θείας φύσεως και μέτοχοι της δικής του αϊδιότητας και να φανούμε όμοιοι μ’ αυτόν», αναφέρει ο άγιος Μάξιμος.  Έτσι ο προπτωτικός άνθρωπος κατακοσμήθηκε με μοναδικά χαρίσματα και οι πατέρες της Εκκλησίας μας δεν φείδονται επιθέτων και χαρακτηρισμών για να περιγράψουν το ανθρώπινο μεγαλείο.  Ο Μ. Βασίλειος έλεγε πως ο άνθρωπος είναι ένα πλάσμα που έλαβε την διαταγή να γίνει Θεός
· και στη Σοφία Σολοφώντος αναφέρεται πως ο Θεός έκτισε τον άνθρωπο «επ’ αφθαρσία και εικόνα της ίδιας αϊδιότητος». (Σοφ. Σολομ. 2’ 23).  Πως όμως αυτή η κορωνίδα της δημιουργίας καταλήγει στην εξορία και  «απεκδύεται την θεοϋφαντον στολήν;» (Αποστιχ. Εσπερ. Τυροφαγου).  Πως ο «δόξη και τιμη» στεφανωμένος και «ηλαττωμένος βραχύ τι παρ’ αγγέλους», εκδιώκεται της τρυφής του παραδείσου;  Η παράβαση της εντολής του Θεού με τον φθόνο και την πανουργία του διαβόλου έφερε τα τραγικά αυτά αποτελέσματα.  Έτσι «εκάθισεν Αδάμ απέναντι του παραδείσου και την ίδια γύμνωσιν θρηνών ωδύρετο· οίμοι τον απάτη πονηρά πεισθέντα και κλαπέντα και δόξης μακρυνθέντα…» (Δοξαστ. εσπερ. Τυρινής).   
            Ο Αδάμ – ο άνθρωπος – μετά την παρακοή αντιλαμβάνεται την απώλεια και τις αντιθέσεις μεταξύ προπτωτικής και μεταπτωτικής καταστάσεως και μονολογεί: «Οίμοι, ου φέρω το όνειδος
· ο ποτέ βασιλεύς των επιγείων πάντων κτισμάτων νυν αιχμάλωτος ώφθην… και ο πότε δόξαν αθανασίας ημφιεσμένος, της νεκρώσεως την δοράν ως θνητός ελεεινώς περιφέρω». (Ιδιόμελω αίνων Τυρινής).      
            Ποια ήσαν τα αποτελέσματα της πτώσεως; 
            Ο άνθρωπος μετασχηματίζεται σε θνητή ύπαρξη, ο θάνατος εισέρχεται και κυριεύει τον άνθρωπο, η αμαρτία τυρρανεί το ανθρώπινο γένος, ο Αδάμ στερείται της κοινωνίας του Θεού και έτσι η εικόνα του Θεού μέσα στον άνθρωπο αμαυρώνεται.  Η ανθρώπινη φύση διαιρείται, μερίζεται και χωρίζεται.  Ο χωρισμός από τον Θεό είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο όπως και ο άγιος Ειρηναίος αναφέρει: «Κοινωνία Θεού ζωή και φως
· χωρισμός δε Θεού, θάνατος». (Κατά αιρέσεων V, 27,2).  Βλέπομεν, επομένως, ότι η αμαρτία εισέρχεται στον κόσμο μετά την πτώση σαν συνεπακόλουθο της παρακοής.            
