Χρόνια πολλά!

Καλή και ευλογημένη η νέα χρονιά!

Ο Κύριος ας είναι βοηθός εν παντί έργω αγαθώ!

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Η΄.

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

* * *

Ὅταν στέκεσαι στὴν προσευχή, νὰ συνειδητοποιῆς μὲ Ποιὸν ἔχεις νὰ κάνης, μὲ Ποιὸν συνομιλεῖς, σὲ Ποιὸν ἀπευθύνεσαι.

Ἐάν, ἐνῶ συνομιλῆς μὲ κάποιον ἄνθρωπο, οὔτε νυστάζεις, οὔτε βαριέσαι, οὔτε κουράζεσαι, οὔτε ὁ νοῦς σου τρέχει ἀλλοῦ, πόσο περισσότερο πρέπει νὰ δείχνης προσοχή, εὐλάβεια καὶ σεβασμό, ὅταν συνομιλῆς μὲ αὐτὸν τὸν Ἴδιο τὸν Παντοδύναμο Θεό!

* * *

Ὅσο μᾶς εἶναι ἀναγκαῖα ἡ τροφή, τὸ νερό, τὸ ὀξυγόνο, γιὰ νὰ ζοῦμε σωματικῶς, πολὺ περισσότερο μᾶς εἶναι ἀναγκαία ἡ προσευχή, γιὰ νὰ ζοῦμε πνευματικῶς.

* * *

Ὅπως συνεχῶς ἀναπνέουμε, γιὰ νὰ μὴν πεθάνουμε βιολογικά, παρομοίως πρέπει συνεχῶς νὰ προσευχώμαστε, γιὰ νὰ μὴν πεθάνουμε πνευματικά!

Ὅπως τὸ ὀξυγόνο ὑπάρχει παντοῦ, ὅπου κινούμαστε, ὅπου βρισκόμαστε, ὅπου καθόμαστε, ἀπείρως περισσότερον ὑπάρχει πανταχοῦ ὁ ἄπειρος Θεός! Μήπως δὲν λέμε γιὰ τὸν Θεὸ στὴν προσευχή μας: «Ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν»;

* * *

Ἀπὸ τὸ περιοδικό τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».

«ΟΥ ΜΟΙΧΕΥΣΕΙΣ» Γ΄.

τοῦ Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

          Στὴν κυριολεξία πορνεία ὀνομάζεται ἡ ἱκανοποίηση τῶν σαρκικῶν ὀρέξεων μὲ χρήματα. Ὅμως ἐκτὸς ἀπὸ τὴν κύρια σημασία της, ἡ λέξη πορνεία εἶχε ἀνέκαθεν καὶ τὴ σημασία τῆς σαρκικῆς σχέσεως δύο ἑτεροφύλων προσώπων, χωρὶς νὰ ὑπάρχῃ χρηματικὴ δοσοληψία. Μέσα στὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ξεκάθαρο, ὅτι μοιχεία ἢ πορνεία εἶναι ἡ σεξουαλικὴ πράξη, ποὺ γίνεται ἐκτὸς τοῦ γάμου καὶ δὲν γίνεται καμιὰ διάκριση ἂν αὐτὴ ἡ πράξη γίνεται μὲ ἀμοιβὴ ἢ «ἀπὸ ἀγάπη».

          Στὴν περίπτωση τῆς Σαμαρείτιδας, μετέπειτα ἁγίας Φωτεινῆς, βλέπουμε ὅτι αὐτὴ εἶχε τελέσει πέντε νόμιμους γάμους, καὶ τώρα συζοῦσε μὲ κάποιον ἄντρα ἀσφαλῶς «ἐξ ἀγάπης». Ὁ Κύριος ὅμως τὴν ἐλέγχει καὶ ἀρνεῖται πὼς ἡ σχέση αὐτὴ εἶναι νόμιμη καὶ ἀποδεκτή. Στὸ ἴδιο μῆκος κύματος κινεῖται καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος συμβουλεύει τοὺς ἄγαμους ἄνδρες καὶ τὶς χῆρες γυναῖκες ἂν δὲν μποροῦν νὰ ἐγκρατεύωνται, νὰ παντρευτοῦν. Δὲν τοὺς εἶπε νὰ ἔχουν ἐξώγαμες σεξουαλικὲς σχέσεις. Στὴν Α΄ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολή του ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν ἀναφέρει: «Εἶσαι δεμένος μὲ τὰ δεσμὰ τοῦ γάμου μὲ γυναῖκα; Μὴ ζητῇς νὰ λυθῇς ἀπὸ τὸ δεσμὸ αὐτὸ τῆς γυναίκας. Εἶσαι ἐλεύθερος ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ γάμου μὲ γυναῖκα; Μὴ ζητῇς σύζυγο. Ἀλλὰ καὶ ἂν ἔλθῃς σὲ γάμο, δὲν διαπράττεις καμιὰ ἁμαρτία»[1]. Στὸ χωρίο αὐτὸ ὁ ἀπόστολος Παῦλος βλέπει μιὰ σχέση ἀναμάρτητη: Τὴ σχέση, ποὺ ἔχει ὁ ἄνδρας καὶ ἡ γυναῖκα μέσα στὸν γάμο. Δὲν συμβουλεύει τὸν ἄνδρα ἢ τὴν γυναῖκα νὰ ἔχουν σχέσεις «ἐξ ἀγάπης», ἔξω ἀπὸ τὸ γάμο. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει ἀκόμη ὅτι «ἔχει διαδοθῇ καὶ εἶναι γνωστὸ παντοῦ, ὅτι ἐπικρατεῖ μεταξύ σας πορνεία, καὶ τέτοια μάλιστα φοβερὴ πορνεία, ἡ ὁποία οὔτε καὶ μεταξὺ αὐτῶν τῶν εἰδωλολατρῶν δὲν ἀναφέρεται, ὥστε κάποιος ἀπὸ σᾶς νὰ συζῇ μὲ τὴ γυναῖκα τοῦ πατέρα του, δηλαδὴ μὲ τὴν μητρυιά του»[2]. Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς συζοῦσε μὲ τὴν μητρυιά του ἀσφαλῶς «ἐξ ἀγάπης» καὶ ὄχι μὲ χρηματικὴ ἀμοιβή. Καὶ ὅμως ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν θεωρεῖ τὴν ἀθέμιτη αὐτὴ συζυγία πορνεία.

(συνεχίζεται)

---

[1] «Δέδεσαι γυναικί; μὴ ζήτει λύσιν. Λέλυσαι ἀπὸ γυναικός; μὴ ζήτει γυναῖκα. Ἐὰν δὲ καὶ γήμῃς οὐχ ἤμαρτες». (Α΄ Κορ. ζ΄ 27-28).

[2] «Ὅλως ἀκούεται ἐν ὑμῖν πορνεία, καὶ τοιαύτη πορνεία, ἥτις οὐδὲ ἐν τοῖς ἔθνεσιν ὀνομάζεται, ὥστε γυναῖκα τινὰ τοῦ πατρὸς ἔχειν». (Α΄ Κορ. 5, 1).

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Ζ΄.

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

* * *

Ἀγάπη ἀληθινὴ πρὸς τὸν πλησίον σου σημαίνει: Νὰ προσεύχεσαι γι᾿ αὐτόν, ὅπως θὰ προσευχόσουν καὶ γιὰ τὸν ἑαυτό σου, ἂν εἶχες ἐσὺ ὁ ἴδιος, τὸ ἰδικό του πρόβλημα! Διότι μᾶς ἐντέλλεται ὁ Χριστός· «Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν.» (Ματθ. κβ´, 39)!

* * *

Λέγει ὁ Προφήτης Ἠσαΐας: «Ἐγγίζει μοι ὁ λαὸς οὖτος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ καὶ ἐν τοῖς χείλεσιν αὐτῶν τιμῶσί με, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόῤῥω ἀπέχει ἀπ’ ἐμοῦ» (Ἡσ. κθ΄ 13). Ἀλίμονο ἂν προσευχώμαστε ψεύτικα, δηλαδὴ μόνο μὲ τὰ χείλη μας, ἐνῶ ἡ καρδία μας εἶναι γεμάτη ἀπὸ πάθη, κατακρίσεις, ἀκαθαρσίες καὶ κακίες!

* * *

Νὰ προσευχώμαστε πρώτιστα, γιὰ νὰ λάμψη μέσα μας ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὄχι νὰ στεκώμαστε στὴν προσευχὴ μὲ τὸν νοῦ μας προσκολλημένο στὶς ματαιότητες τοῦ κόσμου τούτου τοῦ προσωρινοῦ.

* * *

Ὅταν συνομιλοῦμε μὲ ἀνθρώπους, μπορεῖ νὰ τοὺς ξεγελοῦμε: Δηλαδὴ νὰ τοὺς κολακεύουμε, νὰ τοὺς καλοπιάνουμε, νὰ τοὺς ὑποκρινώμαστε, ἀκόμα καὶ νὰ τοὺς ἐκβιάζουμε ἢ καὶ νὰ τοὺς ἀπειλοῦμε!

Ὅμως ὅλα αὐτὰ καθόλου δὲν ἔχουν πέρασι, ὅταν συνομιλοῦμε μὲ τὸν παντογνώστη Θεό! Ὁ Κύριός μας ποτὲ δὲν “ξεγελιέται”! Γνωρίζει τὰ βάθη τῆς καρδίας μας. Ὅταν προσευχώμαστε, ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε τίμιοι μαζί Του, εἰλικρινεῖς καὶ εὐθεῖς ἐνώπιόν Του. Ἀλλοιῶς δὲν εἰσακουόμαστε!

* * *

Ἀπὸ τὸ περιοδικό τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».

«ΟΥ ΜΟΙΧΕΥΣΕΙΣ» Β΄.

τοῦ Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

          Ὁ Κύριος στὴν ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὁμιλία, ἀπευθυνόμενος πρὸς τοὺς μαθητές του καὶ τὸν ὄχλο, οἱ ὁποῖοι βρισκόντουσαν ἐκεῖ, ἀναφέρει ὅτι στοὺς ἀρχαίους λέχθηκε νὰ μὴ μοιχεύσουν. Ὁ Κύριος ὅμως λέγει στοὺς Ἰουδαίους καὶ διαχρονικὰ σὲ κάθε ἄνθρωπο, ὅτι κάθε ἕνας, ὁ ὁποῖος βλέπει γυναῖκα μὲ τὴν πονηρὴ ἐπιθυμία πρὸς ἁμαρτία, ἤδη μὲ τὴν ἐμπαθῆ αὐτὴ ματιὰ διέπραξε τὴν ἁμαρτία τῆς μοιχείας μέσα στὴν ἀκάθαρτη καρδιά του[1]. Σύμφωνα μὲ τὴν ἐντολὴ τοῦ Κυρίου, δὲν πρέπει νὰ πορνεύσῃς, γιὰ νὰ μὴ καταντήσῃς νὰ γίνῃς ἀπὸ μέλος τοῦ Κυρίου μέλος πόρνης καὶ ἔτσι ἀποκοπῇς ἀπὸ τὸ θεῖο σῶμα τοῦ Κυρίου σὰν σάπιο μέλος καὶ χάσεις τὸν Παράδεισο. Ὁ Κύριος προειδοποιεῖ ὅτι θὰ κρίνῃ καὶ καταδικάσῃ τοὺς πόρνους καὶ τοὺς μοιχούς[2].

          Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ὁδηγεῖ ἕνα ἄντρα καὶ μιὰ γυναίκα σὲ μιὰ ἔγγαμη συμβίωση καὶ ἔτσι ἑνώνονται οἱ δύο «εἰς σάρκα μίαν». Ὅταν ὅμως ὁ ἄνδρας ἢ ἡ γυναίκα ἔχει ἐξωσυζυγικὲς σαρκικὲς σχέσεις μὲ ἕνα τρίτο ἄτομο, τότε διαπράττει τὸ ἁμάρτημα τῆς μοιχείας. Πολλοὶ νεονικολαΐτες διατείνονται ὅτι, ὅπου σὲ μιὰ ἐξωσυζυγικὴ σχέση ὑπάρχει «ἀγάπη», τότε δὲν ἔχουμε ἁμαρτία. Ὅμως πουθενὰ σὲ κανένα σημεῖο τῆς Ἁγίας Γραφῆς δὲν ὑπάρχει αὐτὴ ἡ θέση.

(συνεχίζεται)

---

[1] «Ἠκούσατε ὅτι ἐῤῥέθη τοῖς ἀρχαίοις, οὐ μοιχεύσεις. Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτὴν ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ». Ματθ. 5, 27-28. Βλ. καὶ Λουκ. 18: 18-20.

[2] «Τίμιος ὁ γάμος ἐν πᾶσι καὶ ἡ κοίτη ἀμίαντοςˑ πόρνους δὲ καὶ μοιχοὺς κρινεῖ ὁ Θεός» (Ἑβρ. 13, 4).

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς ΣΤ΄.

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

* * *

Προσευχὴ χωρὶς Ταπείνωσι, Αὐτομεμψία καὶ Μετάνοια, μένει ἄπρακτη, ἄκαρπη καὶ ἀνενέργητη.

* * *

Ἡ προσευχὴ εἶναι Θυσία: Προσφέρουμε ἐμεῖς στὸν Θεὸ τὴν καρδία μας, κι Αὐτὸς μᾶς ἀνταποδίδει Ὑπομονή, Γλυκύτητα, Χαρά, Εἰρήνη!

* * *

Μὴν ἀκοῦς τὸν λογισμό σου, ποὺ σοῦ λέει: «Δὲν νοιώθω τώρα διάθεσι γιὰ προσευχὴ· ἂς τὸ ἀναβάλω γιὰ ὕστερα». Αὐτὸ ἀποτελεῖ τέχνασμα τοῦ διαβόλου. Μὴν ξεχνᾶς, παιδί μου, ὅτι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ μᾶς λέγει: «Ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν βιάζεται, καὶ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν» (Ματθ. ια΄ 12)!

* * *

Αὐτός, ποὺ ἔφθασε σὲ κάποια τελειότητα προσευχῆς, μπορεῖ καὶ προσεύχεται κι ὅταν ἀκόμα κοιμᾶται: «Ἐγὼ καθεύδω καὶ ἡ καρδία μου ἀγρυπνεῖ» (ᾎσμα ᾈσμ. ε΄, 2), λέγει σαφῶς, ὁ σοφὸς Σολομών!

* * *

Ἀπὸ τὸ περιοδικό τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».

«ΟΥ ΜΟΙΧΕΥΣΕΙΣ» Α΄.

τοῦ Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

          Οἱ Δέκα Ἐντολὲς[1] εἶναι ἕνας κατάλογος δέκα ἠθικῶν ἐντολῶν, οἱ ὁποῖες, σύμφωνα μὲ τὴ διήγηση τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὑπαγορεύτηκαν ἀπὸ τὸ Θεὸ στὸ θεόπτη Μωυσῆ στὸ ὄρος Σινά, ἀμέσως μετὰ τὴν ἔξοδο τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο. Οἱ νόμοι αὐτοί, σύμφωνα μὲ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, δόθηκαν στὸ Μωυσῆ δύο φορές, χαραγμένες σὲ δύο πέτρινες πλάκες, ὅπου ἀφήνεται νὰ ἐννοηθῇ ὅτι καὶ τὶς δύο φορὲς ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς λατόμησε καὶ ἐγχάραξε. Οἱ ἐντολὲς αὐτὲς ἀπετέλεσαν τὴ βάση ἑνὸς ὁλοκλήρου κώδικα ἠθικῆς καὶ θρησκείας, πολιτικῆς καὶ κοινωνικῆς ὀργανώσεως, καὶ εἶναι ἡ βάση τῶν ἠθικῶν ἀρχῶν τόσο τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ ὅσο καὶ τοῦ Χριστιανισμοῦ. Εἶναι βασικὰ μιὰ συνοπτικὴ ἀπόδοση τῶν ἐξακοσίων περίπου ἐντολῶν, ποὺ περιέχει ὁ νόμος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Οἱ πρῶτες τέσσερεις ἐντολὲς ἔχουν νὰ κάνουν μὲ τὴ σχέση μας μὲ τὸν Θεό, ἐνῷ οἱ ὑπόλοιπες ἕξι μὲ τὶς σχέσεις τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν συνάνθρωπό του[2]. Ἡ ἐντολὴ «οὐ μοιχεύσεις» εἶναι ἐνάντια στὶς σεξουαλικὲς σχέσεις μὲ κάποιον ἄλλο, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ἢ τὴν σύζυγό σου. Στὸ ἀρχαῖο Ἰσραὴλ ἡ ἁμαρτία τῆς μοιχείας ἐπέσυρε στὴν μοιχευομένη τὴν ποινὴ τοῦ θανάτου[3].

(συνεχίζεται)

---

[1] Οἱ δέκα ἐντολὲς ὀνομάζονται καὶ «Δεκάλογος».

[2] Βλ. Ἔξ. 20, 1-17. Δευτ. 5, 6-21.

[3] Βλ. Λευιτ. 18: 20, 22, 29.