            «Η αμαρτία δεν ανήκει εις την ανθρώπινη φύσιν», όπως αναφέρει ο π. Γ. Φλωρόφσκυ, «αλλά είναι κάτι το παρείσακτον, εν παρά φύσιν επιγέννημα», κάτι το αφύσικο, το αταίριαστο, ένα ψεγάδι ανάρμοστο στην ανθρώπινη φύση.  Ο Μ. Βασίλειος εξ άλλου στον ασκητικό του λόγο αναφέρει πως «ο άνθρωπος κατ’ εικόνα Θεού εγένετο και ομοίωσιν
· η δε αμαρτία το κάλος της εικόνος ηχρείωσε…»        
            Τι είναι όμως αμαρτία από χριστιανικής απόψεως; 
            Η ουσία της αμαρτίας συνιστάται στην αποστασία απ’ την αιώνια θεία ζωή για την οποία κτίστηκε ο άνθρωπος και στην οποία εκ φύσεως κλήθηκε (Γ.  Σιλουανός σ. 150) και αρχίζει από το σημείο της συγκαταθέσεως της θελήσεως σε κάτι παρείσακτο, σε κάτι ξένο προς την ανθρώπινη φύση, σε μια σκέψη, μια εικόνα. Ο Κύριος όμως καταλύει το κράτος και την εξουσία της αμαρτίας.  Ο Απ. Παύλος λέγει ότι «ώσπερ γαρ δια της παρακοής του ενός ανθρώπου αμαρτωλοί κατεστάθησαν οι πολλοί, ούτω και δια της υπακοής του ενός δίκαιοι κατασταθήσονται οι πολλοί» (Ρωμ. 5’ 19.)  Το χειρόγραφο των αμαρτιών μας  «τω Σταυρώ προσήλωσε» και δια της αναστάσεως του ανοίγει ξανά την «κεκλεισμένην οδόν», τον δρόμο της θεώσεως ο οποίος αποτελεί τον έσχατο σκοπό του ανθρώπου.  Σταυρός και Ανάσταση, ο Γολγοθάς και το καινό μνημείο αποτελούν από κοινού το μέσο λυτρώσεως από τα δεσμά της αμαρτίας, γιατί «αν ο τρυγητός στην Ανάσταση επετελέσθη, η καρποφορία δια του Σταυρού και του Πάθους ετελεσιουργήθη».  Σταυροαναστάσιμη είναι και η ζωή της Εκκλησίας.  Όλα στην ορθοδοξία είναι σταυροαναστάσιμα.  Όλοι και όλα σταυρώνονται για να αναστηθούν με το Χριστό.  Σταυροαναστάσιμη πρέπει να είναι και η ζωή του καθενός μας.  

β) Κατάργηση του θανάτου 
            «Με την απομάκρυνσιν της και τον χωρισμό της από τον Θεόν, όπως αναφέρει διαπρεπής θεολόγος, η ανθρώπινη φύσις αποσυνετέθη και διελύθη.  Και ο δεσμός ψυχής και σώματος κατέστη άστατος…  Και έγινε φανερόν ότι ο θάνατος ως χωρισμός της ψυχής από το σώμα, ήταν πλέον κάτι το αναπόφευκτον αφού ο δεσμός μεταξύ αυτών των δύο είχε καταντήσει τόσον χαλαρός» (Φλωρόσκυ).      
            Ο θάνατος επομένως δεν είναι φυσικός, είναι «παρά φύσιν» όπως και η αμαρτία.  Ο Αδάμ «όσον αφίστατο της ζωής, τοσούτον προσήγγιζε τω θανάτω.  Ζωή γαρ ο Θεός
· στέρησις δε της ζωής, θάνατος.  Ώστε εαυτώ τον θάνατον ο Αδάμ δια της αναχωρήσεως του Θεού κατεσκεύασε» (Μ. Βασίλειος M.P.G. 31, 345 A).        
            Αιτία του θανάτου υπήρξεν η αμαρτία η οποία από τον Απ. Παύλο ονομάζεται «κέντρον του θανάτου» (Α’ Κορινθ. 15, 56).          
            Ο κοπετός και ο θρήνος όμως του θανάτου εσίγησε με την Ανάσταση.  Ο Χριστός κατέρχεται «εν τοις κατωτάτοις της γής» και «συντρίβει μοχλούς αιωνίους, κατόχους πεπεδημένων».  Πατά τον θάνατον με το θάνατό Του και «σκυλεύει» το βασίλειο του άδη.  «Ο άδης στένων βοά
· κατελύθη μου η εξουσία… κατεπόθη μου το κράτος» (στιχ. Εσπ. Μ. Σαββ.).  Με την ανάσταση ο «έσχατος εχθρός καταργείται ο θάνατος». (Α’ Κορ. 15’ 26).  Ο Θεάνθρωπος με την παρουσία του στον άδη ζωοποιεί τα πάντα, ακόμα και τον ίδιο τον θάνατο.  Η ανάσταση Του γίνεται έτσι η διαπόμπευση της αδυναμίας του θανάτου.  «Θάνατος ουκέτι κυριεύει».  Ο θάνατος στο πρόσωπο του δεύτερου Αδάμ, του Χριστού, σκυλεύεται, συρρικνώνεται, εκμηδενίζεται.  Ο εξόριστος άνθρωπος «αφθαρσίας ενδύεται ευπρέπειαν».          