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Ε΄.

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

* * *

Πρέπει ἡ προσευχή μας, ὅσον εἶναι δυνατό, νὰ ἀναβλύζη μέσα ἀπὸ τὴν καιομένη ὑψικάμινο τῆς ἀγαπώσης τὸν Κύριο καρδίας μας!

* * *

Εἶναι ἀδύνατο νὰ συνειδητοποιήσουμε τὴν πραγματικὴ ἀξία τῆς προσευχῆς, ἂν δὲν ἐπιμένουμε σ᾽ αὐτὴν μετὰ κόπου καὶ ὑπομονῆς, μέχρις ὅτου ἀνατείλουν μέσα μας οἱ γλυκύτατοι καρποί της.

* * *

Ὅταν προσεύχεσαι, νὰ αἰσθάνεσαι μέσα στὴν καρδία σου τὴ βεβαιότητα ὅτι θὰ λάβης παρὰ Θεοῦ τὸ ζητούμενο.

Καὶ τὸ κύριο ζητούμενο στὴν προσευχή μας, πρέπει νὰ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ ἡ ἐν Χριστῷ, ἡ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ζωή! Τότε, ὅλα τὰ ἄλλα θὰ μᾶς προστεθοῦν καθὼς μᾶς τὸ ὑποσχέθηκε Αὐτὸς ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος (Ματθ. στ΄, 33)!

* * *

Ἐνῶ προσευχώμαστε, νὰ προσπαθοῦμε νὰ συνειδητοποιοῦμε τὸ νόημα τῶν λέξεων καὶ φράσεων, αὐτῶν τὰ ὁποῖα λέμε στὴν προσευχή μας. Ὄχι νὰ βαττολογοῦμε, χωρὶς νὰ νοιώθουμε τί λέμε, καὶ ὁ νοῦς μας νὰ πετᾶ ἀλλοῦ.

* * *

Ἀπὸ τὸ περιοδικό τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».

Α΄ Οἱ δύο κανόνες τῶν Χριστουγέννων Δ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

Ἡ ποίηση τοῦ Κοσμᾶ συγγενεύει σὲ πολλὰ σημεῖα μὲ τὴν ποίηση Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ. Πολλὲς φορὲς χρησιμοποιεῖ ὁμοιοκαταληξία. Χρησιμοποιεῖ ἐπίσης ἀκροστιχίδα. Ὁ Θεόδωρος Πρόδρομος ἔχει γράψει ἐξήγηση στοὺς Κανόνες τοῦ Κοσμᾶ καὶ Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ. Εἶναι χαρακτηριστικὲς οἱ παρομοιώσεις ποὺ κάνει ὁ Κοσμᾶς στὸν εἱρμὸ τῆς ἐνάτης ὠδῆς τοῦ πρώτου Κανόνα τῶν Χριστουγέννων. Παρομοιάζει τὸ σπήλαιο, ὅπου γεννήθηκε ὁ Χριστὸς μὲ τὸν οὐρανό, τὴν Παρθένο ὡς θρόνο Χερουβικό, καὶ τὴν φάτνη σὰν χωρίο, στὸ ὁποῖο ἀνεκλήθη ὁ ἀχώρητος. Ἀπὸ τοὺς ὡραιότερους ὕμνους, σὲ νόημα καὶ περιεχόμενο, εἶναι καὶ τὸ τροπάριο τῆς Θ΄ ὠδῆς τοῦ πρώτου Κανόνα «Νεηγενές, Μάγων λεγόντων, παιδίον Ἄναξ...». Ἀπὸ τὴ μιὰ παρουσιάζει τοὺς μάγους νὰ ἀναζητοῦν τὸ γεννηθὲν παιδίο καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη τὸν Ἡρώδη, ὁ ὁποῖος ἐξεμαίνετο ἐναντίον τοῦ Ἰησοῦ[1].

Στὴν Σούδα[2], ἀναφέρεται ὅτι «οἱ κανόνες Ἰωάννου τὲ καὶ Κοσμᾶ σύγκρισιν οὐκ ἐδέξαντο οὐδὲ δέξαιντο ἄν, μέχρις ὁ καθ’ ἠμᾶς βίος περαιωθήσεται». Δηλαδὴ οἱ Κανόνες τοῦ Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ καὶ Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ δὲν μποροῦν νὰ συγκριθοῦν μὲ ὁποιοδήποτε ἄλλο ὕμνο, οὔτε ποτὲ θὰ μπορέσουν νὰ δεχθοῦν σύγκριση μέχρι νὰ συμπληρωθῆ ἡ παροῦσα ζωή.

---

[1] Χρονικὰ ἡ γέννηση τοῦ Κυρίου δὲν ταυτίζεται μὲ τὴν προσκύνηση τῶν μάγων, ἡ ὁποία ἔγινε περίπου δύο χρόνια μετὰ τὴν γέννηση. Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ περιγραφὴ τοῦ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγελίου, ὅταν λέγει ὅτι οἱ μάγοι εἰσῆλθαν «εἰς τὴν οἰκίαν» καὶ εἶδαν τὸ παιδίο μὲ τὴ μητέρα του. Ἑπομένως ἡ προσκύνηση τῶν μάγων δὲν ἔγινε στὸ σπήλαιο ὅπου γεννήθηκε ὁ Ἰησοῦς ἀλλὰ σὲ οἰκία πάλιν στὴν Βηθλεέμ, περίπου δύο χρόνια ἀργότερα. Περὶ αὐτοῦ βλ. Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου (Ἀρχιμ.), Ἄρθρα, μελέται, ἐπιστολαί, τ. Α΄, Ἀθῆναι, 1986, σσ. 325-328.

[2] Βυζαντινὸ λεξικό, τὸ ὁποῖο γράφτηκε κατὰ τὰ τέλη τοῦ 10ου αἰώνα, μᾶλλον ἀπὸ ὁμάδα ἀντιγραφέων, χωρὶς κριτικὴ καὶ μέθοδο. Περιλαμβάνει μεγάλο ἀριθμὸ λημμάτων, γύρω στὰ 12.000 καὶ 900 βιογραφίες. Τὸ ὑλικό της Σούδας σχετίζεται μὲ τὴν ἀρχαία Ἑλλάδα καὶ περιέχει ἀρκετὲς πληροφορίες γιὰ τὴ μουσική, καθὼς καὶ γιὰ ἀρχαίους ποιητὲς καὶ μουσικούς. Περὶ αὐτοῦ βλ. Τάκη Καλογεροπούλου, Τὸ Λεξικὸ τῆς Ἑλληνικῆς Μουσικῆς, Ἀπὸ τὸν Ὀρφέα ἕως σήμερα, ἔκδ. Γιαλλέλη, Ἀθήνα 1998, τ. 5, σ. 450.

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Δ΄.

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

* * *

Στὸν καιρὸ τῶν θλίψεων καὶ τῶν πειρασμῶν, νὰ προσπίπτης στὸν Χριστό: «Ἰησοῦ μου, γλυκύτατε Χριστέ μου, Ἰησοῦ ἡ Ἀγάπη μου», νὰ Τοῦ φωνάζης μετὰ πόθου καὶ νὰ κλαίης γοερῶς.

Ὅπως συνέβη καὶ στὸν Ἠσαῦ, ποὺ εἶπε: «Οὐχ ὑπελίπου μοι εὐλογίαν, πάτερ;» (Γεν. κζ΄, 36). Ἔκλαψε γοερῶς, γράφει ἡ Γραφή!

Παρομοίως καὶ ἐσὺ νὰ κλάψης γοερῶς στὸν Ἰησοῦ γιὰ νὰ σοῦ στείλη παρηγορία, ἐλπίδα. Διότι: «Τὰ καλὰ κόποις κτῶνται καὶ πόνοις κατορθοῦνται», ὅπως λέμε καὶ στὴν ἱερὰν Ἀκολουθία τοῦ “Μεγάλου Σχήματος”.

Γράφουν ἐξ ἄλλου καὶ οἱ ἅγιοι Πατέρες: «Πρέπει νὰ χύσης πρῶτα ἐσὺ “αἷμα”, γιὰ νὰ ἐκχυθῆ ἀκολούθως μέσα σου τὸ Πανάγιο Πνεῦμα»!

* * *

Ὅταν δυσκολεύεσαι νὰ προσευχηθῆς, στάσου, ὅπως σοῦ εἶπα καὶ ἄλλη φορά, μπροστὰ στὴν Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, καὶ μὴν Τοῦ λέγης τίποτε! Μόνο ἀτένιζέ Τον, καὶ ἔτσι σιγὰ σιγὰ θὰ σοῦ μιλήση Ἐκεῖνος. Θὰ σοῦ ’πῆ: «Ἀφοῦ κοπιάζης γιὰ μένα καὶ κοιτάζης μὲ Πίστι πρὸς Ἐμένα, ἐγὼ θὰ σὲ ἀνακουφίσω, θὰ εἶμαι στὸ πλευρό σου, θὰ σὲ στηρίξω! Μὴ λυπᾶσαι!»

Ὅπως, ὁμοίως, συνέβη καὶ μὲ ἕναν ἀσκητή. Ἐνῶ ἔκλαιγε γοερῶς, προσευχόμενος, βλέπει μπροστά του τὸν Χριστό, καὶ τοῦ λέγει: «Γιατὶ κλαίεις;». Τοῦ ἀπαντᾶ ὁ ἀσκητής: «Γιατὶ σὲ λύπησα, Χριστέ μου!». «Ἔ! Ἀφοῦ τὸ κατάλαβες καὶ μετανόησες διότι μὲ λύπησες», τοῦ ἀπαντᾶ ὁ Κύριος, «ἐγὼ ἔπαυσα νὰ λυποῦμαι καὶ ἔτσι καὶ σὺ στὸ ἑξῆς νὰ χαίρεσαι!»

* * *

Ἀπὸ τὸ περιοδικό τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».

Α΄ Οἱ δύο κανόνες τῶν Χριστουγέννων Γ΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

Ὁ Ἰωάννης ἀκολουθεῖ τὴ ρυθμικὴ στιχουργική, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς λίγους ἰαμβικοὺς Κανόνες, ὅπου συνδυάζει τὰ ἰαμβικὰ τρίμετρα μὲ τὴν στροφικὴ τεχνική. Στὰ ποιήματά του μπορεῖ κάποιος νὰ διακρίνει τὸν βραχυλόγο καὶ ἀκριβολόγο δογματικό, ὁ ὁποῖος συχνὰ ἀναφέρεται στὰ πρόσωπα τοῦ Κυρίου καὶ τῆς Θεοτόκου.

Ὁ Κοσμᾶς πολλὲς φορὲς ἀντλεῖ τὰ θέματά του ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή, καὶ ἀπὸ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα εἶναι ὁ εἱρμὸς τῆς Α΄ ὠδῆς τῶν Χριστουγέννων, ὁ ὁποῖος εἶναι παρμένος αὐτολεξεὶ ἀπὸ ὁμιλία τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ θεολόγου:

«Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε,

Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε,

Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε,

Ἄσατε τῷ Κυρίω πᾶσα ἡ γῆ,

καὶ ἐν εὐφροσύνῃ ἀνυμνήσατε λαοί,

ὅτι δεδόξασται».

(συνεχίζεται)

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Γ΄.

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

* * *

Γιὰ νὰ μάθης τὴν Ἀδιάλειπτη Εὐχή, πρέπει νὰ ἀγωνίζεσαι γιὰ νὰ ἀποκτήσης ταπείνωσι, σιωπή, καὶ προθυμία.

Συμβαίνει μάλιστα νὰ εὐκολύνεσαι στὸ νὰ μαθητεύσης στὴν “Ἀδιάλειπτη Εὐχή”, ὅταν σοῦ συμβῆ κάποια θλίψις ἢ ἔχης κάποια βασανιστικὴ καὶ πιεστικὴ ἀνάγκη. Σὲ τέτοιες περιπτώσεις, ὅ,τι κι ἂν κάνης, ἡ ψυχή σου δὲν βρίσκει ἀνάπαυσι καὶ παρηγοριά, παρὰ μόνο ἂν παρακαλῆς ταπεινὰ καὶ χωρὶς ἄγχος, τὸν Θεό.

Ἀφοῦ λοιπὸν δοκίμασες σὲ καιροὺς θλίψεως τὴν “Εὐχή”, καὶ αἰσθάνθηκες, ἔστω καὶ γιὰ λίγο, τὴν ἀνείπωτη γλυκύτητά της, ὁπωσδήποτε ὠφελήθηκες! Τότε μπορεῖς εὔκολα νὰ συνεχίσης καὶ μετά, ὅταν δηλαδὴ θὰ περάση ἡ θλῖψις, τὴν προσπάθειά σου στὸ νὰ λέγης συνεχῶς τὴν “Εὐχή”, τῆς ὁποίας τὴν ἀνείπωτη γλυκύτητα ἤδη λίγο γεύτηκες, μὲ τὴν δοκιμασία, ποὺ ἔχεις προηγουμένως περάσει.

Πολλὲς φορὲς οἱ θλίψεις καὶ οἱ δοκιμασίες στὴ ζωή μας μπορεῖ νὰ ἀποτελέσουν τὸ πρῶτο εὐλογημένο ἔναυσμα γιὰ νὰ ἀρχίσουμε νὰ λέμε ἀδιακόπως τὴν γλυκυτάτη “Εὐχή”. Καὶ μετὰ, ἀφοῦ ἔγινε ἡ καλὴ ἀρχή, νὰ συνεχίσουμε, εἰ δυνατὸν γιὰ πάντα, νὰ λέμε τὴν “Εὐχή”!

Ἔτσι, οἱ θλίψεις καὶ οἱ δοκιμασίες μποροῦν νὰ γίνουν διδάσκαλοί μας στὴν προσευχή!

* * *

Ἀπὸ τὸ περιοδικό τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».

Α΄ Οἱ δύο κανόνες τῶν Χριστουγέννων Β΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

Ὁ Κοσμᾶς ὑπῆρξε μελωδὸς του Η΄ αἰώνα. Εἶναι γνωστὸς μὲ διάφορα ἐπωνύμια: Μελωδός, ποιητής, μοναχός, νεώτερος (σὲ σύγκριση μὲ τὸν δάσκαλό του Κοσμᾶ Ξένο ἢ Ἱκέτη), ἱεροσολυμίτης καὶ ἁγιοπολίτης. Γεννήθηκε κατὰ πάσαν πιθανότητα στὴν Δαμασκὸ γύρω στὸ 685. Ἔμεινε ὀρφανὸς καὶ υἱοθετήθηκε ἀπὸ τὸν πατέρα τοῦ Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Σέργιο. Γύρω στὸ 743 χειροτονήθηκε ἐπίσκοπος Μαϊουμά. Κοιμήθηκε γύρω στὸ 750. Ἡ μνήμη τοῦ τιμᾶται στὶς 14 Ὀκτωβρίου.

Ὁ Κοσμᾶς μαζὶ μὲ τὸν Ἀνδρέα Κρήτης καὶ τὸν Ἰωάννη Δαμασκηνὸ εἶναι ἀπὸ τοὺς πρώτους εἰσηγητὲς τοῦ ποιητικοῦ εἴδους τοῦ «Κανόνα». Ὁ Κοσμᾶς συνέθεσε πλῆθος Κανόνων, μεταξὺ αὐτῶν καὶ Κανόνες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας.

Ὁ Ἰωάννης Δαμασκηνὸς συνέθεσε τὸν ἰαμβικὸ κανόνα τῶν Χριστουγέννων, ὁ ὁποῖος φέρει τὴν ἑξῆς ἀκροστιχίδα[1], σὲ στίχους Ἠρωελεγείους:

»Εὐεπίης μελέεσσιν ἐφύμνια ταῦτα λιγαίνει

»Υἷα Θεοῦ μερόπων εἵνεκα τικτόμενον

»Ἐν χθονί, καὶ λύοντα πολύστομα πήματα κόσμου.

»Ἀλλ’ ἄννα, ρητῆρος ῥύεο τῶνδε πόνων.

(συνεχίζεται)

---

[1] Ἀκροστιχίδα εἶναι μία πρόταση, ἡ ὁποία σχηματίζεται ὅταν πάρουμε κάθετα το πρῶτο γράμμα τῶν στίχων ἢ στροφῶν τοῦ Κανόνα ἢ τοῦ Κοντακίου. Ἡ ἀκροστοιχίδα μπορεῖ ἐπίσης νὰ εἶναι καὶ ἀλφαβητική, ὅπως στὸ Κοντάκιο τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου. Βλ. σχετικὰ ΘΗΕ, τ. 1. στ. 1235-1236.

Σας ευχόμαστε καλά Χριστούγεννα

και χρόνια πολλά!

Είθε ο γεννηθείς Κύριος να λάμψει το φως του

μέσα στις καρδιές μας!

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΕΩΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ

Ένας από τους υπευθύνους της θρησκευτικής εφημερίδος «Ορθόδοξος Τύπος» αναφέρει:

-         Ο π. Επιφάνιος απέφευγε επιμελώς κάθε έπαινο, επίδειξη ή προβολή, μπορώ να πω μετά μανίας.

Και συνεχίζει:

-         Το 1985 έγινε στην Κεχαριτωμένη η κουρά τριών δοκίμων μοναχών, ενός Εφέτου, ενός Ηλεκτρολόγου-Μηχανολόγου του Ε.Μ.Π. και ενός αποφοίτου του Ανωτέρου Φροντιστηρίου της Ριζαρείου Σχολής. Θελήσαμε να γράψουμε στην εφημερίδα κάτι πάνω στο γεγονός αυτό. Φυσικό ήταν να αναφερθή και το όνομα του π. Επιφανίου. Ο «Ορθόδοξος Τύπος» κυκλοφορεί κάθε Παρασκευή, αλλά αρχίζει να τυπώνεται από την Τετάρτη. Ο εργαζόμενος στο τυπογραφείο της εφημερίδος μας Ι.Α. πήγε την Τετάρτη εκείνη να εξομολογηθή στον π. Επιφάνιο. Μαζί του είχε κι ένα φύλλο της εφημερίδος και του το έδωσε. Μόλις εκείνος το διάβασε, με παίρνει στο τηλέφωνο.

-         Ῡποβάλλωθερμή παράκληση να αποσύρης το φύλλο.

-         Μα δεν γίνεται...

-         Όλα γίνονται. Αρκεί να το θελήσης. Άρχισε να αποστέλλεται;

-         Όχι ακόμη.

-         Απόσυρέ το, λοιπόν, και θα πληρώσω τη ζημιά.

-         Μα, π. Επιφάνιε, δεν γράφουμε τίποτε το σπουδαίο.

-         Σε παρακαλώ πολύ, απόσυρέ το για να ησυχάσω.

-         (Κάπως μουδιασμένα) Καλά.

-         Λοιπόν, θα το κάνης;

-         Εφ’ όσον το θέλετε τόσο πολύ, θα το κάνω.

-         Σ’ ευχαριστώ! Τώρα ησύχασα.

Και προσθέτει ο αφηγούμενος το περιστατικό:

-         Ο π. Επιφάνιος στηλογραφεί την αρετή. Άλλοι έρχονται και σου ζητούν ευθέως ή εμμέσως να γράψης κάτι για το πρόσωπό τους κι αυτός, επειδή αναφέραμε απλώς το όνομά του, παρακαλούσε να πολτοποιήσουμε τα φύλλα! Και η πολτοποίηση του στοίχισε τότε, θυμάμαι 25.000 δρχ! 

(Υποθήκες Ζωής, από τη ζωή και τη διδασκαλία του πατρός Επιφανίου)

Α΄ Οἱ δύο κανόνες τῶν Χριστουγέννων A΄.

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

 

Τὰ Χριστούγεννα θεωροῦνται ἡ μεγαλύτερη γιορτὴ στὴν Ὀρθοδοξία μετὰ ἀπὸ τὸ Πάσχα. Εἶναι ἡ ἀπαρχὴ τῆς σωτηρίας τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων, ἀφοῦ τὸ δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδας σαρκοῦται γιὰ νὰ θεοποιηθῆ κατὰ χάριν ὁ ἄνθρωπος.

Στὴν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου τῶν Χριστουγέννων ὑπάρχουν δύο κανόνες, ὁ ἕνας ποίημα κυρίου Κοσμᾶ, ἐπισκόπου Μαϊουμᾶ καὶ ὁ ἄλλος, ὁποῖος εἶναι ἰαμβικὸς κανόνας, ποίημα Ἰωάννου μοναχοῦ του Δαμασκηνοῦ. Καὶ οἱ δύο κανόνες εἶναι τονισμένοι σὲ ἦχο πρῶτο.

          Ὁ Ἰωάννης Δαμασκηνὸς γεννήθηκε γύρω στὸ 680 στὴ Δαμασκὸ τῆς Συρίας. Τόσο ὁ Ἰωάννης Δαμασκηνὸς ὅσο καὶ ὁ Κοσμᾶς μαθήτευσαν κοντὰ στὸν Κοσμᾶ Ξένο ἢ Ἱκέτη. Διδάχθηκαν ἀριθμητική, γεωμετρία, μουσική, ἀστρονομία, ρητορική, διαλεκτική, ἠθικὴ καὶ θεολογία. Εἰσῆλθαν καὶ οἱ δύο κατὰ τὶς ἀρχές του H΄ αἰώνα στὴν μονὴ τοῦ ἁγίου Σάββα καὶ ἐπιδόθηκαν στὴν σύνταξη ὕμνων. Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση, ὁ Λέων Γ΄ πλαστογράφησε γιὰ ἐκδίκηση ἐπιστολὴ τοῦ Ἰωάννου, μὲ τὴν ὁποία ζητοῦσε ἐπέμβαση γιὰ νὰ ἐλευθερωθῆ ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ χαλίφη. Ὁ χαλίφης, θεώρησε τὸν σύμβουλό του Ἰωάννη Δαμασκηνό, ὡς προδότη καὶ διέταξε νὰ κόψουν τὸ δεξί του χέρι. Ὁ Ἰωάννης προσευχήθηκε θερμὰ στὴν Παναγία γιὰ νὰ θεραπευθεῖ καὶ πράγματι τὸ χέρι τοῦ θεραπεύθηκε. Ἡ παράδοση αὐτὴ ἀναγράφεται σὲ εἰκόνα τῆς Παναγίας Τριχερούσας στὴ μονὴ Χιλανδαρίου. Ὁ γέροντας τοῦ Ἰωάννη, θέλοντας νὰ πολεμήση τὸν ἐγωισμό του, τοῦ ἀπαγόρευσε νὰ συνθέτῃ ὕμνους. Ὁ Ἰωάννης ὅμως συνέθεσε τὸν ὕμνο «Πάντα ματαιότης τὰ ἀνθρώπινα...». Ὁ γέροντας τότε τοῦ ἐπέβαλε ἐπιτίμιο νὰ καθαρίσει τὴν μονὴ καὶ ἀφοῦ ὁ Ἰωάννης καθάρισε τὴν μονή, ὁ γέροντας του τοῦ ἐπέτρεψε νὰ ἀσχολεῖται μὲ τὴ συγγραφή. Χειροτονήθηκε σὲ πρεσβύτερο καὶ συνέχισε τὴ συγγραφὴ μέχρι καὶ τὴν κοίμησή του. Ὁ Ἰωάννης ἀπέθανε λίγο πρὶν τὴν σύγκληση τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἀφοῦ στὰ πρακτικά της μνημονεύεται ὡς ἀποθανών[1]. Ἡ μνήμη τοῦ ἑορτάζεται στὶς 4 Δεκεμβρίου.

(συνεχίζεται)

---

[1] Πάν. Κ. Χρήστου, Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, Θρησκευτικὴ καὶ Ἠθικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία, Ἀθήνα 1965, τ. 6, στ. 1218-1221.

Ἀπὸ τὶς διδαχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερμανοῦ Σταυροβουνιώτη Περὶ Προσευχῆς Β΄.

(Σκίτσο: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Ἂν θέλουμε νὰ μάθουμε ἀληθινὰ νὰ προσευχώμαστε, νὰ ἀποβάλωμε δίχως ἄλλο ἀπὸ τὴ ζωή μας τὸ καρκίνωμα τῆς καταλαλιᾶς καὶ τὸ πάθος τῆς πολυλογίας.

* * *

Καθαρὴ προσευχὴ εἶναι ἐκείνη κατὰ τὴν ὁποία, ὁ προσευχόμενος νοῦς ἀποβάλλει κάθε περιττὸ περισπασμό. Καὶ ἡ καρδία τοῦ ἀληθινὰ προσευχομένου εἶναι προσκολλημένη ἀποκλειστικὰ στὸν ὑπεράγαθο Θεό.

* * *

Αὐτός, ποὺ ἀγαπᾶ εἰλικρινὰ τὸν Θεό, τὸ ἀποδεικνύει στὴν πρᾶξι μὲ τὸν ἀγῶνα, ποὺ καταβάλλει, ὥστε νὰ ἀποκτήση καθαρὰν προσευχή!

* * *

Ἀπὸ τὸ περιοδικό τῆς Ἱ. Μονῆς Σταυροβουνίου «Ο ΖΩΟΠΟΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».

ΔΙΚΑΙΟΙ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ, Ο προφήτης Μωυσής E.

Χριστόδουλος Βασιλειάδης

(Πίνακας: Χριστόδουλου Βασιλειάδη)

Κατὰ τὴν γνωριμία τῶν ἀποστόλων μὲ τὸν Κύριο, ὁ Φίλιππος φαίνεται ὅτι γνώριζε καλὰ τὶς γραφές, διότι βρίσκει τὸν Ναθαναὴλ καὶ τοῦ λέγει ὅτι ἐκεῖνον γιὰ τὸν ὁποῖο ἔγραψε ὁ Μωυσῆς στὸν νόμο καὶ τὸν ὁποῖο προανήγγειλαν οἱ προφῆτες τὸν βρήκαμε καὶ εἶναι ὁ Ἰησοῦς ὁ γιὸς τοῦ Ἰωσὴφ ἀπὸ τὴ Ναζαρέτ[1].

Κατὰ τὴν μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου ἐμφανίζονται ὁ προφήτης Μωυσῆς καὶ ὁ προφήτης Ἠλίας καὶ συνομιλοῦσαν μὲ τὸν Κύριο. Ὁ Πέτρος μάλιστα φαίνεται ὅτι ἀναγνωρίζει τοὺς δύο προφῆτες, διότι προτείνει στὸν Κύριο νὰ κάνουν ἐπὶ τοῦ ὄρους Θαβὼρ τρεῖς σκηνές, μία γιὰ τὸν Κύριο, μία γιὰ τὸν Μωυσῆ καὶ μία γιὰ τὸν Ἠλία[2]. Ὁ πρωτομάρτυς καὶ ἀρχιδιάκονος Στέφανος ἀναφέρει μεταξὺ ἄλλων στὴν ἀπολογία του στὸ συνέδριο τῶν ἀρχιερέων ὅτι ὁ Μωυσῆς ἦταν δυνατὸς «ἐν λόγοις καὶ ἐν ἔργοις», δηλαδὴ ἦταν δυνατὸς σὲ λόγους συνετοὺς καθὼς καὶ σὲ δράση κοινοφελῆ γιὰ τὴν Αἴγυπτο[3].

Στὴν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου καὶ συγκεκριμένα στὸν Κανόνα, οἱ πρῶτες δύο ᾠδὲς εἶναι ποιήματα τοῦ προφήτη Μωυσῆ. Στὴν η΄ ᾠδὴ τοῦ Κανόνα τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου πρὸς τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ὁ ὑμνωδὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ Μωυσῆς κατενόησε τὸ μεγάλο μυστήριο τοῦ τόκου τῆς Θεοτόκου διὰ μέσου τῆς βάτου, ἡ ὁποία καιγόταν ἀλλὰ δὲν καταφλεγόταν.

Ἡ μνήμη τοῦ θεόπτη Μωυσῆ τιμᾶται στὶς 4 Σεπτεμβρίου καθὼς ἐπίσης καὶ κατὰ τὴν Κυριακὴ τῶν Προπατόρων.

---

[1] Βλ. Ἰω. α΄ 46.

[2] Βλ. Ματθ. ιζ΄ 1 καὶ ἑξ.

[3] Βλ. Πράξ. ζ΄ 1 καὶ ἑξ.