            Ο μακαριστός γέροντας Ιουστίνος Πόποβιτς αναφέρει πως «δια της Αναστάσεως του Θεανθρώπου η ανθρώπινη φύσις έγινε φοβερά και δι’ αυτόν τον θάνατο.  Προ της Αναστάσεως του Χριστού, ο θάνατος ήτο φοβερός δια τον άνθρωπον
· από της Αναστάσεως του Κυρίου, γίνεται ο άνθρωπος φοβερός δια τον θάνατον.  Εάν ζη διά της πίστεως εις τον Αναστάντα Θεάνθρωπον, ο άνθρωπος ζη υπεράνω του θανάτου.  Καθίσταται απρόσβλητος από τον θάνατον»  (Άνθρωπ. Και Θεάνθρ. σ. 40).    
            Με τον αναστάντα Χριστόν συναναστήθηκε ολόκληρη η ανθρωπότητα.  Ο θάνατος του Θεανθρώπου έγινε αιτία ζωής και σωτηρίας.      
            «Μηδείς φοβείσθω θάνατον
· ηλευθέρωσε γαρ ημάς ο θάνατος του Σωτήρος·      Έσβεσεν αυτόν υπ’ αυτού κατεχόμενος   
            Εσκύλευσε τον άδην, ο κατελθών εις τον άδη                                                           ...        
            Πού σου θάνατε το κέντρον; Πού σου άδη το νίκος;
            Ανέστη Χριστός και συ καταβέβλησαι.         
            Ανέστη Χριστός και ζωή πολιτεύεται.           
            Ανέστη Χριστός και νεκρός ουδείς επί μνήματος.    
            Χριστός γαρ έγερθεις εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο».     
(Κατηχητικός Λόγος Ι.  Χρυσοστόμου)          
            Έκτοτε και δια της λαμπροφόρου αναστάσεως ο θάνατος χάνει την δύναμη που είχε, δεν είναι ο παντελής αφανισμός, αλλά μετατρέπεται σε ύπνο («ύπνος γαρ τοις δικαίοις ο θάνατος» κατά τον Χρυσόστομο) είναι άνεση («Θάνατος δικαίοις άνεσις»).  Είναι ακόμα κοίμηση.  Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρει χαρακτηριστικά:  «Δεν πεθαίνουν οι χριστιανοί αλλά κοιμούνται και καθεύδουν, γιατί πριν από την παρουσία του Χριστού, ο θάνατος λεγόταν θάνατος, επειδή όμως ο Χριστός πέθανε υπέρ του κόσμου, ο θάνατος δεν ονομάζεται θάνατος αλλά ύπνος και κοίμηση και ο τόπος κοιμητήριο».  Ο Μ. Βασίλειος εξ’ άλλου αναφέρει πως δεν πρέπει να θρηνούμε τον θάνατο των οσίων ανδρών « αλλά μάλλον τας γενέσεις και τας εις ζωήν ταύτην παρόδους».      
            Συνοψίζοντας τη νίκη             του Χριστού κατά του θανάτου θα λέγαμε πως με την ανάσταση, δόθηκε και πάλι η δυνατότητα στον μεταπτωτικό άνθρωπο να αναμορφώσει το αρχέτυπο κάλλος της εικόνας του Θεού που κρύβει μέσα του.       
γ) Ανακαίνιση της κτίσεως              
            «Η ανταπόδωσις των αμαρτωλών υπάρχει η κόλασις, αλλ’ ο Θεός αντί της δικαίας ταύτης ανταποδώσεως παρέχει εις τους ειλικρινώς μετανοούντας αμαρτωλούς ανάστασιν, και αντί της τιμωρίας των σωμάτων, των καταπατησάντων τον νόμο αυτού, ενδύει αυτούς τελείαν αφθαρσίας δόξαν» αναφέρει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος.
            Μια νέα δημιουργία παρουσιάζεται με την ανάσταση, απαλλαγμένη από την αμαρτία και τον θάνατο.  Καινοποιείται ο άνθρωπος.  «Παράγεις γαρ τα σύμπαντα και καινοποιείς σαββατίζων, Σωτήρ μου και ανακτώμενος».  Έτσι ο θάνατος μετατρέπεται σε αθανασία, η φθορά σε αφθαρσία, η ακοσμία σε κόσμο, η πτώση σε ανάσταση, ο οδυρμός σε ευφροσύνη, η έξοδος απ’ τις θύρες του Παραδείσου σε θριαμβευτική επάνοδο «κατά χάριν».  Η ανάσταση έγινε η θεραπεία και ανακαίνιση του φθαρτού κόσμου.  «Τα αρχαία παρήλθεν ιδού γέγονε καινά τα πάντα» (Β’ Κορινθίους 5’ 17).         
            Γράφει ο π. Ι. Πόποβιτς: «Οι άνθρωποι κατεδίκασαν τον Θεόν εις θάνατον
· ο Θεός όμως δια της αναστάσεως Του καταδικάζει τους ανθρώπους εις αθανασίαν· δια τα κτυπήματα τους ανταποδίδει τους εναγκαλισμούς· δια τας ύβρεις τας ευλογίας· δια τον θάνατον την αθανασίαν.  Ποτέ δεν έδειξαν οι άνθρωποι τόσον μίσος προς τον Θεόν, όσον όταν τον εσταύρωσαν και ποτέ δεν έδειξεν ο Θεός τόση αγάπη προς τους ανθρώπους, όσην όταν ανέστη.  Οι άνθρωποι ήθελαν να καταστήσουν τον Θεόν θνητόν, αλλ’ ο Θεός δια της αναστάσεώς Του κατέστησε τους ανθρώπους αθάνατους». (Ανθρ, και Θεάνθρ. σ. 40).  
            Με την ανάσταση απόκαταστάθηκαν οι δυνατότητες για μια νέα ζωή του καινού ανθρώπου, του αφθαρτοποιημένου και αθάνατου ανθρώπου.  Η ανάσταση αποκτά καθολική σημασία για την ψυχοσωματική οντότητα του ανθρώπου, και η πίστη στην ανάσταση του Χριστού αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση συμμετοχής στην αιώνια ζωή, κατά τον λόγο του αγίου Γρηγορίου Νύσσης:  «εισέρχεται κανείς εις την αιώνιον ζωήν δια του βαπτίσματος και της Αναστάσεως». 
            Σαν επίλογος δυό λόγια από τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη:       
            «Ημείς συνανέστημεν με τον Αναστάντα Χριστόν και δια της πίστεως και του αγίου Βαπτίσματος, του εις τύπον γενομένου της ταφής και της Αναστάσεως του Κυρίου.  Άμποτε, λοιπόν, να ζήσωμεν μιαν καινούριαν πολιτείαν, ήτις πρέπει εις τους συναναστηθέσας με τον Δεσπότη Χριστόν, καθώς μας παραγγέλλει ο Παύλος: «ίνα, ώσπερ ηγέρθη Χριστός εκ νεκρτών, διά της δόξης του Πατρός, ούτω και ημείς εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν» (Ρωμ. 6’ 4).  Ημείς εμάθομεν σήμερον από τον αναστάντα μιαν καινούριαν ζωήν.  Λοιπόν άμποτε να φυλάγωμεν αυτήν μέχρι τέλους, έχοντες καινούργιους συλλογισμούς, λαλούντες καινούρια λόγια και πράττοντες καινούρια έργα άξια της του Χριστού καινής Αναστάσεως».

ΜΙΧΑΗΛ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ

3 σχόλια:

  1. Πολύ ωραίο.

    Μπράβο!

    Συνεχίστε τις αναρτήσεις από την Ορθοδοξη Μαρτυρία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πρώτα ο Θεός θα συνεχίσουμε τις αναρτήσεις από την Ορθόδοξη Μαρτυρία και ιδιαίτερα από τα παλιά τεύχη. Έχουν πολύ αξιόλογα άρθρα και αξίζει τον κόπο να τα διαβάσουν οι αναγνώστες μας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